Του Γιάνη Βαρουφάκη για την Κυριακάτικη Kontra News
Όπως και στον πόλεμο, έτσι και στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, τίποτα δεν λειτουργεί όπως σχεδιάστηκε από κάποιο επιτελείο αποτελούμενο από θεωρητικούς του πολέμου, ή Υπουργούς Παιδείας.
Πριν νομοθετήσει στη δεκαετία του ’60 τη μεγάλη του Μεταρρύθμιση, ο Ευάγγελος Παπανούτσος, εκπαιδευτικός ο ίδιος, είχε πειραματιστεί σε πολλά διαφορετικά σχολεία επί σειρά δεκαετιών με διαφορετικές εκπαιδευτικές μεθόδους.
Μεταρρύθμιση που γίνεται χωρίς τέτοια προεργασία, χωρίς τους δασκάλους με το μέρος της, πόσο μάλιστα μεταρρύθμιση που γίνεται εναντίον του δασκάλου, δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι μία ακόμα από τις πολλές απορρυθμίσεις που ανακοινώνουν ο ένας Υπουργός Παιδείας μετά τον άλλον πληγώνοντας την Παιδεία.
Για κυβέρνηση που έχει κάνει την Αριστεία σημαία, η σημερινή μόλις ψήφισε έναν εκπαιδευτικό νόμο που μόνο από τη φιλοδοξία να χαρακτηριστούν ως άριστοι μεταρρυθμιστές δεν διακατέχεται.
Τα πάντα στο νέο νόμο παραπέμπουν σε υπουργικές αποφάσεις. Μια απλή αρχή που δεν χρειάζεται να είναι κανείς ανατρεπτικός για να ενστερνιστεί είναι η εξής: Όσο πιο πολλά μορφωτικά ζητήματα εξαρτώνται από υπουργικές αποφάσεις, τόσο πιο σαθρό το εκπαιδευτικό σύστημα.
Μιλούν περί Αριστείας μόνο προσχηματικά. Όπως στην Αρχαία Αθήνα οι οπαδοί της αριστοκρατίας δεν ενδιαφέρονταν για την Αριστεία, αλλά για την αναπαραγωγή των προνομίων της ολιγαρχίας, των γαιοκτημόνων, των ισχυρών, έτσι κι η κυβέρνηση Μητσοτάκη προτάσσει την έννοια της Αριστείας για να μεγιστοποιήσει τα προνόμια των ολίγων. Η Αριστεία στην οποία αναφέρονται είναι το δικαίωμα της ολιγαρχικής τάξης να έχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα για τα δικά της παιδιά κι ένα άλλο για τα παιδιά των λαϊκών τάξεων. Απόδειξη η εμμονή τους στην επιστροφή της εξετασιομανίας.
Είναι σαν να μην ζούμε σε μια χώρα που τα παιδιά παραδοσιακά εξοντώνονταν στις εξετάσεις, χωρίς να μορφώνονται ουσιαστικά. Γενιές ολόκληρες μελετούσαμε ακραιφνώς το συντακτικό της Αντιγόνης του Σοφοκλή και στο τέλος της χρονιάς δεν είχαμε καν διανοηθεί το νόημα της αντίστασής της στον Κρέοντα. Λύναμε εκατοντάδες ασκήσεις γεωμετρίας πριν τις εξετάσεις και χάναμε τη μαγεία των μαθηματικών.
Σε όλες τις προηγμένες χώρες, οι παιδαγωγοί έχουν κατανοήσει μια βασική αλήθεια: Η δυνατότητα των παιδιών να παίρνουν άριστα στις εξετάσεις δεν συσχετίζεται με τη δυνατότητά τους να εξελιχθούν σε άριστους γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς ή φιλόλογους. Για αυτό στις αναπτυγμένες χώρες τα εκπαιδευτικά συστήματα δίνουν όλο και μικρότερη έμφαση στις εξετάσεις και μεγαλύτερη στην μορφωτική διαδικασία, στην επιμόρφωση των δασκάλων, στα μέσα και τους πόρους που επενδύονται στην Παιδεία.
Κόντρα στην διεθνή εμπειρία, αυτή η κυβέρνηση επενδύει στον καταιγισμό εξετάσεων – στην εξετασιομανία. Όταν βάζεις παιδιά έντεκα χρονών στο μαρτύριο εξετάσεων που θα αποφασίζουν για τη μελλοντική τους εξέλιξη, για το αν θα μπει π.χ. στο Πειραματικό Σχολείο, ξεκινάς μια καταστροφική διαδικασία: Για να εξασφαλίσουν ένα σχολείο για το παιδί τους αντίστοιχο ενός ακριβού ιδιωτικού, βάζεις τις μικρομεσαίες οικογένειες στη διαδικασία να ωθήσουν τα εξάχρονά τους στην εξοντωτική διαδικασία των φροντιστηρίων.
Σε τελική ανάλυση, δεν θα επιλέγονται τα άριστα παιδιά αλλά οι οικογένειες με την συγκρότηση και την οικονομική και κοινωνική επιφάνεια να βάζουν τα παιδιά τους στην κρεατομηχανή των φροντιστηρίων που θα τους εξασφαλίσουν την πιθανότητα υψηλής βαθμολογίας. Έτσι, θα παράγονται νέοι άνθρωποι με δεξιότητες που έχουν μάθει να υπακούν – κάτι που γνωρίζουμε ότι δεν σχετίζεται με την πραγματική αριστεία αλλά μόνο με την ανάγκη της ολιγαρχίας για υποτακτικούς.
Και μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Οι νόμοι της κυβέρνησης δεν αφορούν τα παιδιά της ολιγαρχίας. Αν πάρουν μέτριους βαθμούς, θα βρουν τρόπο να τα στείλουν σε κάποιο καλό κολέγιο κάπου ανά τον κόσμο. Η Ελλάδα είναι η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό παιδιών της άρχουσας τάξης που δεν μετέχουν στο εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα από νεαρή ηλικία, καταφεύγοντας στο IB και στο εξωτερικό.
Ένα πολιτικό σύστημα του οποίου οι ιθύνοντες, το πολιτικό προσωπικό, το επιχειρηματικό προσωπικό, έχει πάρει διαζύγιο από το εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα, ποτέ δεν μπορεί να κάνει εκπαιδευτική μεταρρύθμιση η οποία να μην είναι ολιγαρχική.
Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Kontra News στις 14/06/2020
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
