Τομέας Πολιτισμού: Εποικοδομητική συνάντηση του ΜέΡΑ25 με την «Πρωτοβουλία για ένα Δίκτυο Βιβλιοθηκών»

Ανακοινώσεις ΜέΡΑ25
23 Ιούν, 2021

Το ΜέΡΑ25 τονίζει την ανάγκη για έναν πλουραλιστικό και βιώσιμο χώρο μόρφωσης και καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας και του Πολιτισμού και έχει ξεκάθαρο προσανατολισμό να εγκαθιστά καθημερινά όλο και στενότερες σχέσεις με το χώρο του βιβλίου και των βιβλιοθηκών. Στο πλαίσιο της επιδίωξης αυτής, παραμονές του 1ου Διαβουλευτικού Συνεδρίου του ΜέΡΑ25, ο Τομέας Πολιτισμού συναντήθηκε με εκπροσώπους της «Πρωτοβουλίας για ένα Δίκτυο Βιβλιοθηκών».

Η «Πρωτοβουλία για ένα Δίκτυο Βιβλιοθηκών» είναι ένα πολυσυλλεκτικό σχήμα που συνενώνει τους χώρους του βιβλίου και των βιβλιοθηκών από όλη την Ελλάδα, συγκεντρώνοντας ανθρώπους της Έρευνας, της Ιστορίας, του Πολιτισμού και της Παιδείας, που επιθυμούν να δώσουν σάρκα και οστά στο όραμα για μία ανοιχτότερη, δημοκρατικότερη και δικαιότερη ανθρωπότητα με συλλογική και ατομική πρόοδο.

Στο διαδικτυακό κανάλι της Πρωτοβουλίας στο YouTube μπορεί κανείς να παρακολουθήσει πρόσφατη εκδήλωση, όπου πληθώρα συντελεστών πραγματεύονται το ζήτημα της ανάγκης για ανάπτυξη ενός Δικτύου Βιβλιοθηκών στην Ελλάδα. Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε με αφορμή το αίτημα της «Πρωτοβουλίας για ένα Δίκτυο Βιβλιοθηκών» για τη διαμόρφωση και τη χρηματοδότηση ενός ζωντανού Δικτύου Βιβλιοθηκών και την υπαγωγή του στο «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», στη «Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού», καθώς, επίσης, και στις προβλέψεις του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (Δεκέμβριος 2020), στις 382 βιβλιοθήκες που λειτουργούν στη χώρα -πέραν των σχολικών-, κατά την περίοδο 2016-2018 ο αριθμός των αναγνωστών-επισκεπτών μειώθηκε κατά 10,6% και τα δανεισθέντα βιβλία μειώθηκαν κατά 7,9%.

Αντίθετα, από την άλλη μεριά, ο αριθμός προσβάσεων χρηστών σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων αυξήθηκε κατά 55,3%, μετά μάλιστα από προηγούμενη αύξηση κατά 109,5% μεταξύ 2014 και 2016.

Συγκρίνοντας με το 2008, την τελευταία χρονιά πριν την οικονομική κρίση, το πλήθος των βιβλιοθηκών -πέραν των σχολικών- μειώθηκε από 556 σε 382 το 2018, ενώ το προσωπικό μειώθηκε από 2305 άτομα σε 1777. Όμως, την ίδια περίοδο, συνολικά αναγνώστες και επισκέπτες αυξήθηκαν από λίγο κάτω από τα 4.000.000 σε λίγο πάνω από τα 5.000.000, υποδηλώνοντας την πίεση των αναγκών κάτω από ιδιαιτέρως αντίξοες συνθήκες.

Σήμερα, οι βιβλιοθήκες βγαίνουν από την πανδημία, αλλά και από μία μακρά περίοδο χρόνιας υποχρηματοδότησης, που καθιστούν επιτακτικότερη από ποτέ την ανάγκη για μία συντονισμένη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το βιβλίο. Τα χρόνια προβλήματα υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης των υποδομών και της ανάπτυξης του καταλόγου των βιβλιοθηκών έρχονται να συναντήσουν την επικαιρότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού, της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Εάν υπολογίσουμε ότι ο Προϋπολογισμός της Εθνικής Βιβλιοθήκης, των ΓΑΚ και των Δημόσιων Βιβλιοθηκών δεν ξεπερνά τα 10.000.000 ευρώ ετησίως, απαιτείται ο δεκαπλασιασμός αυτού του ποσού για να εκσυγχρονιστεί και να αλλάξει το τοπίο των βιβλιοθηκών εγκαινιάζοντας μία νέα εποχή.

Σε όλο τον κόσμο, οι βιβλιοθήκες αποτελούν κεντρικό άξονα της σύνδεσης Παιδείας και Πολιτισμού, και διεκδικούν έναν ευρύτερο ρόλο, καθώς αναβαθμίζονται από υπηρεσίες πρόσβασης στα βιβλία σε κέντρα Παιδείας και Πολιτισμού, Κέντρα Ψηφιακής Πληροφόρησης και Κοινωνικού διαλόγου. Αυτή τη στιγμή αντιμέτωπο με τις νέες προκλήσεις στην μετά την πανδημία περίοδο, το Δίκτυο των ελληνικών βιβλιοθηκών χρειάζεται ισχυρό θεσμικό πλαίσιο και γενναία χρηματοδότηση που θα ανοίξουν πρόσβαση στην ανάγνωση και τον Πολιτισμό ως πυλώνες της Δημοκρατίας.

Στην Ελλάδα έχουμε δυστυχώς μάθει να λειτουργούμε χωρίς βιβλιοθήκες με όλες τις βαθιά αρνητικές επιπτώσεις που έχει αυτό, ενώ η απουσία τους από το χάρτη έχει δημιουργήσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι οι βιβλιοθήκες συνιστούν στοιχείο πολυτέλειας. Η ευρωπαϊκή, ωστόσο, εμπειρία κάθε άλλο από αυτό μας μεταφέρει. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, στο κρατίδιο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν στη Βόρεια Γερμανία σε ένα πληθυσμό 2.500.000 κατοίκων αντιστοιχούν περίπου 1100 βιβλιοθήκες με προϋπολογισμό 8.000.000 ευρώ το χρόνο. Περίπου δηλ. όσο και ο συνολικός προϋπολογισμός των βιβλιοθηκών όλης της Ελλάδας των 11.000.000 κατοίκων. Αυτό μας δίνει μία εικόνα για τα μεγέθη προϋπολογισμού γύρω από τα οποία πρέπει να κινείται μία ευρωπαϊκή χώρα.

Οι σχολικές, τοπικές, λαϊκές και επιστημονικές βιβλιοθήκες διαθέτουν το πλεονέκτημα να εξασφαλίζουν κοινωνική ουδετερότητα, ανοχή και όρους συμβίωσης για όλους, ανεξαρτήτως πεποιθήσεων, φύλου, φυλής, θρησκεύματος, γλώσσας. Είναι οι μόνοι ελεύθεροι, δωρεάν χώροι για τις κοινότητες που εξυπηρετούν, οι οποίοι μπορούν να διαθέσουν τις υποδομές τους -εργαστήρια υπολογιστών, αίθουσες εκδηλώσεων, εκθεσιακές εγκαταστάσεις, media labs κ.λπ.- για την καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία των μελών της κοινότητάς τους, σε επίπεδο τόσο κέντρου όσο και περιφέρειας. Ειδικά σήμερα, που όλες οι οικογένειες δεν έχουν την ίδια οικονομική δυνατότητα να υποστηρίξουν τις επιπλέον εξωσχολικές δραστηριότητες, δημιουργούνται σοβαρές ανισότητες και διακρίσεις σε βάρος των οικονομικά πιο αδύναμων.

Το ΜέΡΑ25 στηρίζει την «Πρωτοβουλία για ένα Δίκτυο Βιβλιοθηκών» και θεωρεί ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για ανοιχτή συνεργασία με τους συντελεστές του χώρου των Βιβλιοθηκών και του βιβλίου στην Ελλάδα, γενικότερα, δηλώνοντας για άλλη μια φορά την απόλυτη δέσμευσή του να συνδράμει με όλες του τις δυνάμεις στον αγώνα για την άνθιση της Παιδείας και του Πολιτισμού στην Ελλάδα.

Τομέας Πολιτισμού

Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.

Μετάβαση στο περιεχόμενο