Στην ιστοσελίδα του αμερικάνικου επιχειρηματικού περιοδικού «Fortune», ο δημοσιογράφος Will Daniel σχολίασε το άρθρο του ιδρυτή και επικεφαλής του MέΡΑ25 Γιάνη Βαρουφάκη το οποίο είχε δημοσιευτεί τον Ιούλιο του 2022 στο Project Syndicate και αφορούσε τον «πληθωρισμό, ως πολιτικό παιχνίδι ισχύος που απέτυχε».
Το άρθρο του Will Daniel έχει τίτλο «Ο χίπστερ καθηγητής Οικονομικών που εξελίχθηκε σε επαναστάτη Υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας δηλώνει πως οι επιχειρήσεις απολαμβάνουν “σοσιαλισμό πολυτελείας” την ίδια στιγμή που οι εργαζόμενοι υφίστανται “σκληρή λιτότητα”. Ο πληθωρισμός είναι απλώς η τελευταία απροσδόκητη προσθήκη στο συγκεκριμένο αφήγημα.»
Όπως αναφέρει ο Daniel «Έχοντας μείνει στην ιστορία για τα δερμάτινα μπουφάν που φορούσε στις συναντήσεις του με ξένα υψηλόβαθμα στελέχη κατά τη σύντομη θητεία του ως Υπουργός Οικονομικών το 2015, ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει εξελιχθεί σε ένα είδος επαναστάτη στους οικονομικούς κύκλους.
Μέλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου και ιδρυτής του αριστερού Ευρωπαϊκού Μετώπου Ρεαλιστικής Ανυπακοής, ή όπως είναι γνωστό του κόμματος MέΡΑ25, ο Βαρουφάκης ιστορικά δεν μασάει τα λόγια του σε ό,τι αφορά στην καυστική κριτική του σε συναδέλφους του οικονομολόγους και πολιτικούς και το πιο πρόσφατο άρθρο του δεν αποτελεί εξαίρεση.
Ο συγγραφέας του βιβλίου «Ανίκητοι Ηττημένοι» και μέχρι πρόσφατα καθηγητής Οικονομικών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιάνης Βαρουφάκης συνέχισε την εδώ και χρόνια δριμεία κριτική του για τη λιτότητα με άρθρο του στο Project Syndicate που δημοσιεύτηκε στα τέλη Ιουλίου και έθεσε μια νέα προοπτική στον πληθωρισμό που έχει επιβαρύνει εξουθενωτικά τον κόσμο το 2022.
Οι κεντρικές τράπεζες έχουν ευνοήσει τις επιχειρήσεις με έναν τύπο «σοσιαλισμού πολυτελείας» από την οικονομική κρίση του 2008 και μετά, έγραψε ο Βαρουφάκης, ενώ οι εργαζόμενοι έχουν κολλήσει στη «σκληρή λιτότητα» και ο υψηλότερος πληθωρισμός των τελευταίων 40 ετών είναι απλώς η τελευταία ανατροπή.
Ένα παιχνίδι ισχύος διάρκειας μισού αιώνα
Το επιχείρημα του Έλληνα οικονομολόγου βασίζεται στην ιδέα ότι οι επιχειρήσεις έχουν ηγηθεί σε ένα «παιχνίδι ισχύος διάρκειας μισού αιώνα» για να ενισχύσουν τις τιμές των μετοχών τους, δημιουργώντας μη βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα και εύθραυστες παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Αλλά όλα κατέρρευσαν τα τελευταία χρόνια και οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που τώρα καλούνται να ρυθμίσουν το χάος.
Πριν τη μεγάλη κρίση του 2008, κατά τον Γιάνη Βαρουφάκη, οι αμερικανικές εταιρείες χρησιμοποιούσαν «πυραμίδες ιδιωτικού χρήματος» προερχόμενες από φθηνές και άφθονες εισαγωγές και συστηματικές ξένες επενδύσεις για να δημιουργήσουν έναν «λαβύρινθο» παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, αντί να εστιάζουν στην αύξηση της παραγωγικότητας. Στη συνέχεια, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση του 2008, η πυραμίδα αυτή κατέρρευσε και οι κεντρικές τράπεζες αναγκάστηκαν να παρέμβουν και να σώσουν την κατάσταση. Τα επιτόκια μειώθηκαν σχεδόν στο μηδέν και πολλές κεντρικές τράπεζες ξεκίνησαν μια κάπως αμφιλεγόμενη πολιτική γνωστή ως ποσοτική χαλάρωση—που ουσιαστικά σήμαινε ότι οι κεντρικές τράπεζες θα αγόραζαν κρατικά ομόλογα και τίτλους που στηρίζονταν σε στεγαστικά δάνεια με την ελπίδα να αυξήσουν την προσφορά χρήματος και να τονώσουν τον δανεισμό και τις επενδύσεις.
Αλλά ενώ οι εταιρείες διασώζονταν από τις πολιτικές της κεντρικής τράπεζας και τα προγράμματα διάσωσης των ομοσπονδιακών κυβερνήσεων, οι εργαζόμενοι αφέθηκαν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. «Οι κυβερνήσεις περιέκοψαν τις δημόσιες δαπάνες, τις θέσεις εργασίας και τις υπηρεσίες. Δεν ήταν τίποτα λιγότερο από σοσιαλισμός πολυτελείας για το κεφάλαιο και σκληρή λιτότητα για τον εργαζόμενο», σημειώνει ο Βαρουφάκης. «Οι μισθοί συρρικνώθηκαν και οι τιμές και τα κέρδη παρέμειναν στάσιμα, αλλά οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων που αγόρασαν οι πλούσιοι (και επομένως ο πλούτος τους) εκτοξεύτηκε στα ύψη. Έτσι… οι καπιταλιστές έγιναν πλουσιότεροι και περισσότερο εξαρτημένοι από τα χρήματα της κεντρικής τράπεζας από ποτέ».
Ο πλούτος «θριάμβευσε» στις αγορές ακινήτων και μετοχών κατά τη διάρκεια της εποχής στήριξης της οικονομίας από τις κυβερνήσεις και την κεντρική τράπεζα, αλλά ο Βαρουφάκης σημειώνει ότι οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων γρήγορα αποσυνδέθηκαν από την πραγματική οικονομία. Στη συνέχεια χτύπησε η πανδημία και οι ροές μετρητών που επέτρεπαν στις επιχειρήσεις να ανθίζουν την τελευταία δεκαετία ανακατευθύνθηκαν ξαφνικά στους καταναλωτές. «Οι δυτικές κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να διοχετεύσουν μερικές από τις νέες ροές χρήματος που προέρχονταν από τις κεντρικές τράπεζες στις μάζες που ήταν σε καθεστώς εγκλεισμού σε οικονομίες που, για διάρκεια δεκαετιών, είχαν εξαντλήσει την ικανότητά τους να παράγουν αγαθά και τώρα αντιμετώπιζαν την ανάγκη επανεκκίνησης των κατεστραμμένων αλυσίδων εφοδιασμού», δήλωσε.
Όταν οι καταναλωτές ξόδεψαν μερικά από τα χρήματα που τους δόθηκαν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση μέσω επιδομάτων τόνωσης, οι προμηθευτές δεν μπορούσαν να συμβαδίσουν με τη νέα ζήτηση, πράγμα που οδήγησε τον πληθωρισμό σε άνοδο—και οι εταιρείες, ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα lockdown για τον COVID-19 συνέβαλαν αθροιστικά στο πρόβλημα. «Οι εταιρείες με μεγάλο χαρτοφυλάκιο ανταποκρίθηκαν εκμεταλλευόμενες την τεράστια ισχύ τους στην αγορά (που οφείλεται στη συρρικνωμένη παραγωγική τους ικανότητα) για να εκτοξεύσουν τις τιμές», είπε. Ωστόσο, ο Βαρουφάκης υποστήριξε ότι δεν βλέπουμε μια σπείρα μισθού-τιμής στις ΗΠΑ, όπου οι εργαζόμενοι που ζητούν αυξήσεις μισθών για να διατηρήσουν το εισόδημά τους εν μέσω πληθωρισμού καταλήγουν να αυξάνουν το κόστος για τις εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους αυξάνουν τις τιμές τους για να το αντισταθμίσουν.
Η έλλειψη μιας σπείρας μισθού-τιμής σημαίνει ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν πρέπει να ζητούν από τους εργαζόμενους να «βάλουν πλάτη» και να συνεχίσουν χωρίς αυξήσεις μισθών. «Σήμερα, το να απαιτούμε από τους εργαζόμενους να παραιτηθούν από τα μισθολογικές αυξήσεις είναι παράλογο. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι, σε αντίθεση με τη δεκαετία του 1970, οι μισθοί αυξάνουν πολύ πιο αργά από τις τιμές, και ωστόσο η αύξηση των τιμών όχι απλώς συνεχίζεται αλλά επιταχύνεται», δηλώνει ο Βαρουφάκης.Ωστόσο, το πρόβλημα του πληθωρισμού σημαίνει ότι οι δυτικές κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες είναι αντιμέτωπες με μια σκληρή απόφαση, υποστηρίζει ο Βαρουφάκης: «Να ωθήσουν ομίλους ακόμη και κράτη σε ντόμινο χρεοκοπιών ή να αφήσουν τον πληθωρισμό να παραμείνει ανεξέλεγκτος».
Ο οικονομολόγος δεν περιέγραψε τι πιστεύει ότι θα επιλέξουν οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας, αλλά υποστήριξε ότι τα τελικά αποτελέσματα είναι απίθανο να είναι ευνοϊκά για τις μάζες. Λοιπόν, τι θα συμβεί τώρα; Μάλλον τίποτα καλό», είπε. «Για να σταθεροποιήσουν την οικονομία, οι κυβερνήσεις πρέπει πρώτα να βάλουν τέλος στην υπερβολική δύναμη που απονέμεται στους ολίγους, μέσα από μια πολιτική διαδικασία δημιουργίας χάρτινου πλούτου και φθηνού χρέους. Αλλά οι λίγοι δεν θα παραδώσουν την ισχύ τους αμαχητί, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα συμπαρασύρουν μαζί τους, καταρρέοντας, και την κοινωνία».
Πηγή: fortune.com
Ελληνική μετάφραση του άρθρου στο Project Syndicate: news247.gr
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
