Απορίες.
Πρώτη απορία από τα πολλά χρόνια που διδάσκω στο πανεπιστήμιο:
Αν το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι τόσο χάλια όσο το εμφανίζουν τα τελευταία τουλάχιστον 25 χρόνια, συστηματικά και επιθετικά, τα (διαπλεκόμενα) ΜΜΕ, έντυπα και τηλεοπτικά, τότε γιατί οι φοιτητές/τριες μας διαπρέπουν στα προγράμματα ανταλλαγών με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (ERASMUS);
Γιατί οι απόφοιτοί μας, νεαροί/ες επιστήμονες γίνονται ανάρπαστοι/ες στις χώρες της «προηγμένης Δύσης» και στελεχώνουν ερευνητικά/τεχνολογικά κέντρα της αλλοδαπής ενώ μας εμφανίζονται ως «θαύματα» από τα ίδια τα ΜΜΕ που λοιδορούν τα ΑΕΙ μας;
Πώς τολμούσαν και λιβάνιζαν τον Μπουρλά (Διδάκτορα Κτηνιατρικής Σχολής του ΑΠΘ) ενώ «ξεσκίζουν» το ελληνικό πανεπιστήμιο που τον εκπαίδευσε;
Οκ, όλοι αυτοί εμφανίζονται ως οι εξαιρέσεις του κανόνα αλλά τότε πώς εξηγούν το ότι από το 2010 περί τους/τις 600.000 επιστήμονες, που εκπαίδευσαν τα «άθλια» ελληνικά ΑΕΙ από το στέρημα του λαού μας σε μνημονιακό καθεστώς, έχουν βρει επαγγελματική αποκατάσταση και αναγνώριση στην αλλοδαπή;
Πώς έχει συμβεί αυτό χωρίς το υψηλότατο επίπεδο των αποφοίτων μας; Αλλά για αυτό κουβέντα!
Δεύτερη απορία: Πώς τα καταφέρνει έτσι ένα πανεπιστήμιο με άθλιες υποδομές, απογυμνωμένο από διδακτικό, διοικητικό, τεχνικό προσωπικό με ντροπιαστικούς μισθούς που για τη μέγιστη πλειοψηφία των μισθοσυντήρητων διδασκόντων/ουσών από πριν το 2010 έχουν μείωση τουλάχιστον 40%; Και πώς βρίσκονται τα περισσότερα ΑΕΙ μας στην κορυφή των διεθνών αξιολογήσεων, αυτές που κατά τα τουλάχιστον 25 χρόνια επιβολής του νεοφιλελεύθερου μοντέλου 3βαθμιας εκπαίδευσης παίζουν το ρόλο του απόλυτου ρυθμιστή/κριτή της απόδοσης του εκπαιδευτικού «προϊόντος»; Φυσικά τις υψηλές κατατάξεις των ΑΕΙ μας δεν θα τις δούμε πουθενά, ούτε το υψηλό επίπεδο του επιστημονικού έργου των διδασκόντων/ουσών, και βεβαίως λέξη για τις 4-5ετείς σπουδές με συνεκτικότητα και βάθος, δηλ. τα πραγματικά θαύματα. Κουβέντα και για τα ψίχουλα του κρατικού προϋπολογισμού για έρευνα, διδασκαλία, λειτουργία, μισθούς, υποδομές. Το μόνο που βλέπουμε από πανεπιστήμιο είναι το «άσυλο», τραμπουκισμούς και βανδαλισμούς κάποιων κουκουλοφόρων, που δεν πιάνονται ποτέ, ένα αιμοσταγές show για το πόπολο για να «περάσει» αναίμακτα η καταστροφή του δημόσιου, δημοκρατικού και ακαδημαϊκού πανεπιστημίου.
Τι ενοχλεί τόσο πολύ τις κυβερνήσεις από τις αρχές του 1990 έως και την Μητσοτάκης ΑΕ.
Στη 3βαθμια εκπαίδευση έχουμε την παγκόσμια πρωτοτυπία το κάθε κυβερνών κόμμα ή ακόμα και μέσα στο ίδιο (ΣΥΡΙΖΑ: το νομοσχέδιο Μπαλτά για τα ΑΕΙ αποσύρθηκε σιωπηρά από τον επόμενο Υπουργό, Φίλη) να εξαγγέλλει νέα και συνολική «μεταρρύθμιση» που μένει στην ιστορία με το επώνυμο του/της κάθε ΥΠΕΠΘ. Πέραν από τις απαιτούμενες τεράστιες ικανότητες αναπροσαρμογής της πανεπιστημιακής κοινότητας κάθε τέσσερα περίπου χρόνια, και τη γενική θυμηδία, υπάρχει ένα αόρατο νήμα που συνδέει όλες αυτές τις απόπειρες που είναι στην πραγματικότητα μια: Η αντιμεταρρύθμιση του ιστορικού Ν. 1268/82. Τα μεταπολιτευτικά χαρακτηριστικά αυτού του ιστορικού νόμου είναι όχι απλώς ενοχλητικά αλλά επικίνδυνα. Τα υποσκάπτουν ως οπισθοδρομικά διότι πάνε κόντρα στο κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο θατσερικό μοντέλο, καταστροφικότατο για το ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο. Συνοπτικά: εμπορευματοποίηση της γνώσης, φοιτητές-πελάτες που πληρώνοντας δίδακτρα θέλουν γρήγορα και εύκολα το προπτυχιακό προϊόν, αξιολόγηση με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, παράδοση των ιδρυμάτων στις επιχειρήσεις με την υποβάθμιση της βασικής έρευνας (εκτός από πανεπιστήμια «αριστείας»). Ενδεικτικά τα αναφέρω με παραδείγματα διακομματικής συναίνεσης:
1. H δημοκρατική και συλλογική λειτουργία του μέσω της θεσμοθέτησης του ενιαίου φορέα διδασκόντων, προσωπικού και διδασκομένων από Τομέα έως Σύγκλητο: Συμβούλια Ιδρύματος/Διοίκησης (Ν. Διαμαντοπούλου και Κεραμέως) που συγκλίνουν σε ένα ολιγαρχικό μοντέλο όπου το Πανεπιστήμιο θα διοικείται από ένα «ξένο» σώμα, το Συμβούλιο, με έναν εκτελεστικό Διευθυντή-Μάνατζερ και έναν Πρύτανη «υποτελή» και υπόλογο σε αυτούς, με αντιπρυτάνεις μαριονέτες. Μην ξεχνάμε όμως και το ψαλίδισμα της συμμετοχής των εκπροσώπων Ε.Ε.Π., Ε.ΔΙ.Π. και Ε.Τ.Ε.Π. του Ιδρύματος και τον επι της ουσίας αποκλεισμό φοιτητών στα ανώτερα όργανα από το Ν. Γαβρόγλου.
2. Η πρωτοφανής μαζικοποίηση της 3βάθμιας εκπαίδευσης και η διαταξική προσβασιμότητά της που επέτρεπε τη μόρφωση και επαγγελματική ανέλιξη παιδιών από φτωχά κοινωνικά στρώματα: ΕΒΕ Κεραμέως έχει αφήσει εκτός περί τους 22.000 εισακτέους στερώντας και τα δυο. Επειδή ο Α. Τσίπρας επαναφέρει προεκλογικά τις κοκκινοπράσινες σχολές (2018), με κόκκινο, αυτές με μεγάλη μεγαλύτερη ζήτηση όπου θα εισάγονται τα παιδιά με Πανελλαδικές, και με πράσινο, αυτές με μικρότερη ζήτηση με το βαθμό του Απολυτηρίου, πόσο αυτό ωφελεί «τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού»;
3. Δωρεάν, δημόσια εκπαίδευση για όλους/ες: Από την απόπειρα κατάργησης του Α. 16 (Ν. Γιαννάκου) και ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων έως τη γενίκευση των διδάκτρων («τέλη φοίτησης») στα μεταπτυχιακά (Ν. Γαβρόγλου) όπου η απαλλαγή για τους φτωχότερους ήταν λειτουργικά αδύνατη. Ο Τσίπρας τώρα εξαγγέλλει δωρεάν μεταπτυχιακά, όμως όταν κυβερνούσε γιατί δεν το είχε κάνει, στοιχειώδες για μια «αριστερή» κυβέρνηση σε εποχή ακραίας φτώχιας;. Μην ξεχνάμε επίσης ότι η ισοτίμηση των επαγγελματικών δικαιωμάτων αποφοίτων Κολλεγίων με αυτά των αποφοίτων ΑΕΙ από Κεραμέως «πατάει» στο σχετικό ιστορικό Υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ.
4. Τα ενιαία και αδιάσπαστα γνωστικά αντικείμενα σπουδών σε 4-5ετή προγράμματα, που αυτά ακριβώς δίνανε το ποιοτικό πλεονέκτημα στους/τις αποφοίτους μας σε σχέση με ευρωπαίους συναδέλφους τους: οι λεγόμενες «πολλαπλές επιλογές» με τη θεσμοθέτηση των πιο απίθανων προγραμμάτων σπουδών, κοινά, διπλά, πρωτεύοντα, δευτερεύοντα, σύντομης διάρκειας, κλπ. για τον «εκσυγχρονισμό» των ΑΕΙ σύμφωνα με τα ξένα πρότυπα. (Ν. Κεραμέως αλλά και Ν Γαβρόγλου στο όνομα της «διεπιστημονικότητας»). Στην πραγματικότητα, αντικαθιστούν τη βαθιά γνώση-στέρεα βάση ενός γνωστικού αντικειμένου, όπου προσφέρονται προφανώς και επιλογές μαθημάτων, με διάσπαρτες δεξιότητες και επιφανειακές πληροφορίες που μετατρέπουν τους/τις πτυχιούχους μας σε ευέλικτους/ες και αναλώσιμους/ες εργαζόμενους/ες για κάθε δουλειά του ποδαριού. Στο Ν. Κεραμέως τα διπλά προγράμματα πρώτου κύκλου, που οδηγούν σε δύο ισότιμους τίτλους σπουδών, ακούγονται ωραία αλλά ύπουλα ακυρώνουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων, όπως επιδιώκει συνολικά η κυβέρνηση ΝΔ.
5. Η έμφαση στο συνδυασμό διδασκαλίας και έρευνας του διδακτικού προσωπικού (ΔΕΠ): Η μεγάλη αυτή σύλληψη που εμπλουτίζει διαλεκτικά και τις δυο λειτουργίες, σε αντίθεση με τα ιδρύματα της αλλοδαπής, όπου η διδασκαλία συνήθως ανατίθεται σε υποψήφιους και συμβασιούχους διδάκτορες, είναι αυτό που προσδίδει την ιδιαίτερη ποιότητα στο πανεπιστήμιό μας. Με τα Μνημόνια όμως και με πρόσχημα τη δημοσιονομική λιτότητα, τα μέλη ΔΕΠ έχουν συρρικνωθεί και η διδασκαλία ανατίθεται σε συμβασιούχους περιστασιακούς «αναλώσιμους» χωρίς δικαίωμα συμμετοχής στα όργανα και προοπτική. Σε τερατώδη διάταξη του Ν. Κεραμέως η επιχειρηματικότητα γίνεται κριτήριο επιλογής/εξέλιξης των ΔΕΠ, όπως η ίδρυση τεχνοβλαστών (spin offs) και η συμμετοχή τους ως μέλη ή μέτοχοι σε spin off εταιρεία, ενώ εισάγονται βιομηχανικά διδακτορικά (!). Εννοείται ότι οι Ανθρωπιστικές Σχολές και Κοινωνικών Επιστημών απλώς εξαφανίζονται!
6. Το άσυλο ως χώρος ελεύθερης διακίνησης ιδεών για όλη την κοινωνία: Είναι το έμβλημα της Μεταπολίτευσης ως εποχής μαζικής πολιτικής και κοινωνικής αμφισβήτησης, ανυπακοής και ελευθεριότητας. Στη δέσμευση της Μητσοτάκης ΑΕ «Νόμος και Τάξη» η πρώτη συμβολική κίνησή της νέας κυβέρνησης ήταν η εγκατάσταση της πανεπιστημιακής αστυνομίας (αποσύρθηκε σιωπηρά λόγω της φοιτητικής αντίστασης). Όμως η κρίσιμη διάσταση της εσωτερικής πειθάρχησης και αστυνόμευσης ΟΛΩΝ στο Ν. Κεραμέως, που βρίθει από διαγραφές και πειθαρχικές διατάξεις κατά φοιτητών/τριών και ΔΕΠ (για παραπτώματα που θίγουν «το κύρος του ή το κύρος του Α.Ε.Ι.») είναι πιο επικίνδυνη διότι εσωτερικεύει την πειθάρχηση.
Εν κατακλείδι: Ένα φάντασμα στοιχειώνει τις μνημονιακές κυβερνήσεις, το πανεπιστήμιο της Μεταπολίτευσης. Ήταν σε όλα καλό; Προφανώς όχι. Έφερε και αυτό το κοινωνικό αποτύπωμα της αναξιοκρατίας, πελατειακών σχέσεων, νεποτισμού, δημοσιοϋπαλληλισμού. Το άσυλο ήταν υπερασπίσιμο σε όλες του τις λειτουργίες; Προφανώς και απέτυχε η πανεπιστημιακή κοινότητα στο σύνολό της να το υπερασπιστεί. Η Αριστερά συνεισέφερε με προωθητικές προτάσεις; Κατά κανόνα περιορίστηκε σε αμυντικούς αγώνες διότι οι κυβερνητικές επιθέσεις με τις συνεχείς αντιμεταρρυθμίσεις ήταν καταιγιστικές. Όμως παρόλα αυτά τα ΑΕΙ μας καταφέραν το θαύμα με το οποίο ξεκίνησα. Η ήττα αυτού του πανεπιστημίου, παρά τα πλήγματα, παραμένει κρίσιμης σημασίας για τις επιθετικότατες μορφές του νεοφιλελευθερισμού στη χώρα μας ενώ η μνημονιακή κατάσταση εκτάκτου ανάγκης έχει διατηρηθεί στην πράξη διότι βολεύει. Το νέο πανεπιστήμιο πρέπει και εδώ να λειτουργεί ως το μοντέλο για τη γενικότερη συμμόρφωση της κοινωνίας στην κανονικότητα της πειθάρχησης, υπακοής και κρατικού αυταρχισμού. Το νεοφιλελεύθερο μόρφωμα, δηλ. το επιχειρηματικό, ταξικό πανεπιστήμιο πρέπει να απαλείψει οποιαδήποτε μορφή κριτικής σκέψης, αναρώτησης και δημιουργικής έκφρασης.
Το κυρίαρχο μπλοκ των ολιγαρχών και των πολιτικών τους εκπροσώπων, οι εκάστοτε κυβερνήσεις, έχει ανάγκη από υποταγμένους νέους ανθρώπους-διεκπεραιωτές, με επιφανειακές και ασύνδετες πληροφορίες, ανίκανους στοιχειωδώς να συνθέσουν, και κυρίως να αμφισβητήσουν και αντισταθούν. Το πανεπιστήμιό τους έχει απλό σκοπό την αναπαραγωγή των σχέσεων παραγωγής στο κατώτερο τους σημείο, δηλ. της μετατροπής του μελλοντικού εργατικού δυναμικού σε δουλοπάροικους. Όσοι/ες γλυτώσουν από αυτό ζουν το δράμα του brain drain, της επιστημονικής αιμορραγίας της χώρας μας, σε ένα επώδυνο κύμα μετανάστευσης όχι πια στις φάμπρικες της Γερμανίας αλλά στα νοσοκομεία της. Και η Ελλάδα γίνεται μια ωραία, έρημη χώρα.
Ασπασία (Σίσσυ) Βελισσαρίου, Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας, ΤΑΓΦ, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ, Υποψήφια Α Αθήνας με το ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη
Πηγή: alfavita.gr
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
