Η «Πράσινη Μετάβαση» δεν είναι απλή «πράσινη» πινελιά στο σημερινό κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο. Σημαίνει ολική και διαγώνια οπτική αλλαγής πολιτισμικού παραδείγματος και πέρασμα από το σημερινό, πρωτοβιομηχανικό, μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης σε ένα μοντέλο βαθιάς αλλαγής του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης, εργασίας, κοινωνικής αλληλεξάρτησης και θεώρησης του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων του. «Πράσινη Μετάβαση» σημαίνει δημιουργική διαδραστική ανασυγκρότηση των διαστάσεων αυτού του κόσμου στο πεδίο ενός αειφόρου μέλλοντος, ενός μέλλοντος συνέργειας οικονομίας, κοινωνίας και περιβάλλοντος, ελάχιστου οικολογικού αποτυπώματος, μέγιστου κοινωνικού αποτυπώματος και της πραγματικής οικονομίας στην υπηρεσία της βιόσφαιρας και της βελτιστοποίησης της ποιότητας ζωής.
Η «Πράσινη Μετάβαση» σημαίνει ριζικές αλλαγές δομής σε μία πλειάδα αλληλοεξαρτούμενων τομέων:
- «Πράσινη Μετάβαση»σημαίνει υιοθέτηση της κυκλικής οικονομίας απέναντι στο γραμμικό μοντέλο μιας «άσωτης» κατανάλωσης και κατασπατάλησης πόρων. Σημαίνει προβολή του παραγωγικού κύκλου στο πεδίο μιας αυτό-τροφοδοτούμενης οικονομίας ροής υλικών έτσι ώστε οι χρησιμοποιούμενοι φυσικοί-βιολογικοί να επανέρχονται στην βιόσφαιρα μετά την χρήση τους και οι τεχνικοί πόροι να επαναχρησιμοποιούνται χωρίς να επανέρχονται στην βιόφαιρα.
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Βελτιστοποίηση ανακυκλωσιμότητας προϊόντων με παράλληλη μεγιστοποίηση αγοράς υλικών και προϊόντων ανακύκλωσης.
β. Ελαχιστοποίηση παραγωγής απόβλητων.
γ. Εφαρμογή της αρχής της κυκλικής οικονομίας στο πεδίο των απορριμμάτων.
δ. Δραστικός περιορισμός διαχείρισης απόβλητων μέσω ΧΥΤΑ ή καύσης μόνο στα υπόλλειπα μη ανακυκλώσιμα των απόβλητων.
ε. Δραστική ενίσχυση υπευθυνότητας παραγωγών.
- «Πράσινη Μετάβαση»στο πεδίο της ενεργειακής πολιτικής σημαίνει ολική αντικατάσταση των συμβατικών, «βρώμικων», μεθόδων παραγωγής ενέργειας – ορυκτά καύσιμα, πυρηνικά κ.α. – με εκείνες μέσω των ΑΠΕ, με οργανωτικές αρχές :
– της εξοικονόμησης και της μέγιστης δυνατής μείωσης της κατανάλωσης πόρων,
– της κλίμακας,
– της εγγύτητας,
– της διάχυσης και,
– της απόλυτης προστασίας των κοινών αγαθών – νερό, αέρας, αιγιαλοί, δάση, υγρότοποι, κ.λπ. – και του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και πλούτου.
- «Πράσινη Μετάβαση»σημαίνει προστασία και ανάδειξη της αξίας του φυσικού κεφαλαίου και των οικο-συστημικών υπηρεσιών ως θεμελιώδεις παράγοντες βιώσιμης ευημερίας.
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Προστασία και ανάδειξη της αξίας του φυσικού και του πολιτισμικού κεφαλαίου, ολοκληρωμένα και συστηματικά.
β. Κύκλος παραγωγής και κατανάλωσης με απόλυτη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.
γ. Συστηματική προσπάθεια συνειδητοποίησης της κοινωνίας των πολιτών, της επιχείρησης και της δημόσιας διοίκησης ως προς την σημασία της προστασίας και ανάδειξης της αξίας του φυσικού και του πολιτισμικού κεφαλαίου.
δ. Οριστικός φραγμός στην κατανάλωση εδάφους.
- «Πράσινη Μετάβαση» στον πεδίο τουαγροδιατροφικού τομέα σημαίνει την υιοθέτηση μιας αειφόρου αγροτικής παραγωγής, πολυδιάστατης και ποιοτικής, της εγγύτητας και της μικρής παραγωγικής αλυσίδας, με στόχο την ελαχιστοποίηση και αντικατάσταση της εντατικής, βιομηχανικής, αγροτικής παραγωγής, βασισμένης στην χρήση χημικών, ορυκτών καυσίμων, συσκευασιών και μεταφορών μεσαίας και μεγάλης κλίμακας και ενέχουσα σημαντική κατανάλωση πόρων και παραγωγή σημαντικών ποσοτήτων αποβλήτων.
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Δραστική μείωση του εύρους της αγροδιατροφικής αλυσίδας και επανεκτίμηση της αξίας τοπικής παραγωγής και κατανάλωσης.
β. Προαγωγή και προστασία της εθνικής αγροτικής παραγωγής, προσανατολισμένης στην ασφάλεια και στην ποιότητα.
γ. Απόλυτη προστασία των αγροτικών, δασικών και βοσκήσιμων περιοχών, επανάκτηση της αξίας του κυκλικού και πολυδιάστατου ρόλου τους, φραγμός στην κατανάλωση αγροτικής γης και ενεργοποίηση όλων των αναγκαίων μέσων προσαρμογής τους στην κλιματική αλλαγή.
δ. Ενεργή διαχείριση της δασικής κληρονομιάς και των βοσκήσιμων γαιών.
ε. Προαγωγή της αγροδιατροφικής επιχείρησης «core–green», παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών περιβαλλοντικού χαρακτήρα και «go–green», που υιοθετούν παραγωγικές διαδικασίες υψηλής περιβαλλοντικής ποιότητας.
- «Πράσινη Μετάβαση» στον πεδίο τηςδιαχείρισης των υδατικών πόρων σημαίνει βιώσιμη διασφάλιση ενός στρατηγικού πόρου, μηδενισμό της σπατάλης και δραστική προστασία από πλημμυρικούς κινδύνους.
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Βελτιστοποίηση της οικολογικής χρήσης των υδατικών πόρων από τον αγροτικό, τον βιομηχανικό και τον ενεργειακό τομέα, μέσω της αναδιάρθρωσης της τιμολόγησης και «ad hoc» φορολογικών απαλλαγών.
β. Βελτιστοποίηση της κατανάλωσης των υδατικών πόρων μέσω του επανασχεδιασμού των δικτύων.
γ. Διασφάλιση από τον πλημμυρικό κίνδυνο μέσω της επικαιροποίησης της διαχείρισης του χώρου ως προς τα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής.
δ. Διάχυση της επανάχρησης των υδατικών πόρων των βιολογικών καθαρισμών και των μολυσμένων περιοχών μετά από τις κατάλληλες διαδικασίες εξυγίανσης.
ε. Διάχυση των πρακτικών όσμωσης των παρεμβάσεων περιβαλλοντικής ανάκτησης και επαναφυσικοποίησης των υδρογραφικών δικτύων με εκείνες της μείωσης και ελέγχου των πλημυρικών φαινόμενων.
- «Πράσινη Μετάβαση» στο πεδίο τουανθρωπογενούς περιβάλλοντος σημαίνει την δραστική αλλαγή οπτικής της χωροταξίας, της πολεοδόμησης και διαχείρισης των οικιστικών συνόλων, αποτυπωμένη σε ένα εθνικό σχέδιο αναγέννησης από την οπτική της πράσινης οικονομίας.
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Ταυτόχρονη ενεργοποίηση όλων των δυνατών προσεγγίσεων αναγέννησης οικιστικών συνόλων: δραστικός περιορισμός κατανάλωσης εδάφους μέσω της επανάχρησης και της μη επέκτασης των πολεοδομικών σχεδίων, ενεργοποίηση συντονισμένων σχεδίων συντήρησης, ανάκτησης και ανάπλασης της κτιριακής κληρονομιάς, εξυγίανση και επανάχρηση μολυσμένων, υποβαθμισμένων και εγκαταλελειμμένων περιοχών, αντισεισμική και υδρογεωλογική ασφάλεια κ.λ.π.
β. Σύνταξη Εθνικού Σχεδίου Αναγέννησης Οικιστικών Συνόλων, βάσει σχεδίου πολυετούς χρηματοδότησης υποστηριζόμενου από τα κατάλληλα οικονομικά και φορολογικά εργαλεία στην οπτική της ενθάρρυνσης των πρωτοβουλιών της κοινωνίας των πολιτών.
- «Πράσινη Μετάβαση» στο πεδίο τηςκίνησης, της μετακίνησης και των μεταφορών, σημαίνει βιωσιμότητα και οικο-κίνηση, ηλεκτροκίνηση, διατροπικά συστήματα μεταφορών, car-sharing, carpoling και αναδιοργάνωση του δικτύου κίνησης, της μετακίνησης και των μεταφορών στο πεδίο των οικιστικών συνόλων.
Ενδεικτικά ως προς αυτό :
α. Δραστική μείωση της αυτοκίνησης μέσω της ουσιαστικής στήριξης της βιώσιμης κινητικότητας, της διάδρασης των διαφόρων τύπων μαζικών μεταφοράς, του τραμ, της «sharing mobility», των δικτύων πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων κ.λ.π.
β. Αλλαγή πλεύσης των δημόσιων επενδύσεων στο πεδίο των υποδομών στην κατεύθυνση της βιώσιμης κινητικότητας.
γ. Προοδευτική κατάργηση νέων αδειών κυκλοφορίας οχημάτων βενζίνης και πετρελαίου έως το 2030. Η κατάργηση θα πρέπει να συνοδευτεί με τη στήριξη των υβριδικών οχημάτων, της κίνησης με χρήση αερίου και ηλεκτρισμού.
- «Πράσινη Μετάβαση» στο πεδίο τηςπραγματικής οικονομίας σημαίνει ριζική αναδιοργάνωση του φορολογικού συστήματος στην κατεύθυνση της υποστήριξης της μέγιστης δυνατής εξοικονόμησης πόρων – εδάφους, ενέργειας, νερού, φυσικών πόρων – και της μέγιστης δυνατής μείωσης αποβλήτων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ανθρωπογενούς δραστηριότητας.
- «Πράσινη Μετάβαση» σημαίνει υψηλήοικολογική ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Υιοθέτηση πολιτικών στήριξης των παραδοσιακών παραγωγικών τομέων στη κατεύθυνση της μετάβασης – βελτιστοποίηση «καθαρών» διαδικασιών, ελαχιστοποίηση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, βελτιστοποίηση χρήσης πόρων κ.λ.π.
β. Στήριξη της ψηφιοποίησης των παραγωγικών διαδικασιών που την προάγουν.
γ. Δραστική φορολογική μεταρρύθμιση στη κατεύθυνση της
μετάβασης για την στήριξη της αγοράς ώστε να υιοθετήσει διαδικασίες, προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής αποδοτικότητας και ελαχιστοποιημένου οικολογικού αποτυπώματος.
- «Πράσινη Μετάβαση» σημαίνει κατάταξη της πολιτικών που προάγει μεταξύ των κύριων θεμάτων τηςβουλευτικής και κυβερνητικής ατζέντας
- «Πράσινη Μετάβαση» σημαίνει μεγιστοποίηση και βελτιστοποίηση της αποδοτικότητας τωνδημόσιων πολιτικών
Ενδεικτικά ως προς αυτό:
α. Θεσμοθέτηση συνεκτικών, συνεπών και απαιτητικών μεταρρυθμίσεων σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής στην κατεύθυνση της μετάβασης και προαγωγή της προσπάθειας σε επίπεδο της δημόσιας διοίκησης που καλείται να δράσει σε πολλαπλά επίπεδα, με ταχύτητα και υψηλή αποδοτικότητα αποτελέσματος.
β. Θεσμοθέτηση καλών πρακτικών και υιοθέτησης των καλύτερων δυνατών στάνταρντ και τεχνικών σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης που οφείλει να αποτελέσει σημείο αναφοράς.
γ. Ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης στην κατεύθυνση της ουσιαστικής ποιοτικής της αναβάθμισης με το καλύτερο δυνατό ανθρώπινο δυναμικό.
δ. Υιοθέτηση των «πράσινων προμηθειών» από την δημόσια διοίκηση.
ε. Ουσιαστική ανακατεύθυνση της σχολικής και πανεπιστημιακής παιδείας και της δημόσιας έρευνας στο πεδίο της «Πράσινης Μετάβασης» και των προυποθέσεων της.
Η «Πράσινη Μετάβαση» δεν αντιστοιχεί με την έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης και δεν αποτελεί άθροισμα επί μέρους μεταβάσεων – ενεργειακής, αγροδιατροφικής κ.λ.π. – αλλά ένα και ενιαίο πολυεπίπεδο εγχείρημα το οποίο αντιμετωπίζεται συνολικά.
– Η «Πράσινη Μετάβαση» προϋποθέτει ένα κεντρικό ρόλο στην παρουσία του πολίτη. Αποτελεί σύνολο πολιτικών «bottom–up» και όχι «top–down». Απαιτεί κοινωνική συνοχή και προϋποθέτει τη συνέργεια όλων των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών συνιστωσών, στο πλαίσιο μιας δυναμικής διάδρασης, γνήσια περιεκτικής.
– Η «Πράσινη Μετάβαση» αποτελεί ισχυρή κοινωνική πρόκληση και κοινωνική διεργασία. Απαιτεί διαδικασίες δίκαιες και ισότιμες σε κοινωνικό επίπεδο, διαδικασίες που αναδεικνύουν τον περιβαλλοντικό παράγοντα ως υπόβαθρο της καθημερινότητας, των δημόσιων πολιτικών, της δράσης των οργανώσεων των πολιτών και των επαγγελματικών πρακτικών.
– Η «Πράσινη Μετάβαση» αποτελεί μια γνήσια συμμετοχική διαδικασία, δυναμικής δημιουργίας χώρων διαλόγου, συλλογής, επεξεργασίας, διατύπωσης και προώθησης των αποτελεσμάτων του. Απαιτεί την δημιουργία δυναμικών ομάδων ενεργών πολιτών, ως γέφυρα με τη θεσμική εξουσία και τις πολιτικές της, με στόχο την αναζωογόνηση της δημοκρατίας του χώρου και την δυναμική προώθηση των πρακτικών της.
– Η «Πράσινη Μετάβαση» εκκινεί εύλογα από την τοπικότητα, από εκεί όπου ο πολίτης και η κοινωνική ομάδα διαβιούν και δρουν, για μία οικονομία ακόμη πιο κυκλική, προσαρμοσμένη στις δυναμικές και στα κοινωνικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του χώρου. Απαιτεί την διαδικασία τοπικοποίησης της οικονομίας, με πρώτες τις διαδικασίες παραγωγής και της κατανάλωσης ώστε να καταστούν αυτόνομες στο χώρο.
των:
Γιώργο Δημητρίου, μέλος ΜέΡΑ25
Γιώργο Πασχαλίδη, μέλος ΜέΡΑ25
Άγγελου Τρωιάνου, μέλος ΜέΡΑ25
Σταύρου Αγογλωσσάκη, μέλος ΜέΡΑ25
Στέλιου Αγγελή, μέλος ΜέΡΑ25
Φίλιππου Δραγούμη
Τάκη Σουκαρά
Βαγγέλη Σπινθάκη
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
