Από την εποχή των οικονομικών κρίσεων στην εποχή ενός αειφόρου μέλλοντος
Η βαριά οικονομική κρίση που εκδηλώθηκε βίαια με την έκρηξη της χρηματοπιστωτικής, κερδοσκοπικής, φούσκας στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2008 και εξαπλώθηκε γοργά σε όλο τον κόσμο με την μορφή δραματικών επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία, στο τραπεζικό σύστημα και στις επιχειρήσεις, στο εύρος της ύφεσης και στο ύψος της απασχόλησης. Η αντίδραση των χωρών που είχαν την δομική, την πολιτική και την οικονομική δυνατότητα, ήταν άμεση και επικεντρωμένη στους συμβατικούς στόχους της οικονομίας – βελτίωση ρευστότητας, κινητοποίηση των επενδύσεων, στήριξη των επιχειρήσεων, συγκράτηση της απασχόλησης – με αποτέλεσμα την προσωρινή αποσόβηση κινδύνων χρεωκοπίας.
Ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης στην ήδη υπερχρεωμένη χώρα μας την καθήλωσε σε μία από τις κρισιμότερες καμπές της σύγχρονης ιστορίας της, φέροντας στην επιφάνεια τα βαθιά αίτια μιας υποβόσκουσας, μακροχρόνιας και πολυδιάστατης, κρίσης χρεωκοπημένων πολιτικώνσε όλα τα επίπεδα : άθλια οικονομική πολιτική μέσω συνεχών δανεισμών, παντελής απουσία κοινωνικού ελέγχου στα κέντρα λήψης αποφάσεων, διάχυση εύκολου, μη παραγωγικού, χρήματος, προαγωγή μιας διαρκώς διογκούμενης ζήτησης, συνεχής αύξηση της απόστασης μεταξύ εσόδων και εξόδων, συνεχής αύξηση του ελλείμματος και, κατ’επέκταση του δημόσιου χρέους και, στο βάθος, διάλυση του παραγωγικού ιστού της χώρας, ανίκανου πλέον του όποιου ανταγωνισμού.
Η επακόλουθη εκρηκτική κοινωνική κρίση ήταν αναπόφευκτη όπως αναπόφευκτη στάθηκε και η εξαΰλωση κάθε έννοιας περιβάλλοντος καιπεριβαλλοντικής πολιτικής : σε περιβάλλοντα χρεωκοπημένων πολιτικών και πολιτικής, η προσπάθεια διεξόδου από τις οικονομικές καικοινωνικές κρίσεις χρεώνεται πάντα σε ότι πιο άμεσα και εύκολα μπορεί να εκμεταλλευθεί, στο περιβάλλον και στους φυσικούς καιπολιτισμικούς του πόρους. Η απελπισμένη αναζήτηση λύσης στην πολλαπλή κρίση οδήγησε στην εύκολη διατήρηση προϋπαρχόντωνπεριβαλλοντοκτόνων βιομηχανικών δραστηριοτήτων και στη γοργή, αδιάκριτη και ολοκληρωτική, εκποίηση κοινών αγαθών και τηςφυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της χώρας, προς οικονομική «αξιοποίηση» : τερατώδη ξενοδοχειακά συγκροτήματα σε αιγιαλούς και δάση, κολοσσιαίοι βιομηχανικοί αιολικοί σταθμοί ακόμη και σε προστατευόμενες περιοχές, η μισή χώρα τεμαχισμένη σε εν δυνάμει πετρελαιοοικόπεδα, παθητική διατήρηση των ορυχείων της Χαλκιδικής, παθητική διατήρηση της τριτοκοσμικής χωροταξίας των ιχθυοκαλλιεργειών, παθητική διατήρηση ξεπερασμένων, βαθιά αντι-οικολογικών, δραστηριοτήτων όπως η βιομηχανία γούνας, κ.α.
Το «κλείσιμο» της πρώτης δεκαετίας της οικονομικής κρίσης ανέδειξε μεν τις καταστροφικές δομικές συνέπειες της αυτονόμησης τουχρηματοπιστωτικού τομέα και της υιοθέτησης χρεωκοπημένων, δημαγωγικών και λαϊκίστικων πολιτικών, αλλά άφησε να διαφανούν και το πραγματικά της αίτια στα όρια του παρωχημένου μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθείται από την πρώτη βιομηχανική επανάσταση,υψηλής εντροπίας, το οποίο βλέπει οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον σε μία χαώδη και διαρκώς αλληλο-υπονομευόμενη σχέση, με τελικό χαμένο την ποιότητα ζωής. Τα ερωτήματα πολλά και αμείλικτα:
– Τι είναι σε θέση να ανατρέψει την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική παρακμή που έχει επιφέρει η νέο-φιλελεύθερη οπτική και τα εργαλεία της, ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός και η χρηματιστικοποίηση της οικονομίας;
– Ποιο το εργαλείο οριστικής απελευθέρωσης από την τραγική οικονομική ύφεση και τη σίγουρη οικονομική και περιβαλλοντική καταστροφής των κοινωνιών;
Μπροστά στον κίνδυνο της διαφαινόμενης χρησιμοποίησης του δημόσιου χρέους ως άλλοθι για την αναγκαστική επιβολή του παλαιού, νεοφιλελεύθερου, προγράμματος ιδιωτικοποίησης της κοινωνίας, επανατέθηκε υποχρεωτικά στον δημόσιο διάλογο η προβληματική τουμοντέλου ανάπτυξης και η ανάγκη σύνταξης ενός μακρόπνοου σχεδίου μεταλλαγής του, απάλειψης των ρήξεων και διασφάλισης μιας πραγματικής βιώσιμης ευημερίας.
– Ο χώρος του οικολογικού και του πράσινου κινήματος επανέφερε με έμφαση στο προσκήνιο την βασική προσέγγιση της πολιτικής του οπτικής, της «οικολογικής μετάβασης» σε ένα άλλο κοινωνικό μοντέλο – ή «οικολογικής μεταστροφής» της κοινωνίας – με την έννοια της απαραίτητης μεταλλαγής τρόπου ζωής, κατανάλωσης και ποιότητας παραγωγής, τρόπων συμβίωσης και ποιότητας κατανομής πόρων,δημοκρατίας, ολικής δικαιοσύνης και ολικής προστασίας των οικοσυστημικών ισορροπιών.
– Ο Γκαέλ Ζιρό σκιαγράφησε το σχέδιο ως «Οικολογική Μετάβαση», ως επαναπροσανατολισμένη πρόταση «ανάπτυξης» ενός άλλου πολιτισμικού παραδείγματος μιας κοινωνίας κοινών αγαθών, με δραστική αλλαγή πεδίου στη σφαίρα της οικονομίας : από το πεδίο τηςσυμβατικής οικονομίας σε εκείνο της «green economy», με την οικονομία υποσύστημα του συστήματος περιβάλλον.
– Η Σούζαν Τζορτζ το περιέγραψε ως «Πράσινη Μετάβαση», ως ριζική αλλαγή πολιτιστικού παραδείγματος μέσω της επανεκτίμησης, επαναδιαστασιολόγησης και αναδιάταξης των παραγόντων που καθορίζουν το μοντέλο ανάπτυξης αυτού τον κόσμου – κοινωνία των πολιτών,βιόσφαιρα, πραγματική οικονομία – με το χρηματοπιστωτικό σύστημα απλό εργαλείο στην υπηρεσία του.
Είτε «Πράσινη» είτε «Οικολογική», η ιδέα της «μετάβασης σε μία καθολική ισορροπία», του πρώτου περιβαλλοντικού κινήματος της δεκαετίας του ’70, επανέκαμψε δυναμικά στον δημόσιο διάλογο για να κυριαρχήσει στον πλαίσιο της αναζήτησης των εργαλείων ενεργοποίησης των αναγκαίων κοινωνικών και θεσμικών αλλαγών στην κατεύθυνση της διασφάλισης ενός αειφόρου μέλλοντος. Από εκεί και πέρα, ο προσδιορισμός της ως «Πράσινης» πρώτα και ως «Πράσινης και Αλληλέγγυας» στη συνέχεια, αποτελούν σημειολογία δεδομένου ότι το σύνολο των πολιτικών που προτάσσει αποτελεί ως επί το πλείστον μέρος της ταυτότητας του πράσινου και οικολογικού κινήματος.
των:
Γιώργο Δημητρίου, μέλος ΜέΡΑ25
Γιώργο Πασχαλίδη, μέλος ΜέΡΑ25
Άγγελου Τρωιάνου, μέλος ΜέΡΑ25
Σταύρου Αγογλωσσάκη, μέλος ΜέΡΑ25
Στέλιου Αγγελή, μέλος ΜέΡΑ25
Φίλιππου Δραγούμη
Τάκη Σουκαρά
Βαγγέλη Σπινθάκη
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
