Η (πιο πρόσφατη) αποτυχία της Αριστεράς
Η οικονομική κρίση του 2008 και η ανικανότητα του προοδευτικού πολιτικού χώρου (Αριστερά, Οικολόγοι – Πράσινοι, Φιλελεύθεροι) να προσφέρει μια πειστική εναλλακτική έναντι του παρασιτικού καπιταλισμού που καταστρέφει ανθρώπινες κοινωνίες και το περιβάλλον σε όλο το πλανήτη έχουν οδηγήσει την Αριστερά σε μια κρίση όμοια αυτής που ακολούθησε την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης το ’91.
Η καινούργια αυτή κρίση του 21ου αιώνα δεν είναι υπαρξιακή, όπως η προηγούμενη, αλλά γκραμσιανή – είναι δηλαδή η κρίση που προκύπτει όταν κάτι παλιό πεθαίνει και το καινούργιο δεν μπορεί ακόμα να γεννηθεί. Αυτό που πέθανε το 2008 όμως δεν ήταν η Αριστερά, αλλά ο ορκισμένος εχθρός της: ο καπιταλισμός.
Η φούσκα του 2008 απέδειξε ότι η απορρύθμιση της αγοράς που άρχισε τη δεκαετία του ’80 δεν δημιούργησε την καπιταλιστική ουτοπία με μόνο θεό το αόρατο χέρι της αγοράς, αλλά η οικονομία παρέμεινε αυτό που ήταν πάντα: εξαρτημένη από το κράτος και τους φορολογούμενους. Αυτή η αποτυχία θα έπρεπε να είναι το πεδίο μάχης όπου οι προλετάριοι θα κέρδιζαν την «τελική νίκη».
Η μετα-σοβιετική Αριστερά όμως, παρηκμασμένη όπως ήταν το 2008, είτε παγιδευμένη στους όρους του αποτυχημένου σοβιετικού εγχειρήματος, είτε παραδομένη στις δυνάμεις της αγοράς και συμφιλιωμένη με την ιδέα του καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο, δεν είχε τα εργαλεία και την αξιοπιστία για να δημιουργήσει ένα πραγματικά προοδευτικό αφήγημα για τον κόσμο μετά το κραχ. Κάπως έτσι ο καπιταλισμός –αν και νεκρός– συνεχίζει να ζει. Ζούμε στην εποχή του καπιταλισμού-ζόμπι, η οποία έχει αναγεννήσει και έναν άλλο ζωντανό-νεκρό: τον φασισμό.
Στην Ελλάδα εξελίχθηκε το τελικό επεισόδιο αυτής της αποτυχίας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, παρά το σχέδιο του κ. Βαρουφάκη και την υποστήριξη όχι μόνο της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, αλλά και πολλών συμπολιτών μας απ’ όλη την Ευρώπη, διάλεξε να υποκύψει λίγες μέρες πριν από μια ιστορική στιγμή όχι μόνο για τη χώρα μας και τους λαούς της Ευρώπης, αλλά για την ιστορία της παγκόσμιας Αριστεράς, καθώς η ριζοσπαστική αριστερή κυβέρνησή μας επέλεξε να αποδείξει, για άλλη μια φορά, ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στο κατεστημένο, όσο αποτυχημένο κι αν είναι.
Μια (όχι και τόσο) καινούργια κρίση
Συγχρόνως ένα μεγαλύτερο πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό δράμα εξελίσσεται παγκοσμίως: η κλιματική καταστροφή.
Πέρα από τις πλέον «κλασικές» ιστορίες ρύπανσης (από τις μεγαλοβιομηχανίες, την εκτροφή ζώων σε βιομηχανική κλίμακα, τις μεταφορές, την παραγωγή ενέργειας), τις τελευταίες εβδομάδες μεγάλες εκτάσεις του Αμαζονίου και των δασών εντός του πολικού κύκλου, από τη Σιβηρία μέχρι την Αλάσκα, φλέγονται. Γενικότερα, η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ακραία καιρικά φαινόμενα με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα, τα οποία υποβάλλουν τις κοινωνίες και τις οικονομίες μας σε πρωτοφανείς πιέσεις.
Η κλιματική καταστροφή θα καταστήσει τεράστιες περιοχές του πλανήτη μη βιώσιμες, οδηγώντας οικονομίες σε κατάρρευση και μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες στη μετανάστευση. Οι σημερινές μεταναστατευτικές πολιτικές που επικρατούν στην Ε.Ε. (από την Ιταλία και την Ουγγαρία μέχρι και τη χώρα μας) μας οδηγούν σε ολοένα και πιο μισανθρωπικά μέτρα. Αν δεν μπορέσουμε να σταματήσουμε τη συνεχώς επιταχυνόμενη κλιματική αλλαγή και την καταστροφή των οικοσυστημάτων του πλανήτη, θα ξυπνήσουμε μια μέρα σε έναν κόσμο όπου η ανθρωπότητα θα έχει ήδη χάσει: πρώτα ηθικά και ύστερα βιολογικά.
Μια καινούργια ευκαιρία
Σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες βρίσκουμε την Αριστερά σε μια κατάσταση γκραμσιανής κρίσης και η επίλυσή της μπορεί να την επαναφέρει στο φυσικό της περιβάλλον: στο επίκεντρο της μάχης ενάντια στον καπιταλισμό και τον φασισμό. Αυτό θα εξαρτηθεί από την ικανότητά μας να αναγνωρίσουμε τις ανάγκες και τα συμφέροντα των λαών του κόσμου και να συσπειρωθούμε, μαζί με όσους συμφωνήσουν, γύρω από ένα κοινό σχέδιο για την υπεράσπισή τους.
Ο «εξορυκτικός καπιταλισμός» έχει φέρει την ανθρωπότητα στο χείλος του γκρεμού. Τώρα είναι η ώρα για τον συνδυασμό της περιβαλλοντικής δράσης των οικολόγων, της οικονομικής και κοινωνικής ανάλυσης της Αριστεράς, καθώς και της φιλοσοφίας των γνήσιων φιλελεύθερων, ούτως ώστε να δημιουργηθεί μια συμμαχία η οποία θα μπορέσει να θέσει τα θεμέλια γι’ αυτό για το οποίο μάχεται η Αριστερά εδώ και αιώνες: έναν κόσμο βασισμένο στην αλληλεγγύη και την ισότητα.
Η κλιματική καταστροφή μάς προσφέρει την τρομακτική αλλά και μοναδική ευκαιρία μιας παγκόσμιας υπαρξιακής κρίσης, δημιουργώντας την πρόκληση μιας παγκόσμιας συστημικής αλλαγής που ενώνει τους πολίτες όλου του πλανήτη. Οι αριστεροί που έχουν ξεχάσει τον γνήσιο διεθνισμό που χαρακτήριζε τα κινήματά μας πρέπει να τον θυμηθούν και να εγκαταλείψουν την καταδικασμένη ιδέα του «σοσιαλισμού σε μια χώρα», σε έναν κόσμο αλληλένδετο και αλληλεξαρτώμενο.
Η μάχη αυτή για εμάς τους Ευρωπαίους αρχίζει με την Ευρωπαϊκή Ενωση και την ανάκτηση των θεσμών της για τους πολίτες από τα χέρια των μεγάλων συμφερόντων που κυριαρχούν σήμερα.
Το DiEM25, το πανευρωπαϊκό κίνημα για τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης, έχει ακριβώς αυτόν τον στόχο. Ενώνοντας Ευρωπαίους πολίτες γύρω από ένα κοινό πρόγραμμα πολιτικών προτάσεων για όλη την Ευρώπη, το κίνημα γράφει ιστορία. Το ΜέΡΑ25 είναι η εκλογική έκφραση αυτού του εγχειρήματος στην Ελλάδα και παρόμοια κόμματα δημιουργούνται σε όλη την ήπειρο από το DiEM25.
Η αποστολή μας είναι δύσκολη, αλλά κανείς δεν έγραψε ιστορία στοχεύοντας σε εύκολες λύσεις. Ιστορία γράφουμε όταν κάνουμε αυτό που πιστεύουμε πως είναι σωστό και δίκαιο. Η αλλαγή είναι δύσκολη, αλλά όχι απίθανη: απίθανη είναι η ιδέα ότι η Ευρώπη και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα μπορούν να παραμείνουν αμετάλλακτα και να επιβιώσουν.
*Πολιτικός κοινωνιολόγος. Διευθυντής του Γραφείου του DiEM25 και αντιπρόσωπος του ΜέΡΑ25 στις Βρυξέλλες. Υποψήφιος με το ΜέΡΑ25 στις ευρωεκλογές και τις εθνικές εκλογές (Βόρειος Τομέας Αθηνών)
Πηγή: efsyn.gr
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
