Η “αγαπητή” Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν παρουσίασε, μετά από 6 ολόκληρους μήνες φαγούρας, τα μέτρα της Κομισιόν στην ολομέλεια της ευρωβουλής, για την αντιμετώπιση των αστρονομικών τιμών στην ενέργεια. Στην παρουσίαση αυτή, μεταξύ άλλων, η κ. Φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε και στη θέσπιση ενός προσωρινού πλαφόν στα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας και στη φορολόγηση ενός μέρους αυτών.
Στα καθ’ημάς τα υπερκέρδη αυτά, έχουν απασχολήσει και απασχολούν το δημόσιο διάλογο, με την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση και τα μίντια να ανταγωνίζονται για το ποιος τα υπολογίζει ακριβέστερα, για το αν έχουν ή όχι φορολογηθεί κλπ. Έχει αναπτυχθεί ένας τεράστιος διάλογος για τον τρόπο υπολογισμού τους, για το εάν και πόσο αυτά θα πρέπει να φορολογηθούν, με τις κυβερνήσεις να ελπίζουν ότι από αυτά τα υπερκέρδη θα αντλήσουν πόρους ώστε να ελαφρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο τους λογαριασμούς των νοικοκυριών. Συμφωνία σε αυτά τα ζητήματα ως τώρα δεν έχει υπάρξει. Το μόνο σίγουρο πάντως ως τώρα, είναι πως όλοι παραδέχονται την ύπαρξη τεράστιων κερδών, τόσο εγχώρια όσο και στην ηγεσία της ΕΕ.
Αυτό που δεν φαίνεται να απασχολεί κανέναν είναι από πού προέκυψαν αυτά τα υπερκέρδη. Η απάντηση που επικρατεί ευρέως είναι πως την ευθύνη για την αύξηση αυτή φέρει ο πόλεμος και ο Πούτιν. Ο πόλεμος όμως έφερε αύξηση των τιμών ενέργειας και όχι των κερδών των εταιρειών, δύο εντελώς διαφορετικά μεγέθη. Εάν σε έναν παραγωγό ενέργειας, η παραγωγή μιας μεγαβατώρας στοιχίζει πχ 50 ευρώ και την πουλά 55 έχει 5 ευρώ κέρδος σε απόλυτους αριθμούς. Εάν μετά τον πόλεμο του στοιχίζει 100 ευρώ, έχει τη δυνατότητα να την πουλήσει 105 και να έχει και πάλι το ίδιο κέρδος σε απόλυτους αριθμούς.
Σε αυτήν την περίπτωση ο μόνος που “δικαιολογείται” να παρουσιάζει αυξημένα κέρδη είναι οι εκάστοτε φορολογικές αρχές όπου μέσω των έμμεσων φόρων ως ποσοστό στην τελική τιμή, αυγαταίνουν τα έσοδά τους με τις αυξήσεις αυτές. Είναι εύκολα αντιληπτό λοιπόν πως η αύξηση των τιμών ενέργειας εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία δεν μπορούν να εξηγήσουν την ύπαρξη των υπερκερδών αυτών.
Όσον αφορά δε στην περίπτωση των διυλιστηρίων, η ελληνική περίπτωση είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική στην παραδοξότητά της. Ενώ το παραπάνω παράδειγμα βρίσκει εφαρμογή και στα διυλιστήρια, τα δύο ελληνικά, Motor Oil και ΕΛΠΕ ανακοίνωσαν αύξηση κερδών 456,91% και 323,30% αντίστοιχα, την ώρα που η μεν Motor Oil αύξησε τις πωλήσεις μόλις 5,32% ενώ από την άλλη τα ΕΛΠΕ, παρουσίασαν μείωση πωλήσεων κατά 10,03%. Από που προέκυψε λοιπόν η τρομακτική αυτή αύξηση των κερδών των δύο εταιρειών; Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως στην αναμπουμπούλα των αυξήσεων οι διοικήσεις των δύο διυλιστηρίων επέλεξαν να βάλουν ένα καπέλο στις τιμές ρίχνοντας το ανάθεμα στον Πούτιν. Ίσως πάλι η αύξηση αυτή να έχει σχέση και με το γεγονός πως και οι δύο αυτές εταιρείες δραστηριοποιούνται και στην παραγωγή και διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας. Αν αυτή η σκέψη δεν είναι σωστή, αν μη τι άλλο η εκρηκτική αυτή αύξηση των κερδών τους χρήζει τουλάχιστον διερεύνησης και εξήγησης, με την κυβέρνηση όμως, αρμοδιότητα της οποίας είναι ο έλεγχος αυτός, να σφυρίζει αδιάφορα.
Όσον αφορά στους παραγωγούς ρεύματος τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Τα εγκληματικά υπερκέρδη των εταιρειών που όλοι παραδέχονται έχουν πολλά ονόματα, όπως κάθε εγκληματίας που σέβεται τον εαυτό του. Ακούνε στα ονόματα “αγορά ενέργειας”, “χρηματιστήριο ενέργειας”, “οριακή τιμολόγηση” και άλλα ευφάνταστα.
Παρά το γεγονός πως είναι χιλιοειπωμένα αξίζει μια ακόμα υπενθύμιση για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της κλοπής των πολιτών και της ιδεοληψίας των Βρυξελλών. Όπως όλοι μάθαμε, με τον πλέον επώδυνο τρόπο, η παραγωγή του ρεύματος πραγματοποιείται με διαφορετικά μέσα τα οποία έχουν βέβαια και διαφορετικό κόστος (υδροηλεκτρικά, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, λιγνίτης, και φυσικό αέριο) με το σύνολο της παραγωγής όμως επιβάλλεται από την οριακή τιμολόγηση και το χρηματιστήριο ενέργειας να τιμολογείται με το υψηλότερο κόστος (στην προκειμένη περίπτωση το κόστος της παραγωγής με φυσικό αέριο), με τα υπερκέρδη των εταιρειών να προκύπτουν από την επιβολή αυτή. Χωρίς την παραμικρή προσπάθεια αγιοποίησης ενός εισβολέα σε ξένος κράτος, η συγκεκριμένη τιμολόγηση είναι αυτή που οδηγεί στα ληστρικά υπερκέρδη των εταιρειών και όχι ο Πούτιν καθώς οι κυβερνήσεις της ΕΕ και η Κομισιόν είναι αυτές που επέβαλλαν αυτόν τον παραλογισμό.
Χρηματιστήριο Ενέργειας uber alles
Τώρα μετά από μήνες πολέμου και με τα νοικοκυριά να μη μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στο ελάχιστο στις αστρονομικές αυτές αυξήσεις, η Κομισιόν έρχεται να διαπιστώσει πως “η αγορά ενέργειας έχει διαλυθεί και πλέον δεν μπορεί να λειτουργήσει”, η αγορά την οποία η ίδια σχεδίασε και επέβαλε! Ας αποδεχτούμε πως η ΕΕ είδε, έστω και μήνες μετά, το φως το αληθινό, παραδεχόμενη πως η αγορά δε λειτουργεί. Το λογικό θα ήταν να την καταργήσει και να αποκαταστήσει αδικίες, όπως την οριακή τιμολόγηση που μετέφερε πακτωλό χρημάτων από τους πολίτες στους παραγωγούς ενέργειας. Αντίθετα, όπως μας ενημέρωσε η κ. Φον ντερ Λάιεν, θα παρθούν προσωρινά μέτρα, λες και το πλαίσιο τιμολόγησης που περιγράφηκε παραπάνω είναι κατά τα άλλα δίκαιο και σωστό και απλά δε βοηθά στην έκτακτη συγκεκριμένη συγκυρία. Και έτσι να ήταν ούτε κατά διάνοια δε σκέφτονται στην Κομισιόν στην πλήρη αναστολή του χρηματιστηρίου ενέργειας και την φορολόγηση, στο σύνολό τους, των υπερκερδών των παραγωγών ενέργειας, επιτρέποντας ουσιαστικά την κλοπή των νοικοκυριών περιορίζοντάς τη βέβαια λίγο.
Αξίζει να αναφερθεί πως τον παραλογισμό αυτόν στήριξαν και στηρίζουν στο σύνολό τους τα μνημονιακά κόμματα με την κυβέρνηση παρά τις γκρίνιες της να μη τολμά να αναστείλει έστω και προσωρινά το χρηματιστήριο ενέργειας και την οριακή τιμολόγηση. Για τα υπερκέρδη δε των παραγωγών και παρόχων, από τη μια τσέπη τους τα παίρνει από την άλλη τους τα δίνει. Η δε αξιωματική αντιπολίτευση όσο και να γκρινιάζει και να ισχυρίζεται πως θα έκανε καλύτερη κατανομή των υπερκερδών αυτών, δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στο μηχανισμό που δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να βγάζουν τα υπερκέρδη αυτά. Η νομοθέτηση του νομικού πλαισίου που τους δίνει τη δυνατότητα αυτή, ήταν άλλωστε δικό της έργο.
Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Είτε με αυξημένες διεθνείς τιμές στην ενέργεια είτε όχι, η οριακή τιμολόγηση αποτελεί κλοπή του καταναλωτή και ουρανοκατέβατο κέρδος για τον παραγωγό χωρίς να κάνει το παραμικρό. Είτε στις έκτακτες αυτές συνθήκες είτε σε κανονικές, η κατάργηση του χρηματιστηρίου ενέργειας είναι απαραίτητη και αναγκαία. Μόνο που για να πραγματοποιηθεί το αυτονόητο απαιτείται η πραγματική ρήξη με τον παραλογισμό και τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες.
Γιάννος Ζώης, Μέλος Κ.Ε. και Πολιτικού Σχεδιασμού ΜέΡΑ25
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
