Μισό αιώνα πριν, στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου η φημισμένη συνοικία της Κωνσταντινούπολης Beyoğlu έγινε το σκηνικό ενός διωγμού και έκτοτε έχασε τον χαρακτήρα της πολιτισμικής πολύ-ποικιλότητας.
της Beral Madra, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του Diem25
Ο όρος διωγμός δεν χρησιμοποιείται ποτέ στην πρόσφατη ιστορία της Τουρκίας. Αυτή η βίαιη και ολέθρια επίθεση στις ελληνικές μειονότητες αναφέρεται ως «Γεγονότα της Κωνσταντινούπολης της 6-7 Σεπτεμβρίου 1955». Ακόμα και σήμερα, στα κοινωνικά δίκτυα με μερικές εξαιρέσεις, η ίδια περιγραφή παρατηρείται όλο και πιο συχνά. Εντούτοις, η κοινή γνώμη έχει την πεποίθηση ότι στις 6-7 Σεπτεμβρίου ο διωγμός ήταν μια σχεδιασμένη επίθεση που σκοπό είχε να ομογενοποιήσει την κοινωνία και να αποσπάσει την μειονοτική περιουσία.
Όλες οι πράξεις του διωγμού εκτελέστηκαν στην διάρκεια της φρικαλεότητας των δύο αυτών ημερών. Υλικά, θρησκευτικά, πολιτιστικά αγαθά / περιουσιακά στοιχεία και οι χώροι διαβίωση μιας εθνικής, θρησκευτικής, πολιτικής και πολιτιστικής κοινότητας καταστράφηκαν και εκτέθηκαν στη βία. Οι μικρο-ιστορίες των θυμάτων αποκαλύπτονται σε δύο φιλμ: στην Πολίτικη Κουζίνα του Τάσου Μπουλμέτη (2003) και στον Πόνο του Φθινοπώρου του Tomris Giritlioğlu, που βασίστηκε στο βιβλίο του Yılmaz (2009)
Αυτός ο διωγμός ήταν μια από τις πιο βάναυσες επίσημες πολιτικές αποστέρησης ανθρωπίνων ιδιοτήτων και εκκαθάρισης της κοινωνίας από μειονοτικές κοινότητες, οι οποίες εφαρμόστηκαν από τις κυρίαρχες δυνάμεις σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους. Ο αντίκτυπος ήταν τόσο καθοριστικός ώστε οι τελευταίοι γηγενείς Έλληνες εγκατέλειψαν την Τουρκία σε σύντομο χρονικό διάστημα. Υπολογίζεται ότι ζούσαν εκεί περισσότεροι από 100.000 Έλληνες κατά τον τελευταίο αιώνα της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Από κάθε σκοπιά αυτός ο διωγμός ήταν μια μαύρη κηλίδα στην κοινωνικό-πολιτική μνήμη, αλλά από πολιτισμική σκοπιά ήταν επίσης η έναρξη της καθοριστικής μετάλλαξης από το πολυπολιτισμικό πρόσωπο της Κωνσταντινούπολης προς έναν ομογενοποιημένο πληθυσμό που να συνάδει με την ιδεολογία του εθνικού κράτους.
Σύμφωνα με τον τύπο, 11 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις ταραχές, σύμφωνα με ελληνικές πηγές 15 άνθρωποι έχασαν τις ζωές τους. Επίσημα 30 άνθρωποι τραυματίστηκαν, ανεπίσημα ο αριθμός τους ανέρχεται στους 300. Ο αριθμός των γυναικών που έπεσαν θύματα βιασμού υπολογίζεται ότι ξεπερνά τις 200.
4.214 σπίτια, 1.004 γραφεία, 73 εκκλησίες, μία συναγωγή, ένα μοναστήρι, 26 σχολεία και 5.317 άλλα σημεία, όπως ξενοδοχεία και μπαρ δέχτηκαν επίθεση.
Η ζημία στην ιδιοκτησία εκτιμάται μεταξύ 150 εκατομμυρίων και 1 δισεκατομμυρίου τουρκικών λιρών σε αναγωγή στην αξία εκείνης της εποχής. Η κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος κατέβαλε περίπου 60 εκατομμύρια τουρκικές λίρες ως επανόρθωση.
Μετά το πραξικόπημα του 1960 ενάντια στο Δημοκρατικό Κόμμα και τους επικεφαλής του, στις δίκες που ακολούθησαν, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο διωγμός διατάχθηκε από τον Πρωθυπουργό Adnan Menderes. Ο εν αποστρατεία στρατηγός Sabri Yirmibeşoğlu, επικεφαλής του Τομέα Πολέμου κατά την Κυπριακή κρίση ομολόγησε για τις αναταραχές της Κωνσταντινούπολης / τα Σεπτεμβριανά σε μια συνέντευξη ότι: “ήταν μια θαυμάσια πολεμική επιχείρηση, και πέτυχε τους σκοπούς της».
Η εκκαθάριση της Κωνσταντινούπολης από μειονότητες συνεχίστηκε και μετά τον εκτοπισμό του Ελληνικού στοιχείου. Το 1964, η απέλαση δεν ήταν το μόνο μέτρο που πάρθηκε. Η απεχθής αυτή εφαρμογή συνοδεύτηκε από κατασχέσεις και κλεισίματα σπιτιών, ιδρυμάτων και μειονοτικών σχολείων. Οι Έλληνες της Τουρκίας πείστηκαν ότι δεν υπήρχε πια μέλλον γι’ αυτούς στον τόπο τους.
Αυτές οι αντιδημοκρατικές επιχειρήσεις με θρησκευτικό, εθνικό και πολιτικό δογματισμό πάντα διεξάγονταν με βαρύ κόστος για την Τουρκία. Η πολιτική ιστορία της είναι λεκιασμένη με αυτή τη σκοτεινή ανάμνηση.
Καθώς μνημονεύουμε αυτό το γεγονός σήμερα, παρατηρούμε τις ίδιες συγκρουσιακές πολιτικά υποκινούμενες προβοκατόρικες συνθήκες σήμερα, μισό αιώνα αργότερα. Δύο αλήθειες συγκρούονται μεταξύ τους: Ιστορικοί, παραδοσιακοί, δεσμοί στο επίπεδο των ανθρώπων των δύο χωρών, και η ακόρεστη φιλοδοξία καπιταλιστικών συμφερόντων που περιφρονούν το περιβαλλοντικό και ανθρωπιστικό στοιχείο στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο.
Πηγή: diem25.org
Φωτό: BM
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
