Στη συγκυρία της τελευταίας δεκαετίας, όπου η μία κρίση διαδέχεται την άλλη, οποιαδήποτε κυβέρνηση πίστευε έστω και λίγο στην αξία και τις δυνατότητες του δημόσιου τομέα θα είχε αντιληφθεί τη χρησιμότητά του και θα τον είχε ενισχύσει.
Αντίθετα η σημερινή κυβέρνηση και κάθε κυβέρνηση που είναι προσανατολισμένη στην ελεύθερη αγορά και το ατομικό κέρδος, πρώτα απαξιώνει τον δημόσιο τομέα, μετά τον συρρικνώνει και στη συνέχεια μοιράζει τα κομμάτια του σε ιδιώτες. Παραδόξως μάλιστα, πολλοί από αυτούς τους ιδιώτες, που είναι κι αυτοί υπέρ της ελεύθερης αγοράς, έχουν σχεδόν αποκλειστικό τους πελάτη το δημόσιο.
Έτσι, μετά την υγεία, την παιδεία, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, τα τραίνα, την ενέργεια, το νερό, τους δρόμους και τα δάση, σειρά έχουν τώρα και τα προσωπικά μας δεδομένα. Μετά τα πιστοποιητικά εμβολιασμού και νόσησης, τα οποία είμαστε πλέον υποχρεωμένοι να επιδεικνύουμε στον καθένα, ήρθε η ώρα και των προσωπικών δεδομένων που διαχειρίζονται οι δημόσιες υπηρεσίες. Η διαχείρισή τους ανατέθηκε σε ιδιωτική εταιρία κι εκείνη υποσχέθηκε να μην τα πει πουθενά.
Παρά το γεγονός ότι και ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας, είναι επίσης γεγονός ότι δεν έχουν το ίδιο συμφέρον, ούτε επιδιώκουν το ίδιο κέρδος. Ο ιδιωτικός τομέας κάνει ό,τι δεν απαγορεύεται από τη νομοθεσία για να αυξήσει το επιχειρηματικό του κέρδος, ενώ ο δημόσιος τομέας κάνει ότι προβλέπεται από τη νομοθεσία για να αυξήσει το όφελος για την κοινωνία. Λόγω αυτής της διαφορετικής στόχευσης, δεν μπορούν να συνεργαστούν για το δημόσιο συμφέρον, όπως δεν μπορούν και να συνεργαστούν από κοινού για την υποστήριξη των συμφερόντων του ιδιώτη.
Είναι επίσης γεγονός ότι στην καπιταλιστική κοινωνία που ζούμε δεν θα μπορούσε να υπάρχει μόνο ο δημόσιος τομέας αλλά δεν θα μπορούσε να υπάρχει και καπιταλισμός χωρίς, έναν μικρό έστω, δημόσιο τομέα, που να κρατάει τις ισορροπίες και να αποτρέπει την αλληλοσπαραγμό και την καταβρόχθιση των μικρών ψαριών από τα μεγαλύτερα. Υπό αυτές τις συνθήκες η συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι τόσο απαραίτητη όσο και αναπόφευκτη. Η συμβολή τους στην ανάπτυξη της οικονομίας θα πρέπει όμως να γίνεται μέσα από διακριτούς ρόλους και σε διακριτά πεδία. Η κοινωνική ευημερία και η προστασία των προσωπικών μας δεδομένων, όσο καλοί κι αν είναι οι επιχειρηματίες, θα διασφαλίζεται πάντα από τον δημόσιο τομέα.
Η σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα είναι τόσο δίκαιη και ισότιμη, όσο δίκαιη και ισότιμη είναι και η σύμπραξη του εργοδότη με τους υπαλλήλους του. Ουσιαστικά, και στις δύο περιπτώσεις, δεν πρόκειται για συνεργασία, αλλά για χρησιμοποίηση του δημόσιου κεφαλαίου και της ανθρώπινης εργασίας αντίστοιχα, για την αύξηση των ιδιωτικών κερδών. Το ότι έγιναν σπουδαία έργα και μεγάλες επιχειρήσεις από τέτοιες συμπράξεις, δηλαδή από την εκμετάλλευση της δημόσιας περιουσίας και της ανθρώπινης εργασίας, δεν σημαίνει ότι δικαιώνεται αυτή η εκμετάλλευση.
Όπως ο εργοδότης συμπιέζει τον εργαζόμενο τόσο όσο χρειάζεται για να επιβιώνει και να μην αντιδρά (κι αν αντιδρά τον απολύει), έτσι και αυτή η κυβέρνηση, σαν γνήσιος επιχειρηματίας-εργοδότης και υπέρμαχος των επιχειρηματικών συμφερόντων συμπιέζει τον δημόσιο τομέα τόσο όσο χρειάζεται, ώστε να συνεχίζει να υφίσταται – έστω και αποδεκατισμένος, να μην αντιδρά αλλά και να μην μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στον ρόλο του. Δημιουργεί συνειδητά έναν φαύλο κύκλο, απαξίωσης-συρρίκνωσης-αναποτελεσματικότητας κι έτσι προβάλλει ως «μοιραία» και «αναγκαία» λύση την ανάθεση και την πώλησή του στους ιδιώτες.
Στην περίπτωση των προσωπικών δεδομένων όμως είναι σαν να βάζει τους λύκους να φυλάνε τα πρόβατα και τους ζητά να υποσχεθούν ότι δεν θα τα φάνε. Η αλήθεια είναι ότι δεν τους συμφέρει να τα φάνε όλα, γιατί τρέφονται από αυτά και δεν είναι λίγοι εκείνοι που τρέφονται αποκλειστικά από αυτά. Όσο όμως και να υποσχεθούν, σε όσους σταυρούς κι αν ορκιστούν, πρέπει κι αυτοί να επιβιώσουν. Θα φάνε λοιπόν τόσα όσα χρειάζεται για να επιβιώσουν αλλά θα αφήσουν και όσα χρειάζεται για να συνεχίσουν να τα αρμέγουν.
Οι λύκοι μπορεί να τρέφονται από τα πρόβατα αλλά δεν μπορούν να τα φυλάνε. Πόσο μάλλον να τα κυβερνούν.
Γιώργος Ρουμελιώτης, Μέλος ΚΕ ΜέΡΑ25 και Συντονιστής του Τομέα Δημόσιας Διοίκησης
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
