Εγκαλούμε τα Υπουργεία Πολιτισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης καθώς και την Περιφέρεια Στερεάς για συστηματική εγκληματική πολιτισμική, οικονομική και αγροτική εγκατάλειψη που συντελεί στην απαξίωση του Αρχαίου Ελαιώνα της Άμφισσας, αναπόσπαστου μέρους του Δελφικού Τοπίου.

Αντιπροσωπεία του ΜέΡΑ25 αποτελούμενη από τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, Χρύσα-Αριάδνη Κουσελά, Γιάννη Μπαϊρακτάρη   και Γιάννη Χαραλαμπάκη, επισκέφθηκε το χωριό Σερνικάκι Φωκίδας και την περιοχή του ιστορικού Ελαιώνα της Άμφισσας που αποτελεί μέρος του Δελφικού τοπίου.

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε με αφορμή την πρόσφατη πυρκαγιά στον αρχαίο Ελαιώνα της Άμφισσας, και έλαβε χώρα σε κεντρικό καφενείο του χωριού Σερνικάκι, όπου η αντιπροσωπεία του ΜέΡΑ25 συναντήθηκε με τον δήμαρχο Δελφών Άμφισσας Παναγιώτη Ταγκαλή, την πρόεδρο κοινότητας Σερνικακίου Παρασκευή Τσινταβή, τον περιφερειακό σύμβουλο Στερεάς Ελλάδας Δρόσο Παρασκευά, αγρότες και κατοίκους της περιοχής όπως και άλλους φορείς.

Στα πλαίσια της συνάντησης πραγματοποιήθηκε οδοιπορικό στα καμένα τμήματα του Ελαιώνα προσεγγίζοντας τα σημεία όπου υπήρχε η οπτική ευχέρεια να αναδειχθεί το εύρος καταστροφής της φετινής φωτιάς, που σύμφωνα με μαρτυρίες και καταγραφές πιθανολογείται ότι πρόκειται για οργανωμένο εμπρησμό. Η φωτιά αποτιμάται ως καταστροφικότερη από την φωτιά που έπληξε τον Ελαιώνα το 2013 καίγοντας σχεδόν διπλάσιο αριθμό στρεμμάτων. Επίσημες πληροφορίες (σύστημα Κοπέρνικος) που ενστερνίζεται και ο Δήμος Δελφών Άμφισσας, κάνουν λόγω για 18.063 στρέμματα καμένης γης αποτελούμενης από ελαιόδεντρα του αρχαίου Ελαιώνα, χορτολιβαδικές εκτάσεις, στάνες (κτηνοτροφική δραστηριότητα) όπως και αποθήκες.

Από την παρούσα συνάντηση ενημερωθήκαμε για τα εξής:

Η φωτιά ξεκίνησε γύρω στη 1 το μεσημέρι, την Δευτέρα 4/7/2022 στην περιοχή Γωνικά και γρήγορα επεκτάθηκε στον Ελαιώνα λόγω των δυνατών ανέμων που έπνεαν κάτω από τους Δελφούς, ενώ οι εστίες πολλαπλασιάστηκαν μετά την εμφάνιση της πρώτης εστίας.
Μαρτυρίες αναφέρουν πως 2 οχήματα της πυροσβεστικής κατέφθασαν στο σημείο που ξέσπασε η φωτιά αλλά για 10 μέτρα δεν επαρκούσε η σωλήνα της πυρόσβεσης λόγω κάποιου φυσικού εμποδίου με συνέπεια το όχημα της πυροσβεστικής να φύγει από το σημείο ώστε να προσεγγίσει από άλλο σημείο πιο προσβάσιμο, με αποτέλεσμα να χαθεί χρόνος και η φωτιά γρήγορα να επεκταθεί.

Τα εναέρια μέσα που κατέφθασαν αρχικά ήταν λίγα μέχρι το απόγευμα που κατέφθασαν περισσότερα, τα οποία όμως εστίασαν πρωτίστως στην κατάσβεση περιμετρικά του Μοναστηριού Προφήτης Ηλίας και δευτερευόντως στον Ελαιώνα, αφού η ζημιά είχε προχωρήσει ήδη πάνω από το χωριό Σερνικάκι, μέσα στον Ελαιώνα, και πάνω από την Ιτέα. Ήδη επιχειρούσαν στην περιοχή οι αγρότες με τρακτέρ και υδροφόρες ενώ με το άνοιγμα των γεωτρήσεων συνέβαλαν στην διάσωση του Ελαιώνα ανακόπτοντας την πορεία της φωτιάς και την επέκταση της. Σημαντική επίσης ήταν και η παρουσία της νεολαίας από το Σερνικάκι και την γύρω περιοχή η οποία παρείχε εθελοντική βέβαια, βοήθεια. Την επόμενη μέρα υπήρξε δραστηριότητα από τις ερπυστριοφόρες της περιφέρειας στο άνοιγμα δρόμων, η καταστροφή όμως ήδη είχε κάνει το καταστροφικό της έργο. Το μεσημέρι της δεύτερης μέρας της πυρκαγιάς η περιοχή κηρύχτηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατόπιν αιτήματος του Δήμου, την 3η μέρα ο ΕΛΓΑ μετέβη στην περιοχή για αυτοψία, ενώ ανακοινώθηκε ότι οι αιτήσεις για αποζημιώσεις των πληγέντων θα ήταν μέχρι 20 Ιουλίου.

Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΑΙΩΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΑΔΙΑΙΡΕΤΟ ΚΑΙ ΖΩΤΙΚΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ

Θεωρούμε σε συμφωνία με όσους και όσες συζητήσαμε, φορείς και κατοίκους, ότι πρέπει να στηριχτεί ένα αδιαίρετο και ζωτικό  τρίπτυχο που να συνοδεύει τον αρχαίο Ελαιώνα, με τα εξής χαρακτηριστικά :

α)Πολιτισμικά (είναι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco)
β)Οικολογικά (είναι χαρακτηρισμένη περιοχή Natura)
γ) Οικονομικά (παράγεται ελιά και ελαιόλαδο αρχαίας ποικιλίας)

Είναι σημαντικό στις προσεγγίσεις μας να καθιερώσουμε αυτό το τρίπτυχο για την διάσωση και την αξιοποίηση του Ελαιώνα διαμορφώνοντας μια ολιστική προσέγγιση αφού αυτό άλλωστε επιβάλλει η ιστορία του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.

Ακολουθεί πιο συγκεκριμένη ανάλυση τονίζοντας ότι η προϋπάρχουσα πάγια απαξίωση του Ελαιώνα και της περιοχής, ενίσχυσε την καταστροφή.

ΑΡΔΕΥΣΗ
Αν και η περιοχή είναι πλούσια σε νερά, η άρδευση του Ελαιώνα μέσω ΤΟΕΒΔ (Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων) έχει εγκαταλειφθεί σε πολλά σημεία του Ελαιώνα από περίπου το 2000. Συγκεκριμένα οι διαδρομές του νερού από το βουνό, διαδρομές που διαπερνούσαν και πότιζαν τον Ελαιώνα έχουν σε πολλά σημεία μπαζωθεί, ενώ τα κορμοδέματα που υπάρχουν έχουν υποστεί σημαντικές φθορές. To αποτέλεσμα είναι ο Ελαιώνας να μην ποτίζεται κάτι που ζημιώνει κυρίως εκείνους τους αγρότες και τους ιδιοκτήτες που δεν έχουν την οικονομική άνεση να πληρώνουν υδροφόρες για πότισμα με αποτέλεσμα κάποιοι από αυτούς να έχουν εγκαταλείψει τις περιουσίες τους.

Το παράδοξο της υπόθεσης όπως παραδέχτηκε και ο δήμαρχος είναι ότι επί κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, εκπονήθηκε ένα σχέδιο διασύνδεσης του Ελαιώνα με τον Μόρνο, παρακάμπτοντας δηλαδή τη φυσική άρδευση του (ΤΟΕΒΔ), ενώ το έργο αυτό αποτελείται από απλωμένες σωλήνες εντός του Ελαιώνα που δεν συνδέονται με κανένα σημείο υδροληψίας (!!!!). Επιπλέον οι σχετικές εργασίες στον Ελαιώνα κατά την διάρκεια της ακατάλληλης για εργασίες περίοδο του Αυγούστου του 2013 συντέλεσαν στην καταστροφική πυρκαγιά του ίδιου έτους. Για το συγκεκριμένο έργο τόσο η Περιφέρεια όσο και η εταιρεία που το ανέλαβε, οδηγήθηκαν στα δικαστήρια κατόπιν μήνυσης των συλλόγων αγροτών και των δημοτικών συμβούλων, όπου μετά από 10 αναβολές και εφετεία, δεν τιμωρήθηκε παρά ένας εργάτης. Το έργο που έτσι κι αλλιώς ήταν παράλογο (καθώς δεν υπήρχε ανάγκη από τεχνητή άρδευση) δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, ενώ λόγω των εργασιών, κατακαλόκαιρο του 2013, προκλήθηκε και η  τότε καταστροφική πυρκαγιά. Πληροφορηθήκαμε πως τώρα καλοκαίρι του 2022, η περιφέρεια προεκλογικά όρισε ΔΣ για το ΤΟΕΒΔ, στον οποίο σημειωτέον υπάρχει μόνο ένας υπάλληλος.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ-ΦΥΛΑΞΗ

Αναρωτιόμαστε αν πραγματικά το ΥΠΠΟ αντιλαμβάνεται ότι η καταστροφή του Ελαιώνα αφορά την καταστροφή του πολιτιστικού τοπίου των Δελφών

Ο Ελαιώνας έχει να φυλαχθεί από την εποχή των αγροφυλάκων. Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ουδεμία φύλαξη του, ουδεμία παρακολούθηση της συντήρησης του, ουδεμία πρόληψη. Αυτό έχει ως συνέπεια να έχουν αυξηθεί οι κλοπές, να μην υπάρχει έλεγχος και πρόστιμα σε όσους εγκαταλείπουν την περιποίηση του, και να μην προλαμβάνονται ούτε να αντιμετωπίζονται οι φωτιές.

Το θέμα που θέτει η τοπική κοινωνία είναι ότι ο ελαιώνας ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, πρέπει να φυλάσσεται με την ίδια μέριμνα που φυλάσσεται και ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών.

Επαναλαμβάνουμε την αντίθεση μας με την παραχώρηση αρχαιολογικών χώρων για εγκατάσταση Α.Π.Ε., καταστροφική ρύθμιση για τον Πολιτισμό μας και για αυτό ζητάμε την άμεση απόσυρση της παραγράφου 9, Άρθρου 1 της Τροπολογίας του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΗ

Είναι σημαντική η ερώτηση για τον αν θα μπορούσε να  είναι η Φωκίδα ένας πλούσιος Νομός. Η Φωκίδα παρέχει φυσικό και πολιτισμικό πλούτο μοναδικής αξίας και σπουδαιότητας (αρχαία ποικιλία ελιάς, πολιτισμικός πλούτος) αλλά η απαξίωση του από την Πολιτεία τον έχει οδηγήσει στην φτωχοποίηση. Οι αγρότες έχουν εγκαταλείψει σε μεγάλο ποσοστό τον Ελαιώνα, ενώ ο αγροτικός συνεταιρισμός έχει χρεοκοπήσει. Έχουν απομείνει συγκριτικά ελάχιστοι αγρότες, προχωρημένης κυρίως ηλικίας, όπως και κάποιοι λίγοι νεότεροι που προσπαθούν να συντηρήσουν την παραγωγή, ενώ οι εργασίες γίνονται σε μεγάλο βαθμό και από οικονομικούς μετανάστες. Οι επιδοτήσεις που δίνονται δεν ελέγχονται για το εάν πηγαίνουν στη συντήρηση του Ελαιώνα. Δεν υπάρχει συσκευαστήριο για τα προϊόντα της ελαιοπαραγωγής ενώ επίσης δεν υπάρχει brand name.

ΠΥΡΑΣΦΑΛΕΙΑ

Δεν υπάρχει κανενός είδους σχέδιο για εφαρμογή πυρασφάλειας στον Ελαιώνα. Δεν υπάρχουν πυροσβεστικοί κρουνοί ούτε αυτόματα συστήματά πυρόσβεσης όπως υπάρχουν στον αρχαιολογικό χώρo των Δελφών.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Το κονδύλι του Δήμου για την πολιτική προστασία είναι 120.000 ευρώ ετησίως, ποσό που καταδεικνύει την απαξίωση των Δήμων, γεγονός στο οποίο αναφέρθηκε έντονα ο Δήμαρχος Δελφών Άμφισσας. Τα χρήματα αυτά δεν επαρκούν για την Πολιτική Προστασία όπως επίσης δεν επαρκεί το προσωπικό στους Δήμους.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

Αναρωτιόμαστε και πάλι όπως και πριν, αν πραγματικά το ΥΠΠΟ αντιλαμβάνεται ότι η καταστροφή του Ελαιώνα αφορά καταστροφή του πολιτιστικού τοπίου των Δελφών. Οι αποζημιώσεις αποτελούν από μόνες τους μια σκανδαλώδη διαχείριση. Ήδη από το 2013 πολλοί πληγέντες αποκλείστηκαν από τις αποζημιώσεις γιατί τα κριτήρια ήταν επιλεκτικά αυστηρά. Ο παραλογισμός να συνδέεται η αποκατάσταση του Ελαιώνα αποκλειστικά με τις αποζημιώσεις δεν δείχνει να απασχολεί την πολιτεία.

Κοινές υπουργικές αποφάσεις ήρθαν να αποκλείσουν πληγέντες παρότι η συνολική καταγεγραμμένη καταστροφή είχε φτάσει σε διεθνείς οργανισμούς και στην πορεία εκταμιεύθηκαν χρηματικά ποσά.

Αναρωτιόμαστε όμως τόσο ως αντιπροσωπεία του ΜέΡΑ25 όσο και από πλευράς των ντόπιων αλλά και του Δήμου γιατί η αποκατάσταση του Ελαιώνα πρέπει να περιορίζεται στις αποζημιώσεις, δηλαδή αν ο φτωχοποιημένος λαός της Φωκίδας δεν έχει δικαίωμα αποζημίωσης λόγω κριτηρίων (αυτό είναι υπό αμφισβήτηση κατά πολλούς) ο σημαντικός αυτός Ελαιώνας δεν θα αποκατασταθεί;

Ζητάμε πλήρη αποκατάσταση του Ελαιώνα σε όλα τα σημεία ανεξαρτήτως από τις αποζημιώσεις, το οποίο συνεπάγεται εκρίζωση όπου χρειάζεται των καμένων, και εγκατάσταση της ίδια επακριβώς ποικιλίας ελαιόδεντρων. Η αποκατάσταση του Ελαιώνα θα έπρεπε να είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Εκτός αν δεν εξυπηρετεί κάποιους το αδιαίρετο του Ελαιώνα και επιθυμούν η ποικιλία του Ελαιώνα να διασπαστεί και εν τέλει να διαλυθεί.

Ζητάμε αποζημίωση όλων των πληγέντων ανεξαιρέτως και έλεγχο της αξιοποίησης των αποζημιώσεων!
Στην εποχή της φτωχοποίησης της ελληνικής κοινωνίας η καταστροφή από την πυρκαγιά στον ιστορικό Ελαιώνα προστίθεται στις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες των κατοίκων της περιοχής που δίκαια ζητούν να αποζημιωθούν σύντομα και με επάρκεια. Είναι μάλιστα υποχρέωση της Πολιτείας να αναλάβει όχι απλά την αποζημίωση των ιδιωτών αλλά την αποκατάσταση συνολικά του Ελαιώνα εφόσον είναι μνημείο μεγάλης αξίας για τον ελληνικό αλλά και παγκόσμιο πολιτισμό, αναγνωρισμένος από την Unesco.

ΕΝΤΕΛΕΙ

Αν και ο Ελαιώνας έχει ξανακαεί το 2013 και ενώ υπήρξαν πρωτοβουλίες από τον Δήμο προς την Πολιτική Προστασία για εκπόνηση σχεδίου προστασίας, αυτές οι πρωτοβουλίες δεν εισακούστηκαν. Αντίθετα τα σχετικά κονδύλια προς τον Δήμο είναι ιδιαίτερα ανεπαρκή. Υπήρξαν καταγγελίες από τους κατοίκους ότι τα μέσα πυρόσβεσης ασχολήθηκαν περισσότερο με την αποφυγή εξάπλωσης της φωτιάς παρά με την κατάσβεση στην περιοχή.

Στην  συνάντηση έγινε σαφές από όλους και όλες ότι πέραν των σημαντικών, επειγόντων μέτρων για την επιβίωση των κατοίκων το ζήτημα του Ελαιώνα απαιτεί ένα συνολικό σχέδιο που να συνδέει τα οικολογικά, πολιτιστικά και οικονομικά χαρακτηριστικά καθότι και τα τρία αυτά ήταν, είναι και μπορούν να είναι σημαντικά για την εξέλιξη της περιοχής. Πέραν της καταστροφής από τις πυρκαγιές καταδείχτηκε η μείωση της ελαιοπαραγωγής λόγω της Κλιματικής Καταστροφής και η ανάγκη μέτρων τα οποία δυστυχώς δεν φαίνονται στον ορίζοντα. Επίσης η αλλαγή καλλιεργειών λόγω της γενικότερης κρίσης της περιοχής αλλάζει τον χαρακτήρα της ο οποίος αναφέρθηκε ήδη πόσο πολύτιμος είναι να παραμείνει ως έχει.

Ως εκπρόσωποι του ΜέΡΑ25 δηλώσαμε την συμπαράσταση μας στους πληγέντες από τις πυρκαγιές και την αντίθεση του ΜέΡΑ25 στην χρόνια, πολιτική που καίει τα ελληνικά δάση, πολιτική που η μήτρα της προέρχεται από την γενικότερη εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου και το ξεπούλημα του εθνικού πλούτου και των πόρων σε ολιγαρχικά συμφέροντα. Για να χρησιμοποιήσουμε έκφραση κατοίκων της περιοχής, είναι η πολιτική που στερεί από την ύπαιθρο την νεολαία και την στέλνει να κάνει τους διανομείς σε ταχυφαγεία της πόλης.

Στην Φωκίδα δεν θρηνήσαμε μόνο τα καμένα δένδρα αλλά και την καταστροφή του παραδοσιακού Ελαιώνα της Άμφισσας, μνημείου πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Μαζί με την Πολιτική Προστασία και η υπουργός Πολιτισμού επίσης δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες της.

Η Μητσοτάκης Α.Ε. είναι ο τελευταίος κρίκος σε μια μεγάλη σειρά κυβερνήσεων που αποτυγχάνουν οικτρά στην προστασία των δασών μας από τις πυρκαγιές, πυρκαγιές που στην περίπτωση του Ελαιώνα της Άμφισσας καταστρέφουν επιπλέον τον Πολιτισμό μας και την Οικονομία της περιοχής.

Αν δεν δράσει η Πολιτεία συντεταγμένα θα δράσουν τα κινήματα και η δράση αυτή δεν θα μείνει χωρίς συμπαράσταση!

Τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΜέΡΑ25

Χρύσα-Αριάδνη Κουσελά
Γιάννης Μπαϊρακτάρη  
και Γιάννης Χαραλαμπάκης

Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.