Αγροτική πολιτική: o ελέφαντας στο “χωράφι”

Ανακοινώσεις ΜέΡΑ25
17 Φεβ, 2020

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της ΕΕ αποδείχθηκε πως μετέτρεψε την πληθώρα των μικρών, μικρομεσαίων και μεσαίων καλλιεργητών σε προσοδοθήρες, κυνηγώντας την επιδότηση και όχι την ποιοτική και ανταγωνιστική στις διεθνείς αγορές παραγωγή. Η ΚΑΠ ευνόησε αποκλειστικά τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις, καθώς για να λειτουργήσει απαιτεί ευρείες οικονομίες κλίμακας κατά την παραγωγή. Η νέα ΚΑΠ ενσωματώνει – ψευδεπίγραφα – τις πράσινες καλλιέργειες, στα πλαίσια της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Όπως αναφέρεται χαρακτηριgriστικά από τους ίδιους τους σχεδιαστές της ΚΑΠ:

«Το νέο μοντέλο λειτουργίας της νέας ΚΓΠ θα εστιάσει μεταξύ άλλων: α) στη μεγιστοποίηση της συμβολής της ΚΓΠ στη προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής («πράσινη αρχιτεκτονική») μέσω θέσπισης φιλόδοξων περιβαλλοντικών και κλιματικών στόχων από τα ΚΜ, β) στην εγκαθίδρυση μιας νέας σχέση με τα ΚΜ, ενισχύοντας την αρχή της επικουρικότητας και την ευελιξία σχεδιασμού των ΚΜ, με ταυτόχρονη μετάβαση από ένα σύστημα που στηρίζεται στην συμμόρφωση σε ένα σύστημα που πιο στοχευμένο που στηρίζεται «στην επίτευξη των αποτελεσμάτων» (με καθορισμό και επίτευξη σχετικών στόχων και οροσήμων από τα ΚΜ) και γ) στην προώθηση της καινοτομίας, της γνώσης και των νέων τεχνολογιών (βλ. ψηφιοποίηση) στη γεωργία»

Πάγια θέση του ΜέΡΑ25 αποτελεί η χρεία συνεταιρισμών στην αγροτική παραγωγή με σκοπό ακριβώς την ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας που μειώνουν το κόστος παραγωγής, συνεταιρισμών όμως που ακολουθούν την πορεία του αγροτικού προϊόντος από τη σπορά μέχρι και τη διανομή του στη λιανική πώληση. Με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτονται οι μεσάζοντες χονδρέμποροι που νέμονται ουσιαστικά την υπεραξία του μόχθου των αγροτών μας, λύνοντας το θέμα των πολύ χαμηλών τιμών παραγωγού. Ταυτόχρονα, η όποια επιδοματική/ενισχυτική πολιτική λειτουργεί πολλαπλασιαστικά ως προς τα οφέλη της σε μεγάλες εκμεταλλεύσεις (συνεταιρισμοί).

Τα αιτήματα των αγροτικών συλλόγων συμπυκνώνονται στα εξής:

  • Άμεση αναπλήρωση του εισοδήματός μας από τις συνέπειες του εμπάργκο.
  • Καταβολή όλων των αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Να αλλάξει ο κανονισμός, ώστε να ασφαλίζει και να αποζημιώνει την παραγωγή και το κεφάλαιο στο 100%, άμεσα και δίκαια. Αποζημίωση από τις άκαιρες βροχοπτώσεις των τριών τελευταίων ετών. Καμιά σκέψη για ιδιωτικοποίηση της ασφάλειας της παραγωγής.
  • Κατώτατες εγγυημένες τιμές που θα ανταποκρίνονται στο κόστος παραγωγής και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων και θα διασφαλίζουν εισόδημα επιβίωσης στους βιοπαλαιστές αγρότες. Φτηνά προϊόντα για τις λαϊκές ανάγκες, ενάντια στην κερδοσκοπία εμπόρων και βιομηχάνων.
  • Μείωση του κόστους παραγωγής, με αφορολόγητο πετρέλαιο, άμεση μείωση της τιμής του αγροτικού ρεύματος κατά 50%, κατάργηση του ΦΠΑ σε αγροτικά μέσα και εφόδια, ζωοτροφές.
  • Να μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές στον ΕΦΚΑ. Αύξηση των εξευτελιστικών αγροτικών συντάξεων και μείωση των ορίων συνταξιοδότησης στα 60 για τους αγρότες και στα 55 για τις αγρότισσες.
  • Να μην εφαρμοστούν οι περικοπές στις επιδοτήσεις – ενισχύσεις, οι οποίες προβλέπονται στη νέα ΚΑΠ.
  • Να μη μειωθεί το αφορολόγητο όριο που κατέκτησαν οι αγρότες στα μπλόκα, αλλά να αυξηθεί στα 12.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ για κάθε παιδί.
  • Να σταματήσει η ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης και των αγώνων. Να καταργηθούν άμεσα τα “αγροτοδικεία”.

Αναφορικά με τις κατώτατες εγγυημένες τιμές, ο υπουργός Βορίδης δήλωσε χαρακτηριστικά: “οι αγρότες δεν ζητούν κατώτερες εγγυημένες τιμές, οι κομμουνιστές αγρότες το ζητούν αυτό. Οι αγρότες που ξέρουν τη δουλειά τους, ξέρουν ότι σε συνθήκες ανοιχτής αγοράς και παγκοσμιοποιημένων συνθηκών εμπορίου αγροτικών προϊόντων οι κατώτατες εγγυημένες τιμές είναι καταστροφή γι’ αυτούς“.

Οι αγρότες αυτό που ζητούν είναι η κάλυψη τους κόστους παραγωγής και αναπαραγωγής τους – ως καλλιεργητές. Ενδεχομένως η απάντηση να μην είναι η θέσπιση κατώτατων μισθών από το Κράτος, αλλά η δημιουργία θεσμικού πλαισίου που να ευνοεί τους συνεταιρισμούς – συνεταιρισμούς που θα αναλαμβάνουν και τη διανομή ώστε να πάψει η εκμετάλλευση του αγροτικής παραγωγής από τους μεσάζοντες (σύμφωνα με τους ίδιους τους αγρότες η διαφορά από την τιμή που λαμβάνουν οι ίδιοι από τους χονδρεμπόρους μέχρι την τιμή που πληρώνει ο τελικός καταναλωτής στη λιανική πώληση φτάνει τις 5 με 6 φορές επάνω). Αυτό που απαιτεί η γεωργική παραγωγή είναι οι οικονομίες κλίμακας. Η ΝΔ προωθεί τις ιδιωτικές μεγάλες καλλιέργειες, εμείς τους συνεταιρισμούς που εξασφαλίζουν ευρεία διασπορά και υψηλή προστιθέμενη αξία στις τοπικές κοινωνίες, εκεί έγκειται και η ιδεολογική μας διαφορά με τη ΝΔ στο θέμα, συγκεντροποίηση σε λίγους – διασπορά σε πολλούς.

Ο ελέφαντας στο “χωράφι”

Το μεγάλο ζήτημα είναι η χρηματοδότηση της αγροτικής παραγωγής. Γνωρίζουμε πολύ καλά πως η άσκηση αγροτικής δραστηριότητας απαιτεί συνεχή ρευστότητα, πρόσβαση σε φθηνό κεφάλαιο κίνησης. Η Αγροτική Τράπεζα, η οποία ξεκίνησε ως ο κρατικός πυλώνας παροχής φθηνής ρευστότητας στους αγρότες μας, μετεξελίχθηκε σε ένα πιστωτικό ίδρυμα παροχής καταναλωτικών δανείων, στην πρωίμη € εποχή, μέχρι που ξεπουλήθηκε για ένα κομμάτι ψωμί στην Τράπεζα Πειραιώς.

Η υποκρισία ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ πάνω στο μείζον αυτό ζήτημα είναι διάχυτη. Και τα δύο κόμματα αβαντάρουν πολιτικά τη λεγόμενη συμβολαιακή γεωργία. Ας δούμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα για το τι εστί συμβολαιακή γεωργία βάσει της διεθνούς εμπειρίας: Συμβολαιακή Πτηνοτροφία στις ΗΠΑ.

Η συμβολαιακή γεωργία και κτηνοτροφία είναι ένας πολύ ενδιαφέρον τρόπος de facto καθετοποίησης της παραγωγής, όπου καθετοποίηση να ελέγχεις όλο το στάδιο παραγωγής του προιόντος σου.

Αγορά Πτηνοτροφίας στις ΗΠΑ

Την αγορά την ελέγχουν κατά μεγάλο μέρος τέσσερις εταιρείες, οι οποίες χρησιμοποιούν συμβολαιακή πτηνοτροφία στο στάδιο της εκτροφής του κοτόπουλου. Η εταιρεία παρέχει στον πτηνοτρόφο τους νεοσσούς, την τροφή, τα φάρμακα και τεχνική βοήθεια αν χρειαστεί, ενώ ο πτηνοτρόφος βάζει τις εγκαταστάσεις εκτροφής και τον εξοπλισμό. Σύμφωνα με προσπέκτους του τμήματος Πνηνοτροφίας του Πανεπιστημίου της Γεωργίας, 800.000$ είναι το αρχικό κόστος επένδυσης για μια μονάδα ικανή να επιλεγεί απο μία εκ των τεσσάρων εταιρειών του κλαδου.

Οι αμοιβές των πτηνοτρόφων ακολουθούν ένα σύστημα ποινών και επιβραβεύσεων. Οι πτηνοτρόφοι της κάθε εταιρείας ανταγωνίζονται μεταξύ τους και η εταιρεία τους αξιολογεί βάσει κόστους παραγωγής ανά κιλό. Όσοι παραγωγοί πιάνουν καλό σκορ, επιβραβεύονται με ένα μπόνους, ενώ οι υπόλοιποι παίρνουν λιγότερα απο τα ενδεικτικά ποσά του συμβολαίου.

Η επένδυση απο τη μεριά του πτηνοτρόφου γίνεται με δανεισμό. Η δουλειά όμως είναι απαιτητική και εξελίσσεται διαρκώς, με την εταιρεία να έχει την συμβατική απαίτηση ο παραγωγός να συντηρεί τις εγκαταστάσεις του με εγκεκριμένο απο την ίδια τρόπο και περιοδικότητα και κυρίως να ανανεώνει τον εξοπλισμό όταν έχει προκύψει στην αγορά κάποια αναβάθμιση του που αυξάνει την παραγωγικότητα, με έξοδα του παραγωγού βέβαια όλα αυτά.

Αποτέλεσμα είναι ένα μεγάλο ποσοστό των αμερικανών πτηνοτρόφων (71%) να ζούν στο ή κάτω απο το όριο της φτώχειας. Τα πάγια έξοδα και οι τόκοι των δανείων τρέχουν, ενώ η παραγωγή δεν γίνεται να είναι κάθε φορά πάνω απο τον μέσο όρο, συνήθως μία ή άλλη πηγαίνει. Όταν μάλιστα κάποιοι πτηνοτρόφοι άρχισαν να διαμαρτύρονται για τους όρους του συμβολαίου ζητώντας επαναδιαπραγμάτευση, οι εταιρείες όχι απλώς δεν έκατσαν να συζητήσουν αλλά στοχοποίησαν άγρια τους εν λόγω παραγωγούς στέλνοντας το μήνυμα στους άλλους πως όποιος δεν υπακούει στην εταιρεία, εξαφανίζεται απο την αγορά (δεν υπάρχει άλλης μορφής πτηνοτροφίας στις ΗΠΑ πλην της συμβολαιακής).

Έχουμε λοιπόν κάποιους υπερχρεωμένους, δουλοπάροικους ουσιαστικά, που δουλεύουν όλη μέρα κυριολεκτικά, χωρίς να κοιμούνται πολλές φορές, ακριβως επειδή δεν μπορούν να προσλάβουν εργάτες, δεν βγαίνουν, οι οποίοι δεν μπορούν να ξεφύγουν απ’αυτή τη μοίρα όντας χρεωμένοι, και που εκτός όλων αυτών, τους απαγορεύεται να διαμαρτύρονται. Τα κέρδη των τεσσάρων μέσα στο 2015 ανήλθαν περί τα 3δις$.

Συμβολαιακή Γεωργία λοιπόν σημαίνει την συμπίεση του παραγωγού στις συμπληγάδες της μεγάλης εταιρείας που επεξεργάζεται την πρώτη ύλη και διαθέτει το τελικό προϊόν στην αγορά απο τη μια και στην τράπεζα που δανείζει βάσει του συμβολαίου με την εταιρεία τον παραγωγό. Πρόκειται για την πλήρη υποβάθμιση του αγρότη σε έναν οιονεί υπάλληλο της εταιρείας επεξεργασίας και διάθεσης του τελικού προϊόντος και δη υπερχρεωμένο. Η αγροτική παραγωγή μετατρέπεται σε ένα παίγνιο για τους μεγάλους: μεγάλες εταρείες και τράπεζες. Ο αγρότης παίρνει το ρόλο του αναλώσιμου ουραγού.

Η αγροτική πολιτική απαιτεί κεντρικό, εθνικό σχέδιο με διττό στόχο: από τη μια η χρηματοδότηση να λαμβάνει χώρα χωρίς τα ιδιωτικο-οικονομικά, κερδοσκοπικά κριτήρια της συμβολαιακής γεωργίας, με πολύ χαμηλά επιτόκια και μεγάλες ευκολίες, από την άλλη, η αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα πρέπει να διασυνδεθεί με τον τουρισμό, αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία της “βαριάς βιομηχανίας” της χώρας, η οποία ματώνει λόγω εισαγωγών για την ικανοποίηση των αναγκών των επισκεπτών της χώρας.

Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.

Μετάβαση στο περιεχόμενο