Του Σεραφείμ Σεφεριάδη
Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών
Κοντεύει πια μια δεκαετία από εκείνη τη ζοφερή μέρα που, παρότι νεότερες γενιές μπορεί και μην τη θυμούνται, εξακολουθεί να σκιάζει τον δημόσιο βίο – όχι μόνο τον ελληνικό, αλλά σε σημαντικό βαθμό και τον ευρωπαϊκό. Η μετατροπή του ηρωικού ΟΧΙ της 5ης Ιουλίου 2015 σε ΝΑΙ από μια πολιτικά ανεπαρκή (κακείθεν –ας μην έχουμε την παραμικρή αμφιβολία– ιδιοτελή) ηγεσία δεν ματαίωσε μόνο το ελληνικό κινηματικό σκίρτημα μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου αλλά, εμπεδώνοντας την τοξική λογική του «τίποτα δεν γίνεται», υπήρξε και το βασικό λίπασμα, ο κύριος λόγος για να αυγατίζει σήμερα η ανορθολογική Ακροδεξιά.
Οι θλιβεροί –πλην παμπόνηροι– υπεύθυνοι θα εκπέμψουν και πάλι τον ενοχικό τους λόγο με διάφορα ρητορικά τερτίπια, που όλα τους όμως κατατείνουν σε περαιτέρω εμπέδωση του ότι δεν υπήρχε –και βέβαια δεν υπάρχει– εναλλακτική: «Το Μνημόνιο ήταν ήττα, δεν ήταν λάθος» (άρα ήταν σωστό) είχε δηλώσει πριν από λίγους μήνες ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, ενώ σε πρόσφατο άρθρο του ο Ευκλείδης Τσακαλώτος υποστηρίζει ότι, στις περιστάσεις του 2015, είτε η υποταγή ήταν η ενδεικνυόμενη λύση είτε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έπρεπε να διεκδικήσει την εξουσία (παρεμπιπτόντως, μια άποψη απόλυτα συμβατή και με το μεταφυσικό σκεπτικό του ΚΚΕ).
Είναι θλιβερό: άμεσα, έμμεσα, ή απλώς εμπειρικά, η κοινωνία έχει ήδη καταλάβει ότι το περί ου ο λόγος πολιτικό προσωπικό έχει ήδη (και από πολλού) υποταχθεί στη λογική ΤΙΝΑ –εξ ου και η μαζική αποστροφή στην πολιτική. Ξέρουμε ότι θεωρούν τη σύγκρουση με την ολιγαρχία κακή ιδέα, διότι η ολιγαρχία είναι ισχυρή [!]. Δεν χρειάζεται κάθε τρεις και λίγο να θεωρητικοποιούν αυτήν τους την υποταγή με φληναφήματα που, στην πορεία της εκφοράς τους, διασπείρουν και άλλα θεωρητικά ανοσιουργήματα. Ας το σκεφτούν λίγο αυτοί οι φωστήρες του πνεύματος και της πολιτικής: διαπράττουν αυτό ακριβώς που περιγράφει το παλιό αγγλικό ρητό, προσθέτουν προσβολή στο τραύμα [adding insult to injury]. Εν όψει της ιστορικής καταισχύνης, ας επιδείξουν τουλάχιστον λίγη αυτοσυγκράτηση.
Ακόμα πιο θλιβερό είναι όμως ότι οι άνθρωποι αυτοί, ανέτοιμοι αλλά κυρίως ανίκανοι να βγάλουν συμπεράσματα από τη βιωμένη τους εμπειρία, εξακολουθούν να μιλούν στο όνομα της Αριστεράς: να αντιποιούνται και να προσβάλλουν το συντακτικό σκέψης και τα σύμβολά της, να υπαινίσσονται ότι είναι «αριστεροί» επειδή έτσι το δήλωσαν και έτσι συγκρότησαν τις κοινωνικές τους συναναστροφές (στην πορεία, βέβαια, προωθώντας και την περιούσια καριέρα τους).
Ηδη όμως, από τα λεγόμενα αυτά, τίθεται επί τάπητος το ερώτημα «τι είναι Αριστερά;» Η απάντηση οφείλει να προτάσσεται ρητά και επιτακτικά, κυρίως για ό,τι αφορά τη νεολαία και τους εργαζόμενους της δομικής επισφάλειας που ασφυκτιούν στο καθεστώς τού «δεν υπάρχει εναλλακτική»: Αριστερά είναι η παράταξη που αποσκοπεί στην κατάλυση της εκμεταλλευτικής σχέσης συμβάλλοντας έμπρακτα στην ευόδωση μαχητικών κινηματικών δράσεων. Αυτό βέβαια προϋποθέτει ένα σοβαρά επεξεργασμένο πρόγραμμα ρήξης, σαν κι αυτό που ποτέ της δεν είχε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ –και είχα επ’ αυτού επικαλεστεί, σε άρθρο του 2016 (με τον αιχμηρό τίτλο «Οταν νάνοι κλήθηκαν να εκπροσωπήσουν γίγαντες») τον διάλογο των Μηλίων από το 5ο Βιβλίο της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη (μτφρ. Ελευθέριου Βενιζέλου). Ελεγα εκεί πως, όταν οι Μήλιοι ζητούσαν από τους ταξικά ψημένους Αθηναίους «έλλογη διαπραγμάτευση» (το σκεπτικό του τότε ΣΥΡΙΖΑ που και σήμερα μας προβάλλεται ως λύση), εκείνοι απαντούσαν: «Εάν μακαρίζωμεν την απλότητά σας, δεν ζηλεύομεν όμως την ανοησίαν σας».
Οπότε –ναι– η εξαθλιωνόμενη πλειοψηφία του σήμερα δεν είναι δυνατόν –και δεν πρέπει– να επαναλάβει την ίδια ανοησία αυτής της αδιέξοδης συζήτησης που μόνο στόχο της έχει να περισώσει το λιποβαρές προσωπικό ΤΙΝΑ. Το ερώτημα είναι διαφορετικό: ποιες είναι οι απαιτούμενες ρήξεις, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος διατύπωσης του περιεχομένου τους, πώς ακριβώς θα διεκδικηθούν –και ας αφήσουμε όλα τα άλλα, τα διάτρητα προσχηματικά.
Στο πλαίσιο της μεγάλης προσπάθειας που από καιρό καταβάλλει η Ενωτική Πρωτοβουλία του ΜέΡΑ25 κατατέθηκε πρόσφατα ένα τρίπτυχο μεταβατικής ρήξης: «μεταβατικής» διότι η διεκδίκησή της μπορεί να αναζωογονήσει όσες και όσους σήμερα αποκαρδιώνονται από το λόγο του ιδιοτελούς προσωπικού της υποταγής. Διεκδικούμε: ειρήνη (που θα πει αποδέσμευση από το παρανοϊκά φιλοπόλεμο ΝΑΤΟ), στέγη (κατάργηση του μνημονιακού «Ηρακλή», όπερ ζημιά για τους σέρβισερ και τους οικείους μετόχους), και ρεύμα (που προϋποθέτει κατάργηση του καρτέλ ενέργειας). Για τα οποία, βέβαια, τίποτα δεν έχουν να πουν οι φωστήρες της φιλολαϊκής» υποταγής –ό,τι αναδύεται από την πλευρά τους είναι μια καλλιεπής μούγκα, μαζί με διάφορες αποστολές της μπάλας στην κερκίδα…
Οι δράσεις που προτείνουμε βέβαια θα προκαλέσουν τεράστια σύγκρουση –ως αριστεροί το ξέρουμε, αλίμονο! Και αυτήν ακριβώς τη σύγκρουση προετοιμάζουμε, με ορίζοντα τίποτα λιγότερο από την κατάλυση της εκμεταλλευτικής σχέσης…
*Ο Σεραφείμ Σεφεριάδης είναι Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, life member στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (CLH), διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκρουσιακής Πολιτικής και μέλος της Π.Γ. της Ενωτικής Πρωτοβουλίας ΜέΡΑ25
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
