Άρθρο του Γιάνη Βαρουφάκη στην εφημερίδα “The Guardian”
Η άνοιξη είναι ήδη στον αέρα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, η αναγέννηση της φύσης καθιστά την ελπίδα ακαταμάχητη. Αλλά η φετινή είναι μια σκληρή άνοιξη για έναν λαό που βίωσε μια δεκαετή κρίση που τον πλήγωσε με διαδοχικές ταπεινώσεις.
Ο Κώστας έχει ένα μικρό βιβλιοπωλείο στη γειτονιά μου στο κέντρο της Αθήνας. Αν και εκ φύσεως αισιόδοξος, δυσκολεύεται να κρύψει τις ρυτίδες άγχους που πολλαπλασιάζονται στο πρόσωπό του. Πριν από δεκαπέντε χρόνια έβαλε το διαμέρισμά του εγγύηση για ένα επιχειρηματικό δάνειο προκειμένου να στήσει το βιβλιοπωλείο του. Όταν η ελληνική κρίση χρέους διέλυσε τα πάντα στο πέρασμά της, ήταν αδύνατο να εξυπηρετήσει αυτό το δάνειο.
Σήμερα, ο Κώστας είναι ένας από τους εκατοντάδες χιλιάδες που κινδυνεύουν με κατασχέσεις από τα funds που αγοράζουν από τις τράπεζες χρέη σαν το δικό του σε εξευτελιστικές τιμές. Το φάντασμα του δικαστικού επιμελητή και του πλειστηριασμού στοιχειώνουν τους ανθρώπους που έχουν μια κατοικία ή μια μικρή επιχείρηση όπως ο Κώστας.
Παραδόξως, μιλάει ελάχιστα για αυτό, παρασυρμένος απ’ τη φρενίτιδα των ΜΜΕ για τους 30.ΟΟΟ πρόσφυγες που ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν πήρε απ’ τα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου κρατούνταν εγκλωβισμένοι, και τους έδωσε το ελεύθερο να επιχειρήσουν να περάσουν τα ελληνικά σύνορα. “Δε μπορούμε να ταΐσουμε τους εαυτούς μας. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αυτούς τους δυστυχισμένους;” μονολογεί ο Κώστας. Το σκεπτικό του περιγράφει με ακρίβεια το πώς η κρίση της Ελλάδας έχει εδραιώσει ένα καθεστώς φόβου: το σιωπηλό φόβο του δικαστικού επιμελητή και τον αδυσώπητο φόβο του “άλλου”.
Οι αναγνώστες του διεθνούς Τύπου, που εδώ και δύο χρόνια πανηγυρίζει την υποτιθέμενη οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, θα προσπεράσουν δύσπιστα την ιστορία του Κώστα ως μη αντιπροσωπευτική. Θα απαντήσουν ότι οι επενδυτές που αγόρασαν ελληνικό χρέος ή μετοχές πριν από λίγα χρόνια έχουν καρπωθεί αποδόσεις που δεν έδωσε καμία άλλη αγορά. Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση δανείζεται με ορίζοντα 10ετίας με επιτόκια κάτω του 1%. Δεν είναι απόδειξη της ανάκαμψης η αναχρηματοδότηση του χρέους με τόσο χαμηλά επιτόκια;
Υπάρχει λόγος που το «παράδοξο» είναι ελληνική λέξη: H σημερινή Ελλάδα αποδεικνύει ότι είναι απολύτως εφικτό το κράτος και η πλειοψηφία των πολιτών να βουλιάζουν στη χρεωκοπία την ίδια ώρα που οι ολιγάρχες πλουτίζουν από το ξεπούλημα των περιουσιών αυτών των ανθρώπων. Αλλά γιατί οι επενδυτές ανταμείβουν με φτηνό δανεισμό την Ελληνική κυβέρνηση εφ’ όσον αυτή παραμένει χρεωκοπημένη;
Η απάντηση είναι ότι η Τρόϊκα των Δανειστών αφαίρεσαν 85% κρατικού χρέους από τις Αγορές και το φόρτωσαν στους ώμους των Ευρωπαίων φορολογούμενων. Ταυτόχρονα έσπρωξαν όλες τις αποπληρωμές για μετά το 2032 και έδωσαν άλλο ένα δάνειο 30 δις στην Ελληνική Κυβέρνηση για να αποπληρώσει τους ιδιώτες. Οπότε γιατί να μη δανείσουν την Ελλάδα με ένα μικρό, πλην θετικό επιτόκιο, όταν η εναλλακτική είναι να δανείσουν το Γερμανικό ή το Ολλανδικό κράτος με το τρέχον αρνητικό επιτόκιο; Όσο η Ελλάδα παραμένει ο ιδανικός κρατούμενος της Τρόικας, ο δανεισμός της χρεωκοπημένης Ελλάδας με μηδαμινά επιτόκια, είναι τελικά επωφελέστατος. Ιδού η λύση του παράδοξου!
Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά στον ιδιωτικό τομέα. Πως μπορούν να κερδίσουν απ’ αυτόν οι επενδυτές αφού κι αυτός είναι χρεωκοπημένος; Με μεγάλη ευκολία, είναι η απάντηση, όπως αποδεικνύει η περίπτωση του Κώστα. Το δάνειό του των 100.000 πουλήθηκε από την Τράπεζά του σε κερδοσκοπικό fund για 8.000. Αν το fund βγάλει το σπίτι του στο σφυρί για 20.000 έχει βγάλει 250% κέρδος. Το γεγονός ότι ο Κώστας θα χάσει και το σπίτι και το μαγαζί του επιβαρύνοντας τα κρατικά ταμεία που θα χάσουν φόρους (και θα του δώσουν επίδομα ανεργίας) δεν απασχολεί ούτε τα funds ούτε τον Διεθνή Τύπο.
Στο πρώτο στάδιο της Ελληνικής Κρίσης όλες οι κοινωνικές τάξεις με εξαίρεση το 1% στην κορυφή, βρέθηκαν σε μια σκοτοδίνη. Όμως από το 2018 και μετά, τρείς κοινωνικές ομάδες σημείωσαν μεταβολή. Η κοινωνική ομάδα του Κώστα, μακράν η πολυπληθέστερη, εξακολουθεί να ασφυκτιά σε μια φυλακή χρέους και να βουλιάζει στην απελπισία. Μια μεσαία κατηγορία χτύπησε πάτο, ζώντας ένα βίο υποβαθμισμένο πλην σταθεροποιημένο. Τέλος, μια μικρή ομάδα ευημερεί, με οφέλη από το ξεπουλημα κρατικής περιουσίας, δικτυωμένη με τα funds που κερδοσκοπούν από τα χρέη όπως του Κώστα, και με άκρες στα Ευρωπαϊκά κονδύλια.
Η νέα κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι μια ενδιαφέρουσα συμμαχία προσώπων από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Η μία φράξια, ο στενός κύκλος του Πρωθυπουργού, αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα μιας νεοφιλελεύθερης ολιγαρχίας ταγμένης στη διαιώνιση της λιτότητας και του ξεπουλήματος των πάντων που τόσο τους ωφέλησε. Η δεύτερη φράξια ακροδεξιών ξενόφοβων εθνικιστών είναι η εγχώρια έκφραση αυτού που αποκαλώ η Εθνικιστική Διεθνής (που περιλαμβάνει τον Τράμπ, το Σαλβίνι, τον Όρμπαν, τη ΛεΠέν, το Μόντι, το Μπολσονάρο).
Αυτή η εύθραυστη συμμαχία νεοφιλελεύθερων και ξενόφοβων συντηρητικών διατηρείται σε συνοχή χάρη σε ένα συνδυασμό ελευθεραγορίτικων «λύσεων» προς όφελος της ολιγαρχίας (για παράδειγμα η πώληση του δανείου του Κώστα και η ιδιωτικοποίηση κρατικής περιουσίας), μιας αυταρχικής στροφής στο εσωτερικό (με εισβολές αστυνομικών δυνάμεων στα Πανεπιστήμια ενάντια σε φοιτητές) και μια Τραμπική αντιμετώπιση των μεταναστών. Η Ναζιστική Χρυσή Αυγή έμεινε ευτυχώς εκτός Βουλής, αλλά η ρατσιστική ιδεολογία της δυστυχώς μετακόμισε στην κυβέρνηση.
Όταν το αφήγημα της οικονομικής ανάκαμψης αποκαλυφθεί ως ένα φρικαλέο ψέμα, η κυβέρνηση θα εκμεταλλευτεί την ανησυχία ανθρώπων σαν τον Κώστα για το μεταναστευτικό για να τους κρατήσει απαθείς, επιστρατεύοντας τον αυταρχικό μηχανισμό της για να τους αποσπάσει και τα λίγα που τους έχουν μείνει.
Πολύ πρόσφατα, έπαιξε στους τηλεοπτικούς δέκτες ένα στιγμιότυπο που αποκαλύπτει τη συνεχιζόμενη ικανότητα της Ελληνικής Κρίσης να συμβολίζει το Ευρωπαϊκό παράδοξο: Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, που ήδη είχε παραδοθεί στη Μέρκελ όπως και οι προκάτοχοί του, επισκέφτηκε τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, συνοδευόμενος από την Ούρσουλα Βον ντερ Λέϊεν-που η Μέρκελ πρότεινε για πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που όμως εξελέγη μόνο χάρη στη στήριξη του Όρμπαν.
Τι έκαναν εκεί; Υπερασπίζονταν την πολιτική που πρώτος χάραξε ο Όρμπαν, της παραβίασης του δικαιώματος που δίνει η διεθνής νομοθεσία στους πρόσφυγες, να εισέλθουν σε μια επικράτεια και να ζητήσουν άσυλο. Στην ουσία, έβαλαν την ταφόπλακα στην προσπάθεια της Μέρκελ να περιορίσει την ξενοφοβική ακροδεξιά. Παράλληλα, επιβεβαίωναν άθελά τους ότι η Ελλάδα παραμένει το καναρίνι στο ορυχείο.
Πηγή: theguardian.com
Photo: Aggelos Barai/AP
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
