Η Δικαιοσύνη έχει πληγεί ανεπανόρθωτα στα χρόνια των μνημονίων. Τα ανώτατα δικαστήρια έχουν κληθεί να αποφανθούν για εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα – μνημόνια, δανειακές συμβάσεις, περιορισμό κυριαρχικών δικαιωμάτων λόγω αυτών, fast track ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές μισθών, συντάξεων και ξήλωμα δικαιωμάτων – σε καθεστώς κατεπείγοντος, ουσιαστικά με το μαχαίρι στο λαιμό, σε ένα πλαίσιο όπου αν το Σύνταγμα δεν συμφωνούσε με αυτές τις μεθοδεύσεις, τόσο χειρότερα για το Σύνταγμα.
Στο προκείμενο τώρα. Αύριο Πέμπτη ξεκινά στη Βουλή, μέσω του οργάνου της Διάσκεψης των Προέδρων, η διαδικασία επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, που αναμένεται να ολοκληρωθεί την επομένη μέρα Παρασκευή 23 Αυγούστου. Ας μη μπερδευόμαστε όμως, δεν είναι η Διάσκεψη των Προέδρων που αποφασίζει, αλλά η κυβέρνηση, το υπουργικό συμβούλιο. Η Διάσκεψη λειτουργεί ως ένα παραπέτασμα δημοκρατικής συναίνεσης και επίπλαστης διαβούλευσης για να καλύψει την παρέμβαση της εκτελεστικής στη δικαστική εξουσία. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να ελέγξει, συνομιλήσει, διαβουλευθεί η Διάσκεψη των Προέδρων με τους υποψήφιους μέσα σε μια διαδικασία δύο ημερών; Άλλωστε η όποια απόφαση της διάσκεψης δεν είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση. Η τελευταία, η εκτελεστική εξουσία δηλαδή, έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην επιλογή της ηγεσίας της δικαιοσύνης, πράγμα που αποτελεί από μόνο του μέγιστο πλήγμα στη θεμελιώδη δημοκρατική αρχή της διάκρισης των εξουσιών.
Η Δικαιοσύνη πρέπει να είναι ανεξάρτητη και να έχει ως μοναδικό γνώμονα τη διασφάλιση και εφαρμογή της συνταγματικής νομιμότητας απέναντι σε όλους. Το “κυβερνητικό προνόμιο” στη δικαιοσύνη περιορίζει ουσιαστικά τους βαθμούς ελευθερίας της δικαιοσύνης, εφόσον η ηγεσία της διορίζεται εν τέλει από τον υπουργό, δημιουργώντας δεσμεύσεις και αγκυλώσεις.
Ο στρεβλός αυτός θεσμός – που είναι και Συνταγματικά κατοχυρωμένος παρακαλώ (Άρθρο 90, παρ.5), διατηρείται απαρασάλευτος από τις κυβερνήσεις, οι οποίες προφανώς και επιθυμούν φιλική προς τις ίδιες δικαιοσύνη που να σιγοντάρει τις κυβερνητικές τους επιλογές. Προφανώς αυτή η α λα καρτ αντίληψη της δικαιοσύνης του “φύγε εσύ, έλα ‘συ”, υποβαθμίζει την δικαστική εξουσία στο σύνολό της και κυρίως την απαξιώνει στα μάτια των πολιτών. Εμείς λοιπόν προτείνουμε η επιλογή να γίνεται δημοκρατικά, με τη συμμετοχή κληρωτών και εκλεγμένων πολιτών, 90 ατόμων, 2/3 κληρωτών και 1/3 εκλεγμένων πολιτών (εκπροσώπους των κομμάτων ανάλογα με την κοινοβουλευτική τους δύναμη). Οι κληρωτοί θα προέρχονται κατά το ήμισυ από τον γενικό πληθυσμό, το εκλογικό σώμα φερ’ειπείν, και κατά το έτερο ήμισυ, από το δικαστικό σώμα. Αυτό το σώμα οργανώνει τη διαδικασία, διαβουλεύεται και ελέγχει τους υποψηφίους, σε έναν ικανό χρόνο, και εν τέλει αποφασίζει, ψηφίζοντας δημοκρατικά, την ηγεσία της δικαιοσύνης. Έτσι διασφαλίζεται ουσιαστικά η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, εφόσον προκύπτει δημοκρατικά από ένα πλήρως αντιπροσωπευτικό όργανο.
Ο θεσμός του ΔΙΑΣΚΕΠ (Διαβουλευτικό Συμβούλιο Κληρωτών & Εκλεγμένων Πολιτών) αποτελεί μια ευρύτερη πρόταση του ΜέΡΑ25 για διάφορους τομείς πολιτικής.
Το ΔΙΑΣΚΕΠ γενικότερα έχει ουσιαστικό ρόλο στο να επιλύει ζητήματα που είτε απαιτούν έναν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, όπως η παιδεία, η εκπαιδευτική πολιτική, που προφανώς δεν μπορεί να λυθεί με τις απανωτές “μεταρρυθμίσεις” κάθε υπουργού, κάθε κυβέρνησης, κάθε δύο τρία χρόνια, είτε αφορούν επικάλυψη εξουσιών, όπως με το θέμα της επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Είναι ένα εργαλείο πολιτικής, “αντιπροσωπευτικά αμεσοδημοκρατικό” που σπά γόρδιους δεσμούς σε διάφορα πεδία.
ΔΙΑΣΚΕΠ και Συνταγματικότητα
Οι τρεις παράγραφοι του αρθ.1 του Συντάγματος, που ορίζει το πλαίσιο του πολιτεύματος, μπορούν να κουμπώσουν μία προς μία με τη δομή του ΔΙΑΣΚΕΠ. Οι επιταγές του άρθρου είναι οι ακόλουθες:
– Αντιπροσωπευτικότητα (όπως προκύπτει από την 1η παράγραφο του άρθρου που ορίζει το πολίτευμα ως κοινοβουλευτικό, δηλαδή αντιπροσωπευτικό)
– Επίκληση στη Λαϊκή κυριαρχία ως θεμελίου του πολιτεύματος, δηλαδή εγκόλπωση της άμεσης δημοκρατίας
– Και, καθώς οι εξουσίες πηγάζουν από και για το λαό, ο λαός, διαμέσω του ΔΙΑΣΚΕΠ, δικαιούται να αποφασίζει για την ηγεσία μιας εξουσίας, όπως το κάνει για την εκτελεστική και τη νομοθετική, χωρίς αντιπροσώπους.
Αλέξης Σμυρλής – Συντονιστής Πολιτικού Σχεδιασμού και Στρατηγικής
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.