Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μετά από δέκα χρόνια μνημονιακής συμπίεσης του ασφαλιστικού, το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Ελλάδα, όπως λέει η Νέα Δημοκρατία, επιστρέφει, αν αυτή η διαδικασία συμπίεσης παγιοποιείται ή αντιστρέφεται. Η Κυβέρνηση θέλει να μας πείσει ότι υπάρχει αντιστροφή, ότι το ασφαλιστικό σύστημα υγείας είναι ξανά βιώσιμο και ότι οι συνταξιούχοι αυτής της χώρας θα πάψουν πλέον να είναι τα εξιλαστήρια θύματα μιας μονιμοποιημένης κρίσης.
Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για όσους από εμάς έχουμε βρεθεί στις αίθουσες κεκλεισμένων των θυρών ιδίως με εκπροσώπους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Όποιος από εμάς έχει βρεθεί σε μια τέτοια αίθουσα νομίζω ότι μπορεί να επιβεβαιώσει ένα μένος απέναντι στους συνταξιούχους. Όχι μόνο εναντίον των Ελλήνων συνταξιούχων. Φαντάζομαι το αντίστοιχο κάνουν και σε χώρες της Αφρικής και στην Πορτογαλία και σε άλλες χώρες. Αλλά έχει ενδιαφέρον αυτό.
Το αντίστοιχο μένος παρακολουθούμε διαβάζοντας ή ακούγοντας ραδιοφωνικούς σταθμούς που πρόσκειται στην ελληνική ολιγαρχία. Υπάρχει μια συντονισμένη, αν θέλετε, προσπάθεια να αναδειχθούν οι συνταξιούχοι, το συνταξιοδοτικό σύστημα, το ασφαλιστικό σύστημα σε κάτι σαν τον εχθρό του ιδιωτικού τομέα, σαν μια Αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής κοινωνικής οικονομίας. Αυτό απλώς το σημειώνω, γιατί βλέπω μια αντιστροφή σε αυτό το κλίμα τουλάχιστον από τη Νέα Δημοκρατία. Το ερώτημα είναι αν αυτή η αντιστροφή στο κλίμα συνοδεύεται και από ένα ασφαλιστικό νομοσχέδιο το οποίο να μπορεί να αντιστρέψει τον όλεθρο που έχει υποστεί η τάξη των συνταξιούχων.
Διαβάζοντας το νομοσχέδιο, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει τέτοια πραγματική αντιστροφή. Ο νόμος Βρούτση είναι μια επέκταση του νόμου Κατρούγκαλου, χωρίς να θέλω να στιγματίσω ονόματα. Η μνημονιακή διαδικασία συρρίκνωσης του ασφαλιστικού συστήματος συνεχίζει. Ο σημερινός νόμος του κ. Βρούτση από πλευράς τακτικής είναι εξυπνότερος από τον νόμο του κ. Κατρούγκαλου από την άποψη ότι αυξάνει ελάχιστα -αλλά αυξάνει- τις επικουρικές συντάξεις, αλλά ταυτόχρονα μειώνει μεσομακροπρόθεσμα τις κύριες μέσα από αυτήν την πολύ σημαντική τομή του να υπολογίζεται, όχι στο πλαίσιο των τελευταίων πέντε ετών, αλλά στο πλαίσιο ολόκληρης της πορείας των εισοδημάτων ενός ασφαλισμένου, ενός συνταξιούχου. Δίνει 5-6 ευρώ κατά μέσον όρο πιο πολλά σε 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους με αντίτιμο τη μονιμοποίηση του εξανδραποδισμού των ανθρώπων που χτύπησε η κρίση. Ουσιαστικά τους λέει: «Δεν θα σας αφήσουμε ποτέ να ανανήψετε για τα χρόνια της ανεργίας που ζήσατε στη μνημονιακή περίοδο, στην περίοδο της χρεοδουλοπαροικίας. Ακόμα και σε δέκα, είκοσι χρόνια εσείς που είστε σήμερα νεότεροι να καταφέρετε να αυξήσετε τα εισοδήματά σας προς το τέλος της επαγγελματικής σας σταδιοδρομίας, πάλι δεν θα καταφέρετε να σπρώξετε σε ανθρώπινα επίπεδα την κύρια σύνταξη σας».
Όσο για την αναλογιστική μελέτη, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, δείξτε μου τις υποθέσεις του μοντέλου σας, να σας πω αν τις πιστεύω. Έχετε αναδειχθεί σε εξαιρετικούς μαθητές της τρόικας και ιδίως του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όταν χρησιμοποιείτε υποθέσεις πάνω στις οποίες χτίζετε την αναλογιστική σας μελέτη, υποθέσεις που ακόμα και ο πιο υπεραισιόδοξος μνημονιακός οικονομολόγος δεν μπορεί να υποστηρίξει, υποθέσεις για μέσον όρο ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ της χώρας 3% με 3,5% σε μια περίοδο που όποιος διαβάζει Financial Times, Wall Street Journal καταλαβαίνει ότι αυτά είναι άπιαστα νούμερα.
Δεν είστε λοιπόν, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, ούτε καν συντηρητικοί. Πρώτον, η μεγέθυνση του ΑΕΠ δεν θα είναι αυτή που λέτε ότι θα είναι. Δεύτερον, ακόμα και η μεγέθυνση που παρατηρείται αφορά προσόδους. Ρωτήστε τους δικούς σας τους ανθρώπους στους εμπορικούς συλλόγους ανά τη χώρα, στο ΕΒΕΑ, στα εμπορικά επιμελητήρια. Οι τζίροι των μικρομεσαίων αυξάνονται ή μειώνονται; Θα δείτε ότι, όπου και να ρωτήσετε, Νεοδημοκράτες βιοτέχνες θα σας πουν ότι οι τζίροι μειώνονται. Παράλληλα, οι μισθοί συρρικνώνονται. Ο μέσος μισθός το τελευταίο δωδεκάμηνο έχει μειωθεί, σύμφωνα με τα δικά σας στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗΣ, παρά την αύξηση του κατώτατου μισθού. Οπότε, ακόμα και να μεγεθύνεται το ΑΕΠ, το μερίδιο του ΑΕΠ το οποίο αφορά εισοδήματα μικρομεσαίων και μισθωτών συμπιέζεται. Εσείς έχετε απλά επεκτείνει ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο βασίζεται στην αναδιανομή της μιζέριας μεταξύ των μίζερων. Με άλλα λόγια, το μερίδιο το οποίο φθίνει θα είναι αυτό το οποίο θα χρηματοδοτεί το ασφαλιστικό σύστημα.
Δεν έχει κάνει καμία πρόβλεψη για ανακεφαλαιοποίηση των ταμείων τα οποία από το 2013 μέσα από εκείνο το εγκληματικό PSI ουσιαστικά καταδικάστηκαν στην ανέχεια κεφαλαίων. Καμία πρόβλεψη για ανακεφαλαιοποίηση των ταμείων. Καμία πρόβλεψη για νέα έσοδα ταμείων, πέραν των εισφορών που θα βγουν από αυτό το συρρικνούμενο μερίδιο του ΑΕΠ, το οποίο αντιστοιχεί στους μισθούς και στους τζίρους των μικρομεσαίων.
Με άλλα λόγια, είναι σαν να πατάτε σε δύο διαφορετικές βάρκες και σε καμία στέρεα. Από τη μία μεριά, συνεχίζετε ένα μοντέλο το οποίο αυτήν τη στιγμή ισχύει εδώ και σαράντα χρόνια ουσιαστικά με τη γλώσσα της Νέας Δημοκρατίας του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού της δεκαετίας του ’70, του ’80, που βασίζεται στην εθνική σύνταξη, στην κύρια σύνταξη και σε ένα ανταποδοτικό κομμάτι, το οποίο όμως δεν είναι ανταποδοτικό με αγοραία κριτήρια, το οποίο ολόκληρο αυτό το σύστημα συρρικνώνεται, όπως είπα, άρα αποτυγχάνετε να σταθείτε στο ύψος των περιστάσεων που θα ήθελε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να έχετε σταθεί όρθιοι απέναντι σε αυτό.
Από την άλλη, αποτυγχάνετε και ως νεοφιλελεύθεροι. Δεν τολμήσατε να πάτε σε ένα σύστημα superannuation, δηλαδή στη δημόσια επιβολή συνεισφοράς σε ιδιωτικά κεφαλαιοποιητικά ταμεία, όπου θα μπορούσατε να ακολουθήσετε, για παράδειγμα, το αυστραλιανό μοντέλο, όπου όλοι οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι 5% των μισθών τους να το καταβάλλουν σε ένα κεφαλαιοποιητικό ιδιωτικό ταμείο και ο εργοδότης 8%. Δεν είναι αυτή η πρόταση του ΜέΡΑ25, αλλά αν θέλατε να είστε νεοφιλελεύθεροι, εκεί θα πηγαίνατε. Οπότε ούτε προς την ιδιωτικοποίηση πήγατε ούτε προς την ανακεφαλαιοποίηση ενός πραγματικού δημόσιου συστήματος, το οποίο να βασίζεται στη γνωστή τριπλή χρηματοδότηση.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μέσα στο πλαίσιο αυτό των δύο αστοχιών, παρουσιάζετε ένα νομοσχέδιο σήμερα, το οποίο σε δύο, τρία, τέσσερα, πέντε χρόνια θα είμαστε πάλι εδώ και πάλι θα συζητάμε, όπως ακριβώς συζητάμε τα προηγούμενα χρόνια, για ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο το μόνο που προσπαθεί και καταφέρνει να πετύχει, και προσπαθεί και καταφέρνει να πετύχει είναι η επέκταση της ανασφάλειας. Είναι ανασφαλιστικό το σύστημα το οποίο κατεβάζετε σήμερα.
Εμείς στο ΜέΡΑ25 πάντα προσπαθούμε -ίσως να το έχετε προσέξει, αν όχι, προσέξτε το τώρα-, να συνδυάζουμε την κριτική σε αυτό που κατεβάζετε με συγκεκριμένες προτάσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αύριο το πρωί.
Πρώτον, χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση τα ταμεία. Δεύτερον, χρειάζονται νέες εισοδηματικές εισροές, πέραν των εισφορών των μικρομεσαίων και των μισθωτών. Τι θα μπορούσαν να ήταν αυτές οι κινήσεις, η ανακεφαλαιοποίηση και οι νέες εισοδηματικές εισροές; Έχουμε καταθέσει μια πρόταση και προεκλογικά: Φανταστείτε το ΤΑΙΠΕΔ και το Υπερταμείο να συγχωνεύονταν και να τους δίνατε -εσείς είσαστε Κυβέρνηση- μία τραπεζική άδεια. Αμέσως θα έχετε μία πραγματική αναπτυξιακή τράπεζα, όπου η δημόσια περιουσία χρησιμοποιείται για να κεφαλαιοποιηθεί αυτή η αναπτυξιακή τράπεζα. Θα μπορούσε αυτή η αναπτυξιακή τράπεζα, σε συνδυασμό και σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, να δημιουργήσει επενδυτικές ροές, οι οποίες να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση τόσο των δημόσιων επιχειρήσεων, όσο και των ιδιωτικών επιχειρήσεων, για να αυξηθούν τα περιουσιακά στοιχεία, τόσο του ιδιωτικού τομέα όσο και του δημόσιου τομέα.
Τι σχέση έχει αυτό με το ασφαλιστικό; Εάν προχωρούσαμε σε αυτή την κατεύθυνση, οι μετοχές αυτές της νέας αναπτυξιακής τράπεζας θα μπορούσαν να δοθούν στα ασφαλιστικά ταμεία, για να αναπληρωθεί το κεφάλαιο το οποίο απώλεσαν το 2012-2013 με το PSI. Εάν δεν καταφέρουμε τα περιουσιακά στοιχεία αυτής της χώρας να τα χρησιμοποιήσουμε με έξυπνα χρηματοπιστωτικά μέσα, έτσι ώστε να ανακεφαλαιοποιηθούν τα ασφαλιστικά ταμεία, θα έχουμε αποτυχία τόσο στον τομέα της ενίσχυσης των επιχειρήσεων, όσο και στον τομέα της ενίσχυσης των ασφαλιστικών ταμείων.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ: Θα πουλάει η τράπεζα assets, δηλαδή;
ΓΙΑΝΗΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ (Γραμματέας του ΜέΡΑ25): Όχι, δεν τα πουλάει. Τα χρησιμοποιεί ως ενέχυρα, τα τιτλοποιεί.
Όσον αφορά νέες εισροές στα ασφαλιστικά ταμεία που να μην προκύπτουν, όμως, από το συρρικνούμενο μερίδιο των εισοδημάτων των μικρομεσαίων και των μισθωτών, δύο προτάσεις εδώ. Και ξέρετε, εμάς στο ΜέΡΑ25 μας αρέσει να αντιγράφουμε από τους καλύτερους.
Η μία πρόταση έρχεται από τη Μεγάλη Βρετανία, είναι το λεγόμενο bank levy, το οποίο ισχύει εδώ και τριάντα δύο χρόνια, 0,02% φόρο στα δάνεια που συνάπτουν οι τράπεζες, όχι που δίνουν, αλλά στα χρήματα που δανείζονται εκείνες από τον ιδιωτικό τομέα. Ισχύει εδώ και τριάντα δύο χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό θα ήταν ένα πολύ μικρό πόσο για τις τράπεζες, αλλά πολύ μεγάλο όσον αφορά τις εισοδηματικές εισροές στα ασφαλιστικά ταμεία.
Δεύτερον, φόρος 3%, ίσως και 5% -μεταξύ 3 και 5%- στον τζίρο των FAANGs, Facebook, Amazon, Apple, Netflix, Google. Είναι ένας φόρος ο οποίος εφαρμόζεται ήδη σε πάνω από τριάντα πέντε χώρες σε όλο τον κόσμο. Εφαρμόζεται ήδη στην Ιταλία, εισάγεται οσονούπω στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γαλλία, στην Ινδονησία, στην Ιαπωνία. Δεν υπάρχει καμμία απολύτως δικαιολογία γιατί η Amazon, η οποία ανταγωνίζεται τους μικρομεσαίους, αλλά και τους μεγαλύτερους καταστηματάρχες σε αυτή τη χώρα, από τα βιβλιοπωλεία μέχρι τα καταστήματα ρούχων, να μην πληρώνει ούτε 1 ευρώ φόρο στο ελληνικό Δημόσιο -ούτε 1 ευρώ φόρο στο ελληνικό Δημόσιο-, φόρο κερδών, φόρο επιχειρήσεων, την ώρα που οι ελληνικές επιχειρήσεις υπομένουν υπό το ζυγό του 95% της προπληρωμής φόρου. Δεν το ανακαλύψαμε εμείς ως ΜέΡΑ25. Είναι μια διεθνής πρακτική. Γνωρίζω πολύ καλά ότι η Κυβέρνηση Τραμπ ωρύεται όταν το ακούει αυτό, αλλά δεν είμαστε εδώ για να ικανοποιούμε και να χαϊδεύουμε τα αυτιά της Κυβέρνησης Τραμπ. Είναι μια πρακτική που αυτή τη στιγμή, αν θέλετε, θα είχε και την υποστήριξη σημαντικών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μια τέτοια εισοδηματική εισροή στα ασφαλιστικά ταμεία θα ήταν το ελάχιστο που πρέπει να κάνουμε, έτσι ώστε να μην βασιζόμαστε αποκλειστικά στα εισοδήματα και στις εισφορές μιας κοινωνικής τάξης μισθωτών και μικρομεσαίων που φθίνει αυτή τη στιγμή που μιλάνε, παρά το γεγονός και ίσως επειδή οι πρόσοδοι της ολιγαρχίας αυξάνονται.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
