Σε ολόκληρη την ιστορία του εργατικού κινήματος, η εργοδοσία προσπαθούσε να κλείσει το στόμα όσων προσπαθούσαν να αμφισβητήσουν την εξουσία της και να ενεργοποιήσουν τα ταξικά αντανακλαστικά των συναδέλφων τους. Πότε απομονώνοντας τα “μαύρα πρόβατα”, πότε με εκβιασμούς, πότε με τη βία. Ωστόσο η βία είναι ένας ανεξέλεγκτος παράγοντας και εν έτει 2019 υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι. Εξάλλου ίσως είναι αχρείαστο καμιά φορά να σε κάνουν να σωπάσεις εφόσον μπορούν να σε αφήσουν ελεύθερο να μιλήσεις, χωρίς να αφήνουν τους άλλους να σε ακούσουν.
Η εργοδοσία λοιπόν λειτουργεί επεκτατικά όπως λειτουργεί το εμπόριο. Επεκτείνεται προσπαθώντας να καλύψει κάθε χώρο, κάθε μερίδιο. Όλη την πίτα. Σκεφτείτε για παράδειγμα: Μια πολυεθνική εταιρεία ανοίγει ένα κατάστημα ακριβώς απέναντι από ένα πετυχημένο κατάστημα που πουλάει τα ίδια προϊόντα. Σύντομα πολύ κοντά ανοίγει ένα δεύτερο και λίγο αργότερα ένα τρίτο. Η πίτα πλέον έχει χωριστεί στα 4 αλλά τα 3 πάνε στην τσέπη της πολυεθνικής ενώ τα κέρδη του ανταγωνιστή έχουν ήδη καταποντιστεί. Ο ανταγωνιστής κλείνει. Η πολυεθνική “κέρδισε” τη μάχη. Τώρα πλέον δεν χρειάζεται καν να έχει και τα 3 καταστήματα που άνοιξε αλλά 1. Με τον ίδιο τρόπο οι εταιρείες αντιμετωπίζουν όλους τους “εχθρούς” τους. Στο κομμάτι της επικοινωνίας σαφέστατα λειτουργούν έτσι. Πλέον σε κάθε εργασιακό χώρο που αναπτύσσεται μια αντίδραση, μια δυσαρέσκεια, ένας “εσωτερικός εχθρός”, οι εργοδοσίες προσπαθούν να καλύψουν κάθε χώρο. Αντιγράφουν και υποκαθιστούν κάθε τι που οι εργαζόμενοι μοιράζονταν, φροντίζοντας βέβαια να ευνουχίσουν οτιδήποτε θα μπορούσε να είναι αρνητικό για αυτές. Έτσι, μια εκδήλωση, μια μάζωξη που έκαναν οι εργαζόμενοι για να έρθουν πιο κοντά, πλέον θα αντικατασταθεί από ένα τεράστιο πάρτι της εταιρείας όπου όλα είναι δωρεάν και πλούσια. Άραγε βαρέθηκαν να πίνουν τις σαμπάνιες και να τρώνε μόνοι τους τα χαβιάρια; Έπαθαν σύνδρομο “η κόρη μου η σοσιαλίστρια”; Νοιάστηκαν ξαφνικά για τους εργαζομένους; Θα μπορούσαν να τους κρατούν ευχαριστημένους βελτιώνοντας μισθούς, συνθήκες εργασίας κτλ. .Βελτίωση με διάρκεια και όχι μια φορά στο τόσο. Όμως όχι. Δεν χρειάζεται να είναι ευχαριστημένοι με την εργασία τους, φτάνει να νιώθουν δέος για την εταιρεία. Όλα είναι θέμα εντυπώσεων. Άρτος και θέαμα. Από την αρχαία Ρώμη κατευθείαν στην σημερινή “αρένα” της εργασίας. Όλα είναι στο παιχνίδι του ελέγχου και της επιρροής. Μια εταιρεία δεν την ενδιαφέρει αν θα παραιτηθείς ,αυτό που τη νοιάζει είναι να έχει (για όσο τους έχει) αφοσιωμένους εργαζόμενους, αλλά κυρίως εργαζόμενους που δεν την αμφισβητούν, δεν διαμαρτύρονται, δεν διεκδικούν…..Το σύγχρονο παιχνίδι της διαφήμισης δεν είναι πλέον μόνο στο ραδιόφωνο και στη τηλεόραση, είναι και οι εικόνες στο facebook και το Instagram. Οι εργαζόμενοι πλέον δε πρέπει μόνο να χαμογελούν στο κατάστημα για πολλές ώρες αλλά θα πρέπει και στο τέλος να κάνουν «story» για το πόσο καλά πέρασαν κατά την διάρκεια του οκταώρου τους ,μια εικόνα χίλιες λέξεις άλλωστε.
Στο πλαίσιο της αφήγησης του χαρούμενου-εργαζόμενου δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε και το καινούριο παιχνίδι του μάρκετινγκ στην Ελλάδα, τον πολίτη-καταναλωτή με τις απαραίτητες «γιορτές κατανάλωσης», ασύδοτης κατανάλωσης χωρίς περιορισμούς, γιορτές που δημιουργούν μια τεχνητή έλλειψη αφού τα φθηνά προϊόντα είναι ελάχιστα μπροστά στην ζήτηση. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί μια αίσθηση προνομιακή στον καταναλωτή που τα αποκτά. Σε μια κοινωνία με άφθονα προϊόντα μέσω αυτής της στρατηγικής οι καταναλωτές νιώθουν ότι υπάρχει έλλειψη .Συνοπτικά αυτό που συμβαίνει είναι ότι δημιουργείται η αίσθηση στέρησης και ο καταναλωτής είναι έτοιμος να αγοράσει οτιδήποτε το σπάνιο ώστε να διορθώσει αυτήν την ανισορροπία .Η Black Friday και οι Λεύκες και Μπλε νύχτες με χιλιάδες καταναλωτές να ποδοπατούνται για να κερδίσουν την προσφορά, ήταν ο προάγγελος της ολοκληρωτικής ισοπέδωσης των ωραρίων και του ανοίγματος των καταστημάτων τις Κυριακές. Άρχισαν πριν από 7-8 χρόνια ,σχεδόν ταυτόχρονα με τις εφαρμογές των μνημονίων ,μετά από απαίτηση των μεγάλων αλυσίδων ηλεκτρονικού εμπορίου και ποτέ δε καταργήθηκαν παρόλο που οι κυβερνήσεις δεξιάς και αριστεράς άλλαξαν .Έτσι οι καταναλωτές μπορούν να «γιορτάσουν» αυτή την ελευθερία τους και να διασκεδάσουν, ψωνίζοντας ως πολύ αργά τη νύχτα και πολλές Κυριακές το χρόνο.
Σε μια τέτοια κοινωνία έρμαιο των πολυεθνικών και του marketing,που σου προσφέρει λίγη μουσική από γνωστούς τραγουδιστές, ένα κουκλοθέατρο και δυο ζογκλέρ με αντάλλαγμα την καταναλωτική σου μανία(τις πιο πολλές φορές για προϊόντα που δεν ήθελες αρχικά ή χρειαζόσουν ελάχιστα ). Λένε ότι όσο πιο εξαθλιωμένη οικονομικά είναι μια χώρα, τόσο μεγαλύτερη επιτυχία έχουν αυτά τα εγχειρήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής το έχουν χώρες του τρίτου κόσμου και η Ελλάδα. Στην χωρά μας η black Friday φέτος διήρκεσε μια ολόκληρη εβδομάδα, ενώ η Λεύκη Νύχτα από έναν δήμο το 2010, φέτος θα πραγματοποιηθεί σε πάνω από 10. Όποιος δεν καταλαβαίνει ότι αύριο στην θέση των εργαζομένων στο εμπόριο, θα είναι ο ίδιος, είναι πραγματικά πολύ γελασμένος.
Εν κατακλείδι το marketing είναι η επιστήμη της ψυχολογίας του καταναλωτή. Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες για να εξηγήσουν αυτήν την ανάγκη, με το συμπέρασμα να είναι ότι δεν την δημιουργούν αλλά την καλύπτουν αυτές οι «γιορτές». Πρόκειται για το γνωστό shopping therapy, δηλαδή μια διαδικασία που μέσω των αγορών σε κάνει να νιώθεις ευεξία.
Είναι προφανές ότι ο εργαζόμενος δεν έχει περιθώρια διαπραγμάτευσης με τους εργοδότες για το αν θα δουλέψει ή όχι αυτές τις μέρες. Εμείς πρέπει να παλέψουμε για να εφαρμοστεί το ελάχιστο, και να καταργηθεί η λειτουργία των καταστημάτων τις 8 Κυριακές τον χρόνο με την πρόφαση των εκπτώσεων. Πλέον κάθε εταιρία κάνει εκπτώσεις 365 μέρες τον χρόνο(BlackFriday, Λευκές Νύχτες κτλ) .Διεκδικούμε να εφαρμόζεται ο νομός, υπερωρίες και προσαύξηση μισθού 75% για κάθε μια από τις ώρες που αναγκάζεται ο εργαζόμενος να είναι στην δουλεία του πέραν του οκταώρου και μέχρι το μέγιστο τον 45 ωρών την εβδομάδα ,πενθήμερη εργασία και τακτικούς ελέγχους από την επιθεώρηση εργασίας.
Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να έχουμε ανθρώπινες συνθήκες, που θα ωφελήσουν τους εργαζόμενους αλλά μακροπρόθεσμα και τους εργοδότες.
Κουντουράκης Κωνσταντίνος
Υποψήφιος Βουλευτής Β2 Αθήνας
Εργαζόμενος στην εταιρεία Πλαίσιο Computers
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
