Αλεξάνδρα Κορωναίου στην ΕΦΣΥΝ: Οικογενειοκρατία και ολιγαρχία του πλούτου

Αναδημοσιεύσεις
25 Νοέ, 2022

Δεν είναι προσωπικό, είναι απλώς «δουλειές»

(«Ο Νονός», Φράνσις Κόπολα, 1972)

Σε αντίθεση με το φαινόμενο των βιασμών ανηλίκων που κυριάρχησε το προηγούμενο διάστημα σε τηλεοπτικά κανάλια και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κανείς δεν πέφτει από τα σύννεφα όταν γίνονται ορατές οι σχέσεις επιχειρηματικών, μιντιακών και ποικίλων άλλων συμφερόντων με την πολιτική ζωή και τους πολιτικούς.

Στην κοινωνιολογία το θέμα έχει μελετηθεί επαρκώς, από την εποχή του Νόρμπερτ Ελίας μέχρι την εποχή του Ουμπέρτο Εκο, που στηλίτευε τον μπερλουσκονισμό, την ανησυχητική τομή με τον ορθολογισμό της πολιτικής και τον ρόλο του λαϊκισμού των μέσων ενημέρωσης. Η πορεία της ιταλικής πολιτικής ζωής μάλλον τον δικαιώνει.

Αν η αποκωδικοποίηση του δημόσιου λόγου και της εικόνας εξακολουθεί να έχει κάποια αξία, είναι για να κατανοούμε τη βία που ασκεί στην κοινωνία η συνάρθρωση ορατών και αόρατων δομών εξουσίας.

Στο πλαίσιο της αξιακής κρίσης που βιώνει η χώρα, φαίνεται πως μια οικογενειακή πλουτοκρατία επιχειρεί να επιβάλει το «έθος» της διαπλοκής, υποκλοπής και κλοπής στο κοινωνικό σώμα.

Διόλου τυχαία η εικόνα που επικράτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μια εικόνα εμπνευσμένη από την ταινία όλων των εποχών, τον «Νονό» του Κόπολα, με κυρίαρχη φυσιογνωμία τον Δον Βίτο Κορλεόνε.

Βεβαίως, δεν βρισκόμαστε στην Αμερική του 1945, ούτε στην Ιταλία της Κόζα Νόστρα. Οι συμπεριφορές έχουν αλλάξει και, ευτυχώς, δεν βλέπουμε μαφιόζικες ομάδες να αλληλοσκοτώνονται στους δρόμους.

Στην Ελλάδα έχουμε, άλλωστε, άλλες παραδόσεις, άλλα ήθη και έθιμα. Εχουμε παραδόσεις αγίων οικογενειών, πυρηνικών και ευρύτερων, πολιτικών, επιχειρηματικών, ποδοσφαιρικών. Εδώ, όπως σε όλες τις οικογένειες, υπάρχουν κρυμμένα μυστικά, σκοτεινές αλήθειες και ανταγωνισμοί. Σχέσεις αγάπης και μίσους, ίντριγκας και τιμωρίας. Μα πάνω από όλα, υπάρχει η προστασία της οικογένειας. Και «ο Νονός» είναι περισσότερο μια ταινία για τις οικογενειακές σχέσεις και λιγότερο για τις μαφιόζικες πρακτικές.

Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει και το «έθος» της οικογένειας διαταράχτηκε. Για πρώτη ίσως φορά στην κοινωνικοπολιτική ιστορία μας έχουμε έναν κορυφαίο μάνατζερ πολυεθνικών εταιρειών να παρεμβαίνει «χωρίς αναστολές» στα διαταραγμένα πολιτικά πράγματα.

Σε ένα κρεσέντο δραματοποιημένου λόγου, ο μεγαλοεπιχειρηματίας αυτοπροσδιορίζεται ως «μαχητής» σε προσωπικό επίπεδο και «υπερασπιστής των αξιών της φιλελεύθερης Δημοκρατίας» σε ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο.

Απέναντί του, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός της χώρας και επιστήθιος φίλος του εμφανίζεται άτολμος, ανίκανος και αποτυχημένος μάνατζερ. Η χώρα βουλιάζει στην ανομία και, τότε, ο ισχυρός της ιστορίας αποφασίζει να επαναφέρει την τάξη: «Ο πρωθυπουργός επιβάλλεται να βρει την τόλμη, να κινήσει γη και ουρανό, ώστε να διαλευκάνει αυτή την τόσο νοσηρή υπόθεση και να φέρει ενώπιον της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης τους υπαίτιους αυτής της τόσο άθλιας ιστορίας που νοθεύει τη Δημοκρατία και υπονομεύει τους θεσμούς. Οι δε αναφορές σε εκβιασμούς, υπαγορεύσεις, αλλαγές θέσεων και απόψεων δεν μας αφορούν, δεν μας ταιριάζουν. Μόνο όσοι εμπλέκονται σε εξωθεσμικές παρακολουθήσεις και στον υπόκοσμο, καταφεύγουν σε τέτοια μέσα».

Ηλίου φαεινότερο ότι η ευρύτερη οικογένεια βρίσκεται σε κρίση. Τα κανάλια ξεχείλισαν, οι υπόνομοι άνοιξαν και τα ποντίκια ξεχύθηκαν στους δρόμους.

Η κοινωνία κλείνει τη μύτη και γυρίζει το πρόσωπο αλλού. Η άλλη όχθη του ποταμού καλείται να πάρει θέση και να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων.

Με ξεκάθαρο, ευθύ και άμεσο λόγο η Αριστερά καλείται όχι απλώς να αποστασιοποιηθεί, αλλά να διαφοροποιηθεί επί της ουσίας. Ορθά φέρνει στην επιφάνεια τα σκάνδαλα των υποκλοπών. Αυτονόητα τονίζει πως οι κοινωνίες είναι αυτές που ρίχνουν τις σαθρές κυβερνήσεις. Αρκεί όμως αυτό για να πιστέψει μια κοινωνία σε εποχή σύγχυσης πως οι δικές της δυνάμεις είναι ισχυρότερες των οικογενειών;

Κατά τη γνώμη μου, δεν αρκεί. Διότι το «έθος» της οικογενειοκρατίας είναι βαθιά ριζωμένο στα σπλάχνα της. Είναι αυτό που ανελλιπώς τροφοδοτεί τα επιχειρηματικά δίκτυα τα οποία επιδιώκουν τον έλεγχο του κράτους, καταπατώντας κάθε έννοια δικαίου, με απώτερο στόχο τον δικό τους πλουτισμό.

Για τούτο, η Αριστερά καλείται να κάνει τη ρήξη με την «κοινωνία των κουμπάρων» (βλ. και «Εφημερίδα των Συντακτών», 12-13/11/22) και να επαναπροσδιορίσει την έννοια και τις πρακτικές του πολιτικού. Και αυτό δεν γίνεται με όρους γκολ, πέναλτι και κοινωνίας του θεάματος, αλλά με όρους ουσιαστικής αντιπαράθεσης αποκωδικοποιώντας και ονοματίζοντας τόσο τα πρόσωπα της διαπλοκής όσο και τις ιδιαίτερες στρατηγικές τους για την εξυπηρέτηση των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων συμφερόντων τους.

Στην παρούσα δυστοπική συγκυρία, η Αριστερά έχει μια μοναδική ευκαιρία: να δώσει τη μάχη για τη βαθιά ρήξη με την ολιγαρχική οικογενειοκρατία. Και να την κερδίσει για όλους εκείνους που έχουν ανάγκη από ένα κράτος πρόνοιας και όχι από ένα κράτος «κολλητών».

Αλεξάνδρα Κορωναίου, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας, πρώην κοσμήτορας Παντείου Πανεπιστημίου

Πηγή: efsyn.gr

Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.

Μετάβαση στο περιεχόμενο