Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών
άρθρο της ομότιμης καθηγήτριας Κοινωνιολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, μέλους Π.Γ. και Κ.Ε. του ΜέΡΑ25, και υποψήφιας ευρωβουλεύτριας με την ενωτική πρωτοβουλία ΜέΡΑ25 | Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά
—–
Στις 9 Ιουνίου είκοσι εκατομμύρια νέοι από ολόκληρη την Ευρώπη καλούνται να ψηφίσουν για πρώτη φορά. Ουδείς γνωρίζει πόσοι και ποιοι θα πάνε στις κάλπες και ποιες θα είναι οι πολιτικές τους επιλογές σε μια εποχή που σημαδεύεται από τις οργισμένες διαμαρτυρίες των νέων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη για τη γενοκτονία στη Γάζα. Πιο γνωστά είναι τα υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζουν εδώ και δεκαετίες οι νέοι, ιδιαίτερα στην Ελλάδα: ανεργία (δεύτερη υψηλότερη θέση στην Ευρώπη και 21,1% στους νέους), ημιαπασχόληση και «μαύρη» εργασία, έλλειμμα κοινωνικής ασφάλισης και, επομένως, δημόσιας δωρεάν υγείας, εκπαιδευτικά αδιέξοδα, φυσικό και τεχνολογικό περιβάλλον, αβεβαιότητα για το αύριο.
Οπως αναφέρει στο Euronews μια νεαρή εργαζόμενη σε κατάστημα παιχνιδιών: «Δουλεύω 6 ώρες την ημέρα, 6 μέρες την εβδομάδα. Αυτό θεωρείται ημιαπασχόληση. Παίρνω το μίνιμουμ, 605 ευρώ καθαρά. Κι έχω κι ένα μικρό παιδί». Ενας νέος 29 ετών δηλώνει πως αναγκάστηκε να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, χωρίς όμως αποτέλεσμα, για απλήρωτες υπερωρίες και νυχτερινές βάρδιες: «Ή φεύγεις ή αναγκάζεσαι να κάνεις δεύτερη δουλειά ή σφίγγεις το ζωνάρι. Αλλά μέχρι πού και μέχρι πότε;»
Μα πώς να στεριώσει ειρήνη πάνω σε τόσο αίμα; Και πώς να στεριώσει η Ευρώπη που αποσιώπησε τούτο το καθημερινό έγκλημα, τη δολοφονική αυτή ρουτίνα; Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, «Η επιστροφή των νεκρών», Πόλις, 2017
Μέχρι πότε; Στο μυαλό μου έρχεται η εικόνα της Χόουπ Μπράουν στο εμβληματικό εξώφυλλο του περιοδικού «Time». Kαθηγήτρια Ιστορίας στην Αμερική, η Χόουπ, στα 52 της χρόνια, όχι μόνο εργάζεται σε τρεις διαφορετικές δουλειές αλλά πουλάει το αίμα της δύο φορές τον μήνα έναντι 60 δολαρίων για να πληρώσει το ηλεκτρικό ρεύμα ή τη δόση του αυτοκινήτου. Μέχρι πού, λοιπόν, και μέχρι πότε;
Το ίδιο το παρόν έρχεται να διαψεύσει τραγικά τις πανάκριβες διαφημιστικές καμπάνιες που εμφανίζουν τους νέους ως αδηφάγα καταναλωτικά όντα, ανθηρά και τρισευτυχισμένα. Αδηφάγες και αιμοδιψείς είναι οι επιθυμίες μιας χούφτας ανθρώπων και των πιστών φίλων τους οι οποίοι αδιαφορούν παντελώς για το πώς βλέπουν οι νέοι τη ζωή τους, τον εαυτό τους, τις κοινότητές τους, ποια θέματα τους απασχολούν, ποιες είναι οι φιλοδοξίες τους. Αρκεί να είναι υποταγμένοι και να μη συγκρούονται. Ούτε για την ειρήνη ούτε για την εκμετάλλευση που περιμένει τους περισσότερους όταν θα βρεθούν υπερχρεωμένοι στις τράπεζες για να αποπληρώσουν τα δίδακτρα των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ο,τι καλύτερο για τα συμφέροντα των λίγων που γνωρίζουν πως όταν είσαι υπερχρεωμένος δεν έχεις χρόνο και διάθεση για σπουδαία πράγματα και υψηλές προσδοκίες. Είσαι σαν τον νεαρό ήρωα του Πολ Οστερ στο «Σάνσετ Παρκ», τον 28χρονο Μάιλς που, περιορίζοντας τον εαυτό του, αποδέχεται ό,τι του παρέχει η μοίρα του: τα ελάχιστα, τα ανθρωπίνως ελάχιστα.
Επιβεβαιώνεται, έτσι, και αποκρυσταλλώνεται η κοινωνιολογική γνώση πως η νεολαία είναι μια κοινωνική κατασκευή διανθισμένη με ελκυστικές φαντασιώσεις περί νεότητας, φαντασιώσεις που κυριαρχούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χωρίς, όμως, κανένα πραγματικό αποτύπωμα εκεί όπου παίρνονται οι αποφάσεις, στους διαδρόμους εγχώριων και ευρωπαϊκών κοινοβουλίων, συμβουλίων και γραφείων ποικίλων οργανισμών και λόμπι. Ο αποκλεισμός των νέων από τα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι συνήθως άρρητος, διαμορφώνεται και επιβάλλεται μέσω αόρατων ιεραρχικών δομών αλλά και ορατών αυταρχικών τιμωρητικών πλαισίων.
Ο κοινωνικός και ψυχολογικός έλεγχος της νεολαίας είναι ζωτικής σημασίας για τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις. Διότι, ως γνωστό, οι νέοι δεν κυβερνούν, μπορούν όμως να δραστηριοποιούνται, να αμφισβητούν, να στοχάζονται, ακόμα κι αν δεν πάνε πανεπιστήμιο, μέσω της βιωμένης εμπειρίας της αναπαραγωγής της εξουσίας και του status quo του συστήματος.
Επενδυτικά αντικείμενα, καταναλωτικά υποκείμενα και πολίτες σε αναμονή θέλουν τους νέους οι ισχυροί. Γι’ αυτό, όταν οργίζονται και δρουν συλλογικά, σπεύδουν να τους τσακίσουν. Γιατί γνωρίζουν πως είναι μέσα στα κινήματα και στον πυρετό των συγκρούσεων με αστυνομίες και πανεπιστημιακές αυταρχικές εξουσίες που αναδύεται η δύναμη της μεταμόρφωσης του κόσμου και του εαυτού. Οπως έγραφε ο πατέρας της Κοινωνιολογίας, Εμίλ Ντιρκέιμ, εκεί στις κοινές δράσεις, μαζί με τη φιλία, τη συντροφικότητα και την αλληλεγγύη, ανακαλύπτονται τα νοήματα, εκεί όπου βιώνεται η ευχαρίστηση της συλλογικότητας και υποχωρεί ο ατομικισμός.
Καμία κοινωνία δεν παρακμάζει εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων. Οι κοινωνίες παρακμάζουν όταν απαγορεύουμε τη σκέψη και τη δράση, όταν εμποδίζουμε τους νέους να επωμιστούν την εναλλακτική προοπτική, αυτήν που καμία εξουσία δεν έχει σχεδιάσει. Γιατί αυτοί μπορούν να αναλάβουν το θαυμαστό έργο της ανατροπής ενός χρεοκοπημένου συστήματος που τους θέλει παγιδευμένους στα δόκανα της εύκολης δημαγωγίας. Ομως το μέλλον διαρκεί πολύ. Και ποιος ξέρει; Κάποτε οι εκπλήξεις είναι ευχάριστες.
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
