Ο επαναστάτης του Ευρωσυστήματος, που για πέντε άγριους μήνες του 2015 ήταν ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, μίλησε μετά από πρόσκληση του Ινστιτούτου Ifo για το ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενο θέμα, γιατί η Γερμανία δεν μπορεί και δεν πρέπει να πληρώσει τη διάσωση της Ευρωζώνης. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που ενώνει τον αριστερό καθηγητή της Αθήνας με τους συντηρητικούς οικοδεσπότες του – μιας που και οι δύο πλευρές δεν εκτιμούν καθόλου τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται σήμερα η Ευρώπη.
Ο τρόπος που μιλάει ο Βαρουφάκης αυτό το βράδυ μοιάζει λίγο σαν προεκλογική καμπάνια για τις ελληνικές κοινοβουλευτικές εκλογές το 2019, στις οποίες θέλει να κατέβει το MέΡΑ2525, ένα νέο κόμμα “υπεύθυνης ανυπακοής”. Βασίζεται στο κίνημα DiEM25, το οποίο συμβολίζει κάτι σαν το μαρξιστικό “Macronισμό” à la “En Marche” με δράση πέρα από τα εθνικά σύνορα.
Με τέσσερεις ιδέες θέλει να διαδώσει το ευρωπαϊκό ιδεώδες ο Βαρουφάκης. Και η καθεμιά από αυτές είναι πιθανό να προκαλέσει έντονο θυμό στους “Little Βig Μen”, τους «Μικρούς Μεγάλους» των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, από τον Mario Draghi μέχρι τον Jean-Claude Juncker.
Έτσι, ο άνδρας με το “κρανίο του στοχαστή” σκέφτεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) πρέπει να διανέμει τα τεράστια κέρδη της στους φτωχότερους της ηπείρου. Μια επιταγή για τους ανέργους στη Σικελία, μια για τους πεινασμένους στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων εκδίδοντας ομόλογα, θα πρέπει να δαπανά ετησίως μισό δισεκατομμύριο ευρώ για την πράσινη ενέργεια, καθώς και για την τεχνολογία ή την τεχνητή νοημοσύνη.
Επανειλημμένα ο Βαρουφάκης το έχει ονομάσει “Νέα Ευρωπαϊκή Συμφωνία – European New Deal”. Τα μεμονωμένα κράτη, με τη σειρά τους, θα πρέπει να βάλουν τα “καλά τους χρέη” (έως και το 60% της οικονομικής παραγωγής) στον κύκλο των αγαθών και, τέλος, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μια πραγματική ένωση τραπεζών. Η Ευρώπη χρειάζεται μια «ομιλία ελπίδας», σημειώνει ο ομιλητής με το σκούρο μπλε κοστούμι, μια ομιλία όπως αυτή του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ James F. Byrnes στη Στουτγάρδη το 1946.
Και ο Βαρούφακης ξανά και ξανά μιλά για τον πλούτο που πρέπει να μοιραστεί στην Ευρώπη και για την απαραίτητη οικονομική δημιουργικότητα. Αυτό που καταδικάζει είναι ένα σύστημα μονότονης επανάληψης που επιμένει σε κανόνες όπως ο διαιτητής στο ποδόσφαιρο στην τηλεοπτική εικόνα του βίντεο. Ως Ιταλός Υπουργός Οικονομικών, λέει ο οικονομολόγος από την Αθήνα, θα είχε ρισκάρει μια εξέγερση στις Βρυξέλλες και θα είχε ζητήσει μια αλλαγή στο σύστημα ρύθμισης. Η λιτότητα είναι μέτρο χωρίς φαντασία γι’ αυτόν, οι Βρυξέλλες ένας εφιάλτης.
Ο “punk-οικονομλόγος” εμπλουτίζει την παρουσίασή του με μερικές κάρτες γραφικών με οικονομικά στοιχεία και αναλύσεις, για να αποδείξει πως η κρίση του ευρώ ήταν αναπόφευκτη γιατί η συστημική δυσλειτουργία απελευθέρωσε φυγόκεντρες δυνάμεις. Μια νομισματική ένωση απλά δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς μια πολιτική ένωση – και αυτή η αποτυχία οδηγεί σήμερα στην απογοήτευση των ανθρώπων που δεν ενδιαφέρονται πια για μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία.
Βαρουφάκης: Η σημερινή κατάσταση της Γερμανίας δεν είναι βιώσιμη
Δεν έχει αλλάξει καθόλου όλα αυτά τα χρόνια, δηλώνει ο Βαρουφάκης στο πλήρες κόσμου αίθριο, το οποίο κρέμεται από τα χείλη του, καθώς ήδη το 2013 σε ένα άρθρο του στη Handelsblatt είχε ζητήσει από τη Γερμανία, να είναι ο καλός ηγεμόνας για την Ευρώπη, ο οποίος χρησιμοποιεί τα χρήματά του με έξυπνο τρόπο. Ωστόσο, η σημερινή κατάσταση της Γερμανίας – με πλεονάσματα στο εμπορικό ισοζύγιο, στον ισολογισμό και στον προϋπολογισμό – είναι κάθε άλλο παρά βιώσιμη. Μακροπρόθεσμα κανείς δεν μπορεί να έχει πλεόνασμα παντού.
Ο Βαρουφάκης έχει γράψει την άποψή του σε πολλά βιβλία, και πιο πρόσφατα, στο “Αήττητοι Ηττημένοι” (Adults In The Room) όπου σε 500 σελίδες, περιέγραψε με ακρίβεια τους πέντε μήνες ως Υπουργός Οικονομικών στο “Ευρωπαϊκό Κομβόι Διάσωσης”. Ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης Σύριζα είχε καταγράψει τις διασκέψεις με τους πιστωτές. Αυτή ήταν μία “τοξική περίοδος” για την Ελλάδα και την Ευρώπη, λέει.
Στο Μόναχο, ο επιτυχημένος συγγραφέας καταδικάζει με πάθος την πολιτική που θέλει να επιβάλει – με εμπλεκόμενη και την ΕΚΤ – νέα δάνεια σε ένα de facto χρεοκοπημένο κράτος και να δημιουργήσει ένα τέλειο “Ponzi scheme” με νέα χρεόγραφα, που αποτελεί – και χαμογελά σαρδόνια – μια δόλια πυραμίδα.
Ο συμπαθητικός showman δεν μετάνιωσε την είσοδο στην πολιτική, παρόλο που του αρέσει να θυμάται τα ακαδημαϊκά του χρόνια σε πολλά πανεπιστήμια όταν ερευνούσε τις τιμές του καφέ και του τσαγιού ή τη θεωρία των παιγνίων – δηλαδή όταν “δεν υπήρχε φόβος, δεν υπήρχε εχθρός”. Όλα αυτά πριν από το 2011, πριν από την πολιτικοποίησή του. Από τότε είναι σαφές ποιος τον μισεί και ποιος τον αγαπά, πριν ακόμη πει την πρώτη του φράση.
Στο τέλος, όταν ο Clemens Fuest, Πρόεδρος του Ifo, κάνει ερωτήσεις στον επισκέπτη από την Αθήνα, ο Βαρουφάκης βαδίζει από αριστερά προς τα δεξιά, από εμπρός προς τα πίσω, κατά μήκος της σκηνής. Ρίχνει κατά λάθος ένα άδειο μπουκάλι στο έδαφος. Τώρα είναι “Τριβούνος” (Tribun)*. Κάποιος που αρέσει στους νέους ανθρώπους, είτε μέσω τηλεοπτικών εκπομπών, είτε μέσω podcasts ή, όπως εδώ, μπροστά στους φοιτητές του Μονάχου.
Ο Βαρουφάκης λέει ότι πρέπει να υποδεχτούμε τους μετανάστες σε μια γηράσκουσα κοινωνία. Και επαναλαμβάνει: “Η Ευρώπη πρέπει να βελτιώσει την εικόνα της.”
Στη συνέχεια, μετά από 75 λεπτά σόου οικονομικής πολιτικής, το αστέρι της βραδιάς σηκώνει το χέρι και χαιρετάει το ακροατήριο. Μοιάζει πράγματι λίγο με μια ροκ συναυλία, όπως του μουσικού Brian Eno, ενός από τους βοηθούς-φρουρούς του, ο οποίος μάλιστα έγραψε για τον Βαρουφάκη και τον νέο ύμνο για την Ευρώπη.
*αξίωμα του τριβούνου (δημάρχου στη αρχαία Ρώμη), του οποίου μοναδικό καθήκον ήταν η προστασία των πληβείων από τις πιέσεις των αρχόντων
άρθρο του Hans-Jurgen Jacobs στη γερμανική εφημερίδα Handesblatt
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
