Ο νέος σωφρονιστικός κώδικας διέπεται από μια τιμωρητική λογική, την οποία θα μπορούσαμε να ονομάσουμε και «ποινικό λαϊκισμό», εννοώντας τη διάθεση της κυβέρνησης να στραφεί σε ένα ακροδεξιό κοινό που επιθυμεί θεαματικές τιμωρίες. Προβλέπεται λ.χ. απαγόρευση μεταφοράς στις αγροτικές φυλακές και στην Κεντρική Αποθήκη Υλικού Φυλακών για συγκεκριμένες κατηγορίες κρατουμένων. Περιορίζονται δραστικά οι συνθήκες, οι όροι και οι προϋποθέσεις της άδειας, ακόμη και σε σχέση με τις διατάξεις του νόμου 4670 του 2020, που η ίδια κυβέρνηση είχε φέρει. Όμως, η άδεια είναι η βασικότερη προϋπόθεση για δυο κεφαλαιώδη δικαιώματα των κρατουμένων: Τη μεταγωγή σε αγροτικές φυλακές και την υπό όρους απόλυση. Με τον νέο νόμο, η αύξηση του χρόνου της ποινής που απαιτείται να έχει εκτιθεί, προκειμένου να είναι παραδεκτή η υποβολή σχετικής αίτησης είναι υπέρογκα μεγάλη. Για τις άδειες πολυϊσοβιτών προβλέπονται 22 έτη πραγματική έκτιση! Καθώς, όμως, η υπό όρους απόλυση για τους πολυϊσοβιτες είναι τα 25 έτη, γίνεται αντιληπτό ότι ντε φάκτο καταργείται το δικαίωμα στην άδεια.
Ακόμη και οι εκπαιδευτικές άδειες δεν ξεφεύγουν από τη λαίλαπα, καθώς απαιτούνται επιπλέον προϋποθέσεις, που σημαίνουν πρακτική κατάργησή τους. Με τον αποκλεισμό της χορήγησής τους για σπουδές σε σχολικές μονάδες που δεν ανήκουν στον δημόσιο τομέα, η φοίτηση μπορεί να πραγματοποιηθεί με εξ αποστάσεως παρακολούθηση των μαθημάτων. Επιπλέον, τίθενται για πρώτη φορά όρια έκτισης ποινής, προκειμένου ο κρατούμενος να θεμελιώσει δικαίωμα έκτισης εκπαιδευτικής άδειας. Πρόκειται για εξελίξεις που μας πάνε πολλές δεκαετίες πίσω. Η μη χορήγηση πλέον άδειας σε κρατούμενους που μέχρι τώρα τη λάμβαναν, καθώς και η δημιουργία κατηγοριών μεταξύ των κρατουμένων παραβιάζει ευθέως την αρχή της ομοιόμορφης και χωρίς διακρίσεις μεταχείρισης των κρατουμένων, καθώς σε άλλη κατηγορία θα ανήκουν οι καταδικασθέντες για συγκεκριμένα αδικήματα και σε άλλη οι πολυϊσοβίτες. Όμως, ο θεσμός των αδειών αποτελεί δικαίωμα των κρατουμένων και όχι προνόμιο. Οι άδειες αυτές καθ’ εαυτές αποτελούν το παράθυρο στον κόσμο των κρατουμένων. Είναι ένα καθεστώς ημι-ελευθερίας, που προετοιμάζει όχι μόνο την ατομική και κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων, αλλά αποτελεί και καθοριστικό στοιχείο, ώστε να μπορέσει να αντέξει ο κρατούμενος και να διαβιεί ομαλά εντός των καταστημάτων κράτησης. Πρόκειται για έναν αναγκαίο όρο για τη ζωή του κρατούμενου. Είναι νομικά απαράδεκτο να χρησιμοποιείται ο θεσμός των αδειών, για την ικανοποίηση ενός ακροδεξιού κοινού, που μπορεί να ζητά ισόβια, κρεμάλες και θανατικές ποινές.
Όταν μιλάμε για «νομοθετικό λαϊκισμό», εννοούμε τον νομοθετικό στραγγαλισμό των αδειών από την κυβέρνηση. Σε πείσμα της τεκμηριωμένης τοποθέτησης του Συνήγορου του Πολίτη και του υπόλοιπου επιστημονικού κόσμου, οποίος επιμένει ότι ο πολυετής αυτός θεσμός είναι επιτυχημένος, η πραγματικότητα, όπως αποτυπώνεται στην κριτική των εγκληματολόγων και του Συνήγορου του Πολίτη, είναι πως το μόνο πρόβλημα με τις άδειες, είναι ότι δεν χορηγούνται όσες πρέπει και σε όσους πρέπει, όχι ότι χορηγούνται υπερβολικές άδειες, με δήθεν διακινδύνευση για τη δημόσια τάξη. Καταργείται ένας βασικός θεσμός απάλυνσης των εγγενών δεινών του εγκλεισμού, αποσυμπίεσης της έντασης που δημιουργούν οι κακές συνθήκες κράτησης, και διευκόλυνσης της επανένταξης. Οι παλινδρομήσεις αυτές σε πολύ παλιότερες δεκαετίες δυναμιτίζουν το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα σε μια περίοδο κρίσης.
Μαρία Απατζίδη, Βουλεύτρια Α’ Ανατολικής Αττικής με το ΜέΡΑ25
Πηγή: kontranews.gr
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
