Του Σεραφείμ Σεφεριάδη
Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών
Λέγεται από πολλούς στον χώρο της Αριστεράς, με διάφορους τρόπους και μοτίβα εκφοράς, ότι η «κοινωνία» έχει πλέον συντηρητικοποιηθεί. Κάποιοι μάλιστα έχουν μιλήσει και για εκφασισμό της, μια ζοφερή –άκρως ουσιολογική– εικόνα καταστροφής που… τι να κάνει κανείς, είναι στραβός ο γιαλός και, πάντως, δεν είμαστε εμείς που στραβά αρμενίζουμε… Είναι ζοφερή η εικόνα, είναι όμως, ταυτόχρονα, και γλυκόπικρα καθησυχαστική – μια και μας αφήνει στη θαλπωρή της δικής μας αυτοεπιβεβαίωσης: της αίσθησης ότι, ενώ εμείς έχουμε όλες τις λύσεις, η «κοινωνία» υπολείπεται, διότι δεν καταλαβαίνει… Κι έρχονται ξαφνικά οι κινητοποιήσεις «οξυγόνο»! Ολοι σπεύδουν να τις χαιρετίσουν και να τις εξάρουν, όμως τι γίνεται με το αφήγημα περί συντηρητικοποίησης; Τι λέει τότε η Αριστερά, που έκπληκτη βλέπει την «κοινωνία» να την ξεπερνά; Εδώ σε θέλω, κάβουρα…
Αλλά από πού εκπορεύεται όλη αυτή η αριστερή «αντιστροφή της πραγματικότητας»; Βαθυστόχαστες αναλύσεις δεν χρειάζονται, διότι είναι απλό: το αφήγημα προκύπτει γιατί κρύβει βελούδινα –και σε βάθος χρόνου– τις μεγάλες πολιτικές ευθύνες των κύριων αριστερών ρευμάτων: αφήνει στο απυρόβλητο την κωλοτούμπα του ’15 που, σκορπίζοντας αποκαρδίωση, νομιμοποίησε την ιδιώτευση· αθωώνει την έλλειψη κατάθεσης ουσιαστικών προτάσεων για συντονισμό και κλιμάκωση των κοινωνικών αγώνων (όταν μέλημα δεν ήταν το καπέλωμα και ο περιορισμός της δυναμικής τους)· στρέφει την προσοχή μακριά από τις οδυνηρές επιπτώσεις του σεχταρισμού που, επίμονα και επί δεκαετίες, αδυνατεί να κατανοήσει τη σημασία των μετώπων – και ο νοών νοείτω…
Γιατί όμως να χαρακτηρίσει κανείς τη στάση αυτή «αντιστροφή της πραγματικότητας»; Το ζήτημα άπτεται πρωτίστως του ίδιου του ρόλου της Αριστεράς, αλλά αφορά και τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουμε την κοινωνική εξέλιξη. Προϋπόθεση για να κατανοήσει κανείς το πρώτο είναι να εντρυφήσει στο δεύτερο: να προβληματιστεί για το συντακτικό και τις αντιληπτικές κατηγορίες με τις οποίες «διαβάζουμε» ό,τι αποκαλούμε «κοινωνία».
Είναι λοιπόν η νεολαία και τα λαϊκά στρώματα, στα οποία η Αριστερά απευθύνεται, κάτι που –ουσιολογικά– υφίσταται αφ’ εαυτού του και σε πολιτικό κενό; Οχι βέβαια! (Αν ήταν άλλωστε έτσι, πολιτική Αριστερά δεν θα χρειαζόμασταν.) Η νεολαία και τα λαϊκά στρώματα πάντοτε διαμορφώνονται σε σχέση και διαρκή αλληλεπίδραση με το πολιτικό περιεχόμενο του μηνύματος που εκπέμπουν οι «δικοί τους» πολιτικοί δρώντες (οι δρώντες που τα ίδια αυτά λαϊκά στρώματα έχουν αναδείξει): αν το μήνυμα αυτό εμπνεύσει, οι συλλογικές-κινηματικές δράσεις που κατά καιρούς ξεσπούν, εντείνονται, κλιμακώνονται και αφήνουν πολιτικό αποτύπωμα· αν όχι, επέρχονται απογοήτευση και αποστράτευση.
Αυτή η τελευταία παρατήρηση αποτελεί και εφαλτήριο για να σκεφτούμε ξανά τον ρόλο της Αριστεράς. Σε περιστάσεις όπως η σημερινή είναι που κρίνεται αν η Αριστερά αυτή έχει κάτι ουσιαστικό να συμβάλει στις κοινωνικές αγωνίες και στους αγώνες – αυτό είναι που κυρίως μετράει και αυτό είναι που θα αξιολογηθεί όταν έρθει η ώρα: Προτείνει μορφές συντονισμού και κλιμάκωσης που δεν θα αφήσουν την έκρηξη οργής και συντροφικότητας του «οξυγόνου» να φθίνει (όπως έγινε και μετά τις τεράστιες κινητοποιήσεις την επαύριο του εγκλήματος των Τεμπών); Κινητοποιείται –όπου και όσο μπορεί– ώστε να αναδείξει τις συστημικές καταβολές του προβλήματος, πολιτικοποιώντας τη λαϊκή αγανάκτηση; Συνδέει την ενστικτώδη αντίσταση των λαϊκών στρωμάτων με τις δικές της προτάσεις και τα οράματα; Ή μήπως αναπαύεται στη γνώριμή της αναμονή, μέχρι η κοινωνική δυναμική να ξεφουσκώσει ώστε, εκ του ασφαλούς πλέον, να επανακάμψει ο λόγος περί «συντηρητικοποίησης»; Διότι, ελλείψει σοβαρών πολιτικών πρωτοβουλιών από την Αριστερά, είναι βέβαιο ότι, όσο μεγάλες και αν είναι η λαϊκή οργή και η αγωνιστική προδιάθεση, διεκδικητική ύφεση κάποια στιγμή θα επέλθει. Τόσο η ιστορία των κοινωνικών αγώνων όσο και η ιστορία της Αριστεράς το αναδεικνύουν περίτρανα.
Όμως οι κρίσιμοι αγώνες βρίσκονται πάντα μπροστά μας. Τα συλλαλητήρια του «οξυγόνου» δημιουργούν συγκεκριμένες ευθύνες και η προσοχή πρέπει εκεί και πάραυτα να στραφεί. Σε γειτονιές και κοινωνικούς-νεολαιίστικους χώρους, σε χώρους δουλειάς, η Αριστερά πρέπει να είναι καταλύτης συντονισμού και κλιμάκωσης – να δώσει έμπρακτα στήριγμα και κατεύθυνση στις διεργασίες που συντελούνται, συμβάλλοντας σε μια γενικευμένη «γνωστική απελευθέρωση» από τον χειραγωγούμενο μιντιακό ζόφο. Η πρόκληση είναι όντως μεγάλη…
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
