Σας ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε,

Κυρία Υπουργέ,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Σήμερα καλούμαστε να συζητήσουμε το νομοσχέδιο που εισάγει το Υπουργείο Εργασίας και αφορά την καταβολή επιδόματος γέννησης 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα και σύμφωνα με τα κυβερνητικά λεγόμενα αναμένεται να αποτελέσει κίνητρο για τους μελλοντικούς γονείς και ταυτοχρόνως σημαντικό βοήθημα κατά την πρώτη περίοδο ανατροφής του παιδιού.
Ως ΜέΡΑ25 δεν θα τασσόμασταν ποτέ κατά ενός βοηθήματος που θα δοθεί στους κατά τεκμήριο πιο αδύναμους, έστω κι αν κρίνουμε πως η στοχοθεσία του είναι λάθος. Όμως, ας δούμε το θέμα λίγο αναλυτικότερα.

Δυστυχώς, όπως έχουνε ήδη πει πάρα πολλοί συνάδελφοι, η χώρα μας μαστίζεται από το πρόβλημα της υπογεννητικότητας ενώ, σύμφωνα με προβλέψεις, ο πληθυσμός των παιδιών ηλικίας 3 έως 17 ετών θα μειωθεί από 1,6 εκατομμύριο που είναι σήμερα στο 1-1,4 εκατομμύριο έως το 2050.

Αδιαμφισβήτητα, το ποσοστό γεννητικότητας στην Ελλάδα συγκαταλέγεται στα χαμηλότερα της Ευρώπης, ενώ το ποσοστό των ηλικιωμένων ανθρώπων αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες, με σημαντικές τόσο κοινωνικές όσο και οικονομικές επιπτώσεις για τη χώρα.

Ως εκ τούτου είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο πολιτικής αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος που αντιμετωπίζουμε και που θα ενταθεί, όπως όλα δείχνουν, ακόμη περισσότερο το επόμενο διάστημα.

Όμως, οι κινήσεις που ανέφερε η Υφυπουργός Εργασίας στη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής ως σημεία μιας συγκροτημένης πολιτικής για το δημογραφικό, όπως οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για θέσπιση αφορολόγητου 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, η μείωση ΦΠΑ σε βρεφικά είδη και σχολικά καθίσματα συν την ενίσχυση των βρεφονηπιακών σταθμών, μαζί με την ψήφιση του επιδόματος γέννησης, δεν αποτελούν μέτρα ριζικής αντιμετώπισης, παρά παροδικές θεραπευτικές προσπάθειες.

Και γιατί το λέω αυτό;

Όχι για να μηδενίσω τα όποια τέτοια νομοθετήματα που έχουν και θετική χροιά, αλλά για να καταδείξω πως οφείλουμε να κάνουμε ριζικότερες τομές και να εκπονήσουμε ένα ευρύτερο σχέδιο αντιμετώπισης του φαινομένου.

Καταρχήν, καμία οικογένεια και καμία γυναίκα δεν πρόκειται να αποφασίσει να κάνει παιδί με κίνητρο τις 2000€ που θα πάρει ως επίδομα, τη στιγμή που τα έξοδα της γέννησης είναι πολύ περισσότερα, για να μην συμπεριλάβουμε σε αυτά τα έξοδα που ανατροφής, εκπαίδευσης κλπ. Αν αναλογιστούμε τα έξοδα του μαιευτηρίου, της γέννας, του βρεφονηπιακού σταθμού, θα δούμε πως το συνολικό ποσό μοιάζει και είναι εξαιρετικά υψηλό έως και αποτρεπτικό για μια οικογένεια που ήδη έχει παιδιά ή αν μιλάμε για ένα νέο ζευγάρι που βρίσκεται στα πρώτα βήματα της νέας τους ζωής και ταλαντεύεται για το αν πρέπει να κάνει το βήμα και να αποκτήσει το πρώτο του παιδί ή όχι, όταν μάλιστα το ίδιο ζευγάρι συχνά αδυνατεί στις μέρες μας να ζήσει χωρίς την οικονομική στήριξη των γονιών και της ευρύτερης οικογένειας καθώς, ακόμη κι αν δουλεύουν και οι δυο σύζυγοι στην Ελλάδα της κρίσης, των μειωμένων μισθών και της περιοδικής εργασίας, είναι εξαιρετικά απίθανο να μπορούν να καλύπτουν τα έξοδα διαβίωσης και τα έξοδα της οικογένειάς τους, μόνοι τους.

Ως εκ τούτου, θεωρούμε ότι είναι καθαρά επικοινωνιακό κι εκτός πραγματικότητας να πιστεύουμε και να πρεσβεύουμε πως με 2000€ επίδομα και 1000€ αφορολόγητο ένα ζευγάρι που με το ζόρι τα φέρνει ήδη βόλτα θα κάνει ένα παιδί όσο κι αν το επιθυμεί.

Παράλληλα, η ίδια η θέσπιση ενός τέτοιου επιδόματος θεωρούμε πως δρα διχαστικά. Και γιατί το λέω αυτό; Γιατί δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για όλα εκείνα τα ζευγάρια που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν με τη βοήθεια της επιστήμης και οι σχετικές θεραπείες δεν καλύπτονται ακόμη από τα ασφαλιστικά τους ταμεία. Γιατί μένουν εκτός νομοθετικού πλαισίου όλοι αυτοί; Όλες οι γυναίκες που χρειάζονται βοήθεια για να γνωρίσουν τη χαρά της μητρότητας, θα πρέπει κι εδώ να νιώθουν σαν πιθανές μητέρες β’ κατηγορίας;

Εξίσου εκτός πλαισίου μένουν και όλα τα άλλα ζευγάρια που προσπαθούν και δεν μπορούν, λόγω των δυσθεώρητων νομικών και γραφειοκρατικών εμποδίων, να γίνουν γονείς υιοθετώντας ένα παιδί που έχει ανάγκη από αγάπη και οικογένεια είτε είναι βρέφος, νήπιο ή μεγαλύτερης ηλικίας. Γιατί ούτε γι’ αυτούς βλέπουμε να υπάρχει κάποια πρόβλεψη ούτε και να λαμβάνεται κάποια νομοθετική πρωτοβουλία βελτίωσης και απλούστευσης των διαδικασιών; Μήπως αυτές οι οικογένειες κι αυτά τα ζευγάρια δεν αξίζουν την στήριξη της πολιτείας ή αυτά τα παιδιά δεν αξίζουν να βρουν θαλπωρή και αγάπη; Θεωρούμε πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Δεν μπορούμε να φανταστούμε πως το πιστεύει κάποιος. Ως εκ τούτου, περιμένουμε άμεσα να δούμε και κάποιες κινήσεις από πλευράς της πολιτείας, της Κυβέρνησης, για να είμαι πιο σαφής.

Αν ένα ζευγάρι καταφέρει είτε με υποβοήθηση είτε μέσω υιοθεσίας να αποκτήσει παιδί, γιατί δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο ώστε να λάβει κι αυτό το εν λόγω επίδομα; Φυσικά, μολονότι ζούμε στον 21ο αιώνα, δεν γίνεται καμία αναφορά ούτε υπάρχει καμία πρόβλεψη για μια γυναίκα που ίσως επιθυμεί να γίνει μητέρα χωρίς να είναι παντρεμένη ή για ένα ζευγάρι που δεν επιθυμεί να παντρευτεί για να αποκτήσει παιδί. Δεν είναι δυνατόν να βρισκόμαστε στο 2020 πλέον και να αγνοούμε πως υπάρχουν μονογονεϊκές οικογένειες, αλλά και οικογένειες ατόμων ιδίου φύλου.

Την ίδια στιγμή, αν θέλουμε να μιλάμε για πολιτική προσπάθεια επίλυσης του δημογραφικού προβλήματος, γιατί δεν λαμβάνει η Κυβέρνηση μια νομοθετική πρωτοβουλία θέσπισης ενός πλαισίου καθιέρωσης οικουμενικής δωρεάν βρεφονηπιακής φροντίδας και ποιοτικής προσχολικής αγωγής καθώς και παροχής δωρεάν ιατροφαρμακευτικής, οφθαλμιατρικής και οδοντιατρικής περίθαλψης σε κάθε παιδί από τη γέννησή του μέχρι τα 14 ή τα 18 του χρόνια; Μια τέτοια κίνηση σίγουρα, σε συνδυασμό με άλλες, θα μπορούσε να ελαφρύνει το συνολικό κόστος που θα πρέπει να επωμιστεί μια οικογένεια σήμερα.

Αναγνωρίζοντας, επίσης, την τεράστια σημασία που έχει τόσο για την οικογένειά του όσο και για το παιδί η δημιουργική απασχόληση σε βρεφική, νηπιακή και παιδική ηλικία, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε και εμείς, κύριε Υπουργέ, να λάβετε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες επίλυσης των σοβαρών προβλημάτων που πλήττουν τον σημαντικό θεσμό των ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ-ΜΕΑ, που είναι χώροι διαπαιδαγώγησης και δημιουργικής απασχόλησης, προάγοντας τη μάθηση μέσω της διασκέδασης και βοηθώντας τα παιδιά να κοινωνικοποιηθούν και να αναπτύξουν ταλέντα και δεξιότητες. Γι’ αυτό θα πρέπει το συντομότερο δυνατό, η Ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας να ενσκήψει πάνω από τα προβλήματα του θεσμού και των εργαζομένων αυτών.

Παράλληλα, συνεχίζοντας στο τι θα θέλαμε να δούμε και θα θέλαμε να είναι τα επόμενα βήματα αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος της χώρας, θα προτείναμε μια ταυτόχρονη θέσπιση υποχρεωτική και πλήρους δωρεάν ετήσιας προληπτικής ιατρικής εξέτασης για ηλικίες νεογέννητων μέχρι και 12 ετών, κινήσεις που σίγουρα θα κάλυπταν ολιστικά ένα σημαντικό κόστος που οι οικογένειες σήμερα θα έβλεπαν ως κίνητρο, ζώντας σε μια μνημονιακή πραγματικότητα που τους έχει περικόψει κατά πολύ τους μισθούς και τους έχει πετσοκόψει τα δικαιώματα, όπως κι αυτά των προστατευόμενων μελών τους.

Εξίσου προβληματική θεωρούμε πως είναι η πρόβλεψη του άρθρου 7 για δωδεκαετή παραμονή στη χώρα πριν την υποβολή της αίτησης για τη χορήγηση του συγκεκριμένου γέννησης, ενώ θολό θεωρούμε πως παραμένει ακόμη το τι συμβαίνει σε περιπτώσεις μεικτών γάμων, όπου μπορεί ο ένας από τους δύο γονείς να μην έχει συμπληρώσει τα δώδεκα χρόνια παραμονής στην Ελλάδα.

Όμως, το πλέον προβληματικό και νεφελώδες κομμάτι του νομοσχεδίου θεωρούμε πως είναι οι λοιπές διατάξεις αυτού, που προβλέπουν μεταξύ άλλων, όσο κι αν προσπαθεί να μην το παραδεχτεί η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, την περικοπή τριών βασικών επιδομάτων: παιδιού, στέγασης και το πρώην Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης, το οποίο μετονομάζεται σε Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Αυτές ακριβώς οι περικοπές κρύβονται στις «Λοιπές διατάξεις» και επιτυγχάνονται με την εισαγωγή της κατάργησης των βοηθημάτων αν έστω και ένα από τα παιδιά της οικογένειας επαναλάβει την τάξη λόγω απουσιών και της περικοπής αυτών ανάλογα με την καταγωγή των παιδιών, αφού το κριτήριο της μόνιμης και νόμιμης διαμονής των γονέων τους δεν αντιμετωπίζεται ενιαία.

Φρονούμε πως είναι, χωρίς αμφιβολία, απαραίτητο όλα τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο και να κινητοποιούνται οι γονείς τους προς την κατεύθυνση αυτή. Όμως, δεν μπορούμε να λειτουργούμε ποτέ τιμωρητικά, δηλαδή, στέλνεις το παιδί σου σχολείο και δεν κάνει απουσίες, τότε θα συνεχίσεις να παίρνεις το επίδομα. Γιατί θεωρούμε ότι θα πρέπει τα παιδιά να μάθουν να αγαπούν το σχολείο και τη μάθηση, όχι να αναγκάζονται από τους γονείς τους, να το παρακολουθούν. Και για να το αγαπήσουν θα πρέπει να νιώθουν ευπρόσδεκτα, ανεξάρτητα καταγωγής, θρησκείας, χρώματος, γλώσσας, μαθησιακών δυσκολιών ή οτιδήποτε άλλο. Γι’ αυτό, αντί να δίνουμε κίνητρα με τη μορφή επιδομάτων στους γονείς, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη βελτίωση των δομών, στην πρόσληψη δασκάλων ειδικής αγωγής, στην πρόσληψη δασκάλων που θα βοηθήσουν στην ενσωμάτωση στην εκπαιδευτική διαδικασία της χώρας μας ανήλικων προσφυγόπουλων που δεν γνωρίζουν ή μιλάνε λίγα ελληνικά.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Πρωτοβουλίες και προτάσεις τόσο για την αντιμετώπιση του δημογραφικού όσο και των θεμάτων που αφορούν την πρόσβαση στην εκπαίδευση θα μπορούσαν να γίνουν πολλές, αρκεί να αποφασίσουμε από κοινού πως θα δείξουμε την απαραίτητη πολιτική βούληση για ριζικές αλλαγές, αν χρειαστεί και κυρίως, αν τολμήσουμε να κάνουμε δομικά βήματα ανατροπής του βασικότερου προβλήματος που γεννά και τρέφει όλα τα υπόλοιπα, ανατροπής όλων των μνημονιακών πολιτικών φτωχοποίησης που οδηγούν στην ερημοποίηση της χώρας μας και τη χειροτέρευση του επιπέδου διαβίωσης εκείνων που επιλέγουν να μείνουν. Αν δεν αντιμετωπιστεί η λαίλαπα της λιτότητας που χτυπά την Ελλάδα από το 2010, δυστυχώς, θεωρούμε πως οποιαδήποτε άλλα βήματα θα λειτουργούν πυροσβεστικά και πρόσκαιρα.

Ευχαριστώ

Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.