Στους αριστερούς σχηματισμούς απουσιάζουν η συναισθηματική νοημοσύνη και η κοινωνιολογική φαντασία για να υπερβούν τις προσωπικές φιλοδοξίες.
«Οι νέες συνθήκες του φαντασμαγορικού καπιταλισμού μπορεί να τροφοδοτούν την ατομική επιθυμία της κατανάλωσης ακόμα και του ίδιου του εαυτού, διαλύουν όμως ύπουλα τους κοινωνικούς δεσμούς. Σκοτώνουν αθόρυβα τη συλλογική επιθυμία να ζούμε, να δημιουργούμε, να παράγουμε μαζί, να αλλάζουμε τον κόσμο», λέει στην «Εφ.Συν.» η Αλεξάνδρα Κορωναίου, ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο.
Βλέπει τον εφιάλτη του νεοφασισμού πίσω από τις ζοφερές εξελίξεις στην Ευρώπη, εντοπίζει τις αιτίες της κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών στους ευρωπαϊκούς και εθνικούς θεσμούς και εξηγεί γιατί αποφάσισε να είναι υποψήφια με την ενωτική πρωτοβουλία ΜέΡΑ25 | Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά.
● Ποιο είναι το διακύβευμα των επικείμενων ευρωεκλογών;
Περίπου 400 εκατ. Ευρωπαίοι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν για το παρόν και το μέλλον τους με νωπό το τραυματικό αποτύπωμα της πανδημίας, με έναν πόλεμο στην Ουκρανία και μια φρικαλέα γενοκτονία στη Γάζα. Σε αυτή τη συγκυρία το σημαντικότερο διακύβευμα είναι η ειρήνη, η αλληλεγγύη, οι ελευθερίες, τα συλλογικά και ατομικά πολιτικά δικαιώματα. Όταν από τις ΗΠΑ μέχρι τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο κ.α. οι ποικίλες απαγορεύσεις, ο αυταρχισμός και το κυνήγι μαγισσών κανονικοποιούνται μέσω της εργαλειοποίησης του αντισημιτισμού, τότε το ζητούμενο είναι η διατήρηση των κεκτημένων της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
Άλλωστε το 41% των Ευρωπαίων δηλώνουν μη ικανοποιημένοι από τη λειτουργία της δημοκρατίας, ποσοστό που στην Ελλάδα αγγίζει το 63-70%. Βέβαια, οι Ευρωπαίοι έχουν να αντιμετωπίσουν και άλλα ζωτικά προβλήματα: ακρίβεια, φτώχεια, δημόσια υγεία και ψυχική υγεία, ασφάλεια και μετανάστευση, κλιματική κρίση κ.ά. Την ίδια στιγμή η απαισιοδοξία χτυπάει κόκκινο: 73% των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι το βιοτικό τους επίπεδο θα χειροτερέψει στο μέλλον και 70% των Ελλήνων ότι έχει ήδη χειροτερέψει. Η Ε.Ε. αποδεικνύεται κατώτερη των σημερινών προσδοκιών σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό, αξιακό.
Αλυσοδεμένη στο άρμα ΗΠΑ-Ισραήλ και με την αυτοπεποίθηση της στήριξης των ισχυρών του πλανήτη, η διεφθαρμένη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προετοιμάζει συμμαχίες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος με ακροδεξιές-φασιστικές πολιτικές οικογένειες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο Μακρόν και ο Σαρλ Μισέλ καλούν τους Ευρωπαίους να προετοιμαστούν για πόλεμο και να επενδύσουν στην πολεμική βιομηχανία ως μοχλό οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Είναι αυτό όραμα για την Ευρώπη του 21ου αιώνα; Αυτό είναι ο εφιάλτης του νεοφασισμού σε όλα τα θέματα!
● Με αυτά τα δεδομένα, πόσο αφορά τους Ελληνες η Ε.Ε.; Πώς διεξάγεται, αν διεξάγεται, η σχετική συζήτηση στην Ελλάδα;
Η συζήτηση, ανύπαρκτη επί της ουσίας, διεξάγεται με εθνικούς, για μην πω με τοπικούς όρους. Οι ευρωεκλογές είναι μια πρόβα εθνικών εκλογών την ώρα που είναι φανερή η δυσπιστία των ανθρώπων απέναντι σε θεσμούς και πρόσωπα. Μετά την αγριότητα των μνημονιακών πολιτικών, όμως, οι άνθρωποι έχουν επίγνωση ότι οι κρίσιμες αποφάσεις λαμβάνονται αλλού και ερήμην τους. Γι’ αυτό, στις έρευνες δηλώνουν πως το παιχνίδι είναι «στημένο» ώστε οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Παρά ταύτα, οι ευρωεκλογές έχουν τη σημασία τους, αφού 70% της εθνικής νομοθεσίας είναι εφαρμογή ευρωπαϊκών οδηγιών, ενώ την ευθύνη για την εκπόνηση και εκτέλεση του προϋπολογισμού για τα κράτη-μέλη έχει ο υπερθεσμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ντόπιοι υποψήφιοι και τα μέσα ενημέρωσης ελάχιστα ασχολούνται με αυτά και την απουσία συμμετοχής των πολλών στη λήψη αποφάσεων που, ωστόσο, επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητά τους.
● Από αυτό επομένως προκύπτει κρίση εμπιστοσύνης προς τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς θεσμούς;
Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Μολονότι στις έρευνες εκφράζεται αόριστα μια εμπιστοσύνη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον μοναδικό θεσμό για τον οποίο ψηφίζουν οι Ευρωπαίοι, η «μέση εμπιστοσύνη» στα εθνικά δικαιικά συστήματα είναι μόλις στο 54%. Γεγονός που σημαίνει ότι οι μισοί Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται τη λειτουργία της Δικαιοσύνης στις χώρες τους. Συγχρόνως, 73% δηλώνουν μη ικανοποιημένοι από τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Προφανώς εθνικές και ευρωπαϊκές αρχές γνωρίζουν τα στοιχεία. Ωστόσο, κανένας δεν μιλά πια στους κόλπους της Ευρώπης για ισότιμη συμμετοχική δημοκρατία.
Αντιθέτως, βλέπουμε μια Ευρώπη συνένοχη στην καταστροφή στη Γάζα, μια Ευρώπη του νεομακαρθισμού που απαγορεύει την έκφραση φιλοπαλαιστινιακών απόψεων σε Ευρωπαίους πολίτες, όπως στον Γιάνη Βαρουφάκη, τον πρύτανη του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης, τη νομπελίστρια Ανί Ερνό (σ.σ. Το Φεστιβάλ Σύγχρονης Τέχνης στη Βιέννη [Μάιος-Ιούνιος 2024] κατηγορήθηκε για αντισημιτισμό επειδή είχε προσκαλέσει τον Γιάνη Βαρουφάκη, την Ανί Ερνό και τον Ζαν Ζίγκλερ σε έναν διάλογο για τον πολιτισμό), τον Ζαν-Λικ Μελανσόν κ.ά. Αλλά και σε Εβραίους ακτιβιστές, διανοούμενους, καλλιτέχνες. Για να μη μιλήσουμε για την άγρια καταστολή και τον εξευτελισμό φοιτητών και πανεπιστημιακών σε Αμερική και Ευρώπη. Αυτή την Ευρώπη σχεδιάζουν οι διεφθαρμένες εξουσίες. Μια διαφορετική Ευρώπη ονειρευόμαστε εμείς. Εδώ και τώρα.
● Η Αριστερά τι θέση έχει, ποιο ρόλο παίζει μπροστά σε αυτή την κρίση εμπιστοσύνης; Τι κάνει και τι θα μπορούσε να κάνει;
Οι ριζοσπαστικές αριστερές δυνάμεις, εδώ και στην Ευρώπη, έχουν ηττηθεί και το ελληνικό 2015 έχει μερίδιο ευθύνης. Σήμερα αναδιπλώνονται στον εαυτό τους, αναλώνονται σε ξεκαθαρίσματα εσωτερικών λογαριασμών, μετρούν ψήφους και ξοδεύουν πολύτιμο συναίσθημα για να αποφασίσουν ποιους αγαπούν και ποιους μισούν. Η εμμονή στην επικοινωνιακή διαχείριση εθνικών και ευρωπαϊκών ζητημάτων, οι ανέξοδες ενδοοικογενειακές διαμάχες, η απουσία στρατηγικής συμμαχιών, το απίθανο μείγμα αριστερών και συντηρητικών θέσεων και προσώπων, οι ατομοκεντρικές μάχες για αξιώματα, κ.λπ. αποθαρρύνουν τους πολίτες, προάγουν την αδιαφορία και την παθητικότητα.
Το πρόβλημα δεν είναι οι προγραμματικές θέσεις. Οι αριστεροί, ελληνικοί και ευρωπαϊκοί, σχηματισμοί έχουν άρτια επεξεργασμένα προγράμματα. Εκείνο που απουσιάζει είναι η συναισθηματική νοημοσύνη και η κοινωνιολογική φαντασία για να υπερβούν τις προσωπικές φιλοδοξίες. Να αντιληφθούν πως το «δεν έχει νόημα, δεν αλλάζει τίποτα» που λένε οι άνθρωποι γύρω μας δεν σημαίνει μόνο κόπωση και απογοήτευση. Σημαίνει την εσωτερίκευση μιας αντικειμενικά βιωμένης πραγματικότητας ως αδυναμία έκφρασης μιας συλλογικής επιθυμίας για οποιαδήποτε αλλαγή.
Η Αριστερά δεν απευθύνεται πια στα εργατικά στρώματα του 19ου αιώνα αλλά στα καταναλωτικά υποκείμενα των αλγόριθμων και της τεχνητής νοημοσύνης στα οποία επενδύει ο φαντασμαγορικός καπιταλισμός για την εξέλιξή του. Οι νέες συνθήκες μπορεί να τροφοδοτούν την ατομική επιθυμία της κατανάλωσης ακόμα και του ίδιου του εαυτού, διαλύουν όμως ύπουλα τους κοινωνικούς δεσμούς. Σκοτώνουν αθόρυβα τη συλλογική επιθυμία να ζούμε, να δημιουργούμε, να παράγουμε μαζί. Τη συλλογική επιθυμία να αλλάζουμε τον κόσμο προς όφελός μας.
● Και γιατί υποψήφια με το ΜέΡΑ25;
Για όλα όσα ήδη ανέφερα. Γιατί το ΜέΡΑ25 εξακολουθεί, παρά τη βαριά ήττα στις εθνικές εκλογές, να επιμένει στην προοπτική της ενότητας της Αριστεράς μέσα από κινηματικές δράσεις, μακριά από αξιώματα και μεγαλεπήβολα σχήματα. Κι επειδή είναι το μοναδικό διεθνικό, πανευρωπαϊκό κόμμα που δεν καλλιεργεί αυταπάτες ότι αυτή η Ευρώπη μπορεί να αλλάξει εύκολα.
Γιατί αντιπαλεύει την απειλή των φασιστικών δυνάμεων και διεκδικεί να έχει δυνατή φωνή όχι για να χαϊδεύει τους διεφθαρμένους πολεμοκάπηλους, αλλά για να ταρακουνήσει το σαθρό ευρωπαϊκό οικοδόμημα με επικεφαλής τον γραμματέα του, τον Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος δίνει έναν έντιμο καθαρό αγώνα μαζί με τους συνοδοιπόρους μας του Diem25-MέΡΑ25 στη Γερμανία, την Ιρλανδία, το Βέλγιο. Στο πλάι των κοινωνικών κινημάτων για μια Ευρώπη της Ειρήνης και της Συνύπαρξης. Η συμμετοχή μου σε αυτό το σχήμα δεν είναι απλώς τιμητική για μένα. Είναι πηγή ενεργοποίησης και έμπνευσης για έναν κοινό σκοπό που δεν είναι άπιαστο όνειρο.
Αλεξάνδρα Κορωναίου, ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο,
υποψήφια ευρωβουλεύτρια με την Ενωτική Πρωτοβουλία ΜέΡΑ25 | Ανατρεπτική Οικολογική Αριστερά
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
Θέλεις να μαθαίνεις για τις δράσεις του ΜεΡΑ25; Γράψου εδώ.
