Η Κλιματική Κρίση αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή επιβίωσης όχι μόνο για την ανθρωπότητα αλλά και για ολόκληρη τη ζωή στον πλανήτη. Τα αίτια της είναι αποδεκτό πλέον ότι ανήκουν κύρια σε ένα ευρύ φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας (ορυκτά καύσιμα, αποψίλωση δασών, εντατική κτηνοτροφία, αζωτούχα λιπάσματα, φθοριούχα αέρια), ενώ παράλληλα οι επιπτώσεις της Κλιματικής Κρίσης είναι και αυτές ευρέος φάσματος (από την υγεία έως τη γεωργία). Είναι σαφές ότι μια πολιτική για την Πράσινη Μετάβαση εξαπλώνεται σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής.

Στην ανατέλλουσα μετα-καπιταλιστική εποχή η Πράσινη Μετάβαση συνεπάγεται μετάβαση από το μονο-κεφαλαιακό σε ένα πολυ-κεφαλαιακό μοντέλο ανάπτυξης και ένα νέο αξιακό σύστημα, όπου, εκτός από το οικονομικό/χρηματικό κεφάλαιο, εκλαμβάνονται ως παραγωγικοί πόροι, αλλά και ως δείκτες ευημερίας και συλλογικού πλούτου, το φυσικό, το κοινωνικό, το πολιτισμικό, το ανθρώπινο και το ανθρωπογενές κεφάλαιο. Η πολιτική για την Πράσινη Μετάβαση είναι πολυδιάστατη, συνολική, ενιαία και όχι αποσπασματική.

Η καταστροφική απειλή της Κλιματικής Κρίσης απαιτεί φιλόδοξη και επείγουσα αντίδραση: αποφασιστική αλλαγή στη μορφή και τον τρόπο ανάπτυξης με έμφαση στις επιλογές που προτάσσουν τη συνολική ευημερία στο παρόν και το μέλλον. Αυτό προϋποθέτει πράσινη μετάβαση σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής: παραγωγή, κατανάλωση, ενέργεια, τροφή (γεωργία, αλιεία, κτηνοτροφία), εργασία, στέγαση, διαχείριση απορριμμάτων και αποβλήτων, διαχείριση φυσικού κεφαλαίου, αντιλήψεις και τρόπους ζωής.

Ως ελληνική κοινωνία, είμαστε συλλογικά υπεύθυνοι για τη μεταπολεμική ασέλγεια πάνω στη Φύση και την αποτυχία μας να ζήσουμε αρμονικά μαζί της. Ειδικά μετά τις μνημονιακές παρεμβάσεις, ολιγαρχία, δανειστές και ντόπιοι «παράγοντες» απαιτούν την παράδοση του εναπομείναντος φυσικού κεφαλαίου της χώρας μας σε ιδιωτική εκμετάλλευση, αποδεικνύοντας ότι ενδιαφέρονται μόνο για τα δικά τους συμφέροντα, αντίθετα προς το γενικό καλό, κάτι που, όχι μόνο δεν θα μας κάνει λιγότερο φτωχούς αλλά, τουναντίον, θα μας κάνει μακροπρόθεσμα φτωχότερους – στον βαθμό που σπαταλιέται μη ανανεώσιμο φυσικό κεφάλαιο και μάλιστα σε βάρος του κοινωνικού, του πολιτιστικού και του ανθρώπινου κεφαλαίου.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα ο τρόπος διαχείρισης της κρίσης της πανδημίας του COVID-19, με ιδιαίτερα αυταρχικές μεθόδους, μας προετοιμάζει για τον τρόπο που η πολιτική ελίτ θα αντιμετωπίσει μαζικές καταστροφές όπως αυτές που προκύπτουν από την Κλιματική Κρίση.

Το ΜέΡΑ25, ως συνδιαμορφωτής της Νέας Πράσινης Συμφωνίας του DiEM25, μάχεται για έναν βιώσιμο τρόπο ζωής και μια αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη, σε λογική κυκλικής οικονομίας, όπου:

• Οι παραγωγοί αγαθών και υπηρεσιών ελέγχονται ως προς την αειφορική τους επίδοση και την ηθική (επιπτώσεις σε καθένα από τα έξι κεφάλαια, ανάλυση κύκλου ζωής προϊόντων) και την υιοθέτηση βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων,
• Τα καταναλωτικά πρότυπα ανατρέπονται με τη συναίνεση ενημερωμένων πολιτών και η πολιτεία μεριμνά για περιβαλλοντική και διαγενεακή δικαιοσύνη και προστασία του εθνικού μας πλούτου (φύση, και φυσικοί πόροι, πολιτιστική κληρονομιά ανθρώπινα, συνταγματικά και εργατικά δικαιώματα, δικαιώματα των ζώων) από την αδηφάγο ολιγαρχία που στοχεύει στη μετατροπή του σε ιδιωτικό κέρδος.
• Η πολιτεία νομοθετεί για ολιστική και συστημική θεώρηση δράσεων και πολιτικών, για οικολογικές δημόσιες συμβάσεις, για οικολογική σήμανση προϊόντων και υπηρεσιών, για μέτρηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος κάθε χρηματοοικονομικού προϊόντος και κάθε δημόσιας ή ιδιωτικής επένδυσης, για προστασία των καταναλωτών από «πράσινο ξέπλυμα» κ.ά.

Το Πρόγραμμα της Πράσινης Μετάβασης προτείνει συγκεκριμένα μέτρα σε όλους τους τομείς που συνδέονται με την αλλαγή μοντέλου: Την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου, το δομημένο περιβάλλον, την ενέργεια, την κυκλική οικονομία, τη διαχείριση παραπροϊόντων, τις συγκοινωνίες-μεταφορές, τον τουρισμό, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, καθώς και τα δικαιώματα των ζώων.

Δεν θα επιτρέψουμε τη μονιμοποίηση της χρεοδουλοπαροικίας, την καταπάτηση της Δημοκρατίας, την περιβαλλοντική καταστροφή, τη διάλυση του κοινωνικού ιστού και της πολιτιστικής παρακαταθήκης, την ερημοποίηση της Ελλάδας και, τελικά, τον ενταφιασμό της ελπίδας.

Ενεργειακή Πολιτική – Σχεδιασμός

Η δυνατότητα ανάπτυξης μέσω εξόρυξης και χρήσης ορυκτών καυσίμων έχει εξαντληθεί παγκοσμίως. Η ανάπτυξη στο μέλλον θα έρχεται από τις τεχνολογίες που επιτυγχάνουν μηδενικό, ακόμα και αρνητικό, ισοζύγιο αερίων του θερμοκηπίου. Το ΜέΡΑ25 στηρίζει τα παγκόσμια και τα τοπικά κινήματα που πιέζουν στην απαγκίστρωση από το πετρέλαιο, το κάρβουνο και την πυρηνική ενέργεια.

Σε αυτές τις ασταθείς εποχές το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα εγκληματεί διπλά δημιουργώντας πολέμους και χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα.

Το ΜέΡΑ25 αντιτίθεται σε όλες τις λογικές ΤΙΝΑ («δεν υπάρχει εναλλακτική») της γενικότερης φτωχοποίησης που δημιουργούν και την ενεργειακή φτώχεια.

Το ΜέΡΑ25 δεσμεύεται για:

• Πρόγραμμα απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα έως το 2040.
• Παραγωγή της ενέργειας που θα πρέπει να συνδυαστεί με την εξοικονόμησή της για να προκύψουν βέλτιστες πρακτικές.
• Επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) με ισορροπία οικονομίας κλίμακας και περιβαλλοντικής προστασίας στη γεωμορφολογία, τα φυσικά οικοσυστήματα και το φυσικό τους κάλλος. Προωθούμε τα αποκεντρωμένα συστήματα γιατί επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον, αλλά και γιατί ελέγχονται δημοκρατικότερα από τις τοπικές κοινωνίες.
• Συνδυαστική αξιοποίηση των τοπικού γεωθερμικού, ηλιακού, υδάτινου και αιολικού δυναμικού για παραγωγή ενέργειας.
• Παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο που προέρχεται από οργανικά απόβλητα.
• Οι παραγωγοί της ενέργειας από ΑΠΕ μπορεί να ανήκουν σε ένα μεγάλο φάσμα παραγωγών, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει τη ΔΕΗ, ενεργειακές κοινότητες ευρείας βάσης έως και πρωτοβουλίες των «ενεργειακών πολιτών», όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δίνοντας έμφαση σε πράσινες επενδύσεις που χαρακτηρίζονται από ενεργειακή δημοκρατία.
• Έμφαση στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, και σε άλλες καινοτομίες (π.χ. τεχνολογία LED στον φωτισμό των δημόσιων χώρων). Ο αρμόδιος ρυθμιστής (ΡΑΕ) οφείλει να υιοθετήσει καινοτόμες ιδέες για να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα.
• Είναι απαραίτητη η λεπτομερής καταγραφή της παρούσας κατάστασης της ενέργειας στην Ελλάδα. Τα ολοκληρωμένα σχέδια θα πρέπει προτού υποβληθούν στη ΡΑΕ να έχουν συζητηθεί με την κοινότητα στην οποία θα γίνει η επένδυση, να έχουν ενημερωθεί οι πολίτες• πράγμα που δεν συμβαίνει με το υπάρχον ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα).

Εξοικονομώ – Αυτονομώ

Προγράμματα τύπου εξοικονομώ-αυτονομώ, τρέχουν από το 2011 στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού στόχου για ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού της χώρας, έως το 2050.

Το ΜέΡΑ25 προτείνει:

• Εξορθολογισμό της διαδικασίας, με κατάργηση του κριτηρίου ταχύτητας της αίτησης (20 λεπτά από το άνοιγμα της πλατφόρμας) και εισαγωγή κριτηρίων κοινωνικών, οικονομικών, κόστους-οφέλους και πληρότητας επεμβάσεων.
• Ένταξη σε αντίστοιχα προγράμματα, δημοσίων κτιρίων, όπως υπηρεσιών, σχολείων, νοσοκομείων και ιδιωτικών μικρών επιχειρήσεων.
• Επέκταση χρηματοδότησης μέσα στο ΕΣΠΑ, με εθνικούς πόρους και με άλλους τρόπους χρηματοδότησης (πάροχοι ενέργειας, ενεργειακές κοινότητες, μόχλευση φοροαπαλλαγών – δωρεών).
• Αυτόνομο πρόγραμμα για παραδοσιακούς οικισμούς και κτίρια, με διαφορετικά κριτήρια και οδηγίες με ευθύνη της πολιτείας και των φορέων προστασίας.
• Εξόφληση του κάθε ανάδοχου-προμηθευτή χωρίς αναμονές να παραδώσουν όλα τα συνεργεία. Αποφυγή αποκλεισμού μικρών επιχειρήσεων λόγω πολύμηνων καθυστερήσεων.
• Πολλαπλασιασμό κτιρίων που ανακαινίζονται ενεργειακά σε ετήσια βάση, στο 6% του συνολικού κτιριακού δυναμικού της χώρας, για σταδιακή εναρμόνιση με τους Ευρωπαϊκούς στόχους.

Συγκοινωνίες – Μεταφορές

Ο τομέας μεταφορών στη χώρα μας χαρακτηρίζεται έντονα ενεργοβόρος και ρυπογόνος. Η μετάβαση σε έναν καθαρό τομέα με μηδενικές εκπομπές απαιτεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική σχεδιασμού οδικών, σιδηροδρομικών, αεροπορικών και θαλάσσιων μεταφορών. Η μετάβαση αυτή πρέπει να είναι γρήγορη αλλά και δίκαιη (χρηματοδότηση των παραπάνω από τη φορολόγηση των ρυπογόνων καυσίμων).

Η συνολικά βέλτιστη λύση (κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά) για αειφορία στις μετακινήσεις δεν είναι εφικτή εάν τα ΜΜΜ και οι υποδομές τους δεν είναι δημόσια. Η βελτιστοποίηση της χρήσης των διαφόρων μεταφορικών μέσων και η συνεργασία μεταξύ τους και με τα περιφερειακά τους (υποδομές, καύσιμα) επιτυγχάνεται μόνο μέσω του δημόσιου χαρακτήρα που σχεδιάζεται στην υπηρεσία του πολίτη.

Οι σύγχρονες επιταγές της βιώσιμης κινητικότητας, ώστε οι αστικές κυρίως περιοχές να έχουν το ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ρύπανση, προτάσσουν τη σταδιακή μείωση των χιλιομέτρων που διανύονται από ιδιόκτητα συμβατικά αυτοκίνητα και φορτηγά, με μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, τους ποδηλατοδρόμους και τα μέσα σταθερής τροχιάς.

Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης θα έχει τα μέγιστα οφέλη εάν δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη συλλογικών ηλεκτρικών μεταφορών, στην πλήρη απανθρακοποίηση του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής και στην ένταξη της εγχώριας έρευνας, βιομηχανίας και τεχνολογίας σε όλο τον κύκλο παραγωγής και υποδομών που θα απαιτηθούν.

Η μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές συνδέεται επίσης άμεσα με την ενίσχυση της τοπικής παραγωγής/κατανάλωσης προϊόντων, η οποία θα ευνοήσει περαιτέρω τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις.

Αγροτική/Κτηνοτροφική παραγωγή – Αλιεία – Δασικά προϊόντα

Ο πολυλειτουργικός χαρακτήρας του αγροτικού τομέα, στον οποίο περιλαμβάνονται η γεωργία, η κτηνοτροφία, η δασοκομία και η αλιεία, τον καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό καθώς επηρεάζει το σύνολο των παραγόντων που συνθέτουν την καθημερινότητα των πολιτών, ενώ υπάρχει άμεση εξάρτηση με την προστασία του περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων.

Έχοντας τα παραπάνω ως γνώμονα καθώς και το γεγονός πως ως επί το πλείστον οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις στη χώρα μας είναι μικρού μεγέθους και αυτό είναι συγκριτικό πλεονέκτημα, το ΜέΡΑ25 θα νομοθετήσει προκειμένου να διευκολύνει τη συνεργασία των παραγωγών, μεταξύ τους και με άλλους συντελεστές, ώστε να επιτευχθεί:

• Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε συνδυασμό με μαζικούς εφοδιασμούς αγροτικών εφοδίων προκειμένου να μειωθεί σημαντικά το κόστος παραγωγής.
• Η απαγόρευση εγκατάστασης ανεμογεννητριών σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ).
• Η επισιτιστική ασφάλεια του πληθυσμού που απειλείται από την Κλιματική Κρίση και ως εκ τούτου πρέπει να επιτευχθεί εύκολη πρόσβαση σε τοπικές, υπερτοπικές αγορές και διαμετακομιστικά κέντρα, ώστε να διασφαλίζεται ο εφοδιασμός επιχειρήσεων εστίασης, τουρισμού και μεταποίησης με φθηνά, επαρκή, ασφαλή και ποιοτικά διατροφικά αγαθά.
• Η γενίκευση των βιολογικών τρόπων καλλιέργειας και εκτροφής, καθώς και η ορθή διαχείριση των δασοκομικών και αλιευτικών πόρων.
• Η σημαντική απεξάρτηση από χημικά φυτοπροστατευτικά και εδαφοβελτιωτικά προϊόντα, καθώς και αντιβιοτικά, μέσω γενικευμένων ερευνών και προώθησης των αποτελεσμάτων τους για αειφορικές πρακτικές διαχείρισης φυσικών πόρων σε όλους τους κλάδους. Παράλληλα με πλήρη απαγόρευση της χρήσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.
• Η καταπολέμηση των παραγόντων που επιδεινώνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής Κρίσης, η διατήρηση του φυσικού τοπίου, η προστασία των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας, καθώς και η διάσωση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Παράλληλα με την ανάπτυξη μέσων ενεργητικής προστασίας και αποζημίωσης όλων των ζημιογόνων αιτίων, όπου τα περισσότερα οφείλονται στην Κλιματική Κρίση, για όλους τους κλάδους.
• Η ήπια αλιεία, με περιορισμό του αριθμού των ιχθυοκαλλιεργειών και η επιβολή αυστηρών κανόνων όσον αφορά τις τροφές και την πυκνότητα όσων παραμείνουν. Προτάσεις καταπολέμησης υπεραλιείας (ρύθμιση ανθρώπινης δραστηριότητας, αγρανάπαυση, απαγόρευση αλιείας σε συγκεκριμένες περιοχές). Σε ορισμένες περιοχές να δημιουργηθούν χερσαία και θαλάσσια πάρκα, να απαγορευτεί στις περιοχές αυτές το επαγγελματικό ψάρεμα και να επιτρέπεται κατά διαστήματα η ερασιτεχνική αλίευση, μόνο με καθετή και υπό όρους (π.χ. Μικρές Κυκλάδες και νήσος Κέρος, που άλλοτε υπήρξαν σπουδαίοι ψαρότοποι και τώρα είναι πισίνες. Το ίδιο μπορεί και πρέπει να ισχύσει και για άλλες περιοχές).
• Η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με τρόπο που να συνάδουν με τις τοπικές συνθήκες.

Βιομηχανία – Βιοτεχνία

Στηρίζουμε πρωτοβουλίες ανάπτυξης της βιοτεχνίας και της μικρής κλίμακας παραγωγής και επιχειρηματικότητας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ενέργεια, το νερό και τις πρώτες ύλες που αξιοποιούν την ιστορία, τις παραδόσεις, τον πολιτισμό και τους φυσικούς πόρους της χώρας. Το ΜέΡΑ25 προτείνει:

• Φοροαπαλλαγές υπέρ της αντικατάστασης βρώμικων από καθαρές μορφές ενέργειας.
• Φορολόγηση του περιβαλλοντολογικού κόστους βιομηχανιών το οποίο θα μπορούσε να αποφευχθεί με επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες.

Διαχείριση Απορριμμάτων

Το ΜέΡΑ25, ακολουθώντας τη διεθνώς επικρατούσα τάση προς Zero Waste (μηδενικά απορρίμματα) και σύμφωνα με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τήρηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας, θεωρεί ότι η μόνη σωστή προσέγγιση της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι η διαλογή στην πηγή, τόσο των ανακυκλώσιμων (πλαστικό, μέταλλο, χαρτί/χαρτόνι, γυαλί), όσο και των βιοαποβλήτων, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για παραγωγή ενέργειας και κομπόστ, αφήνοντας έτσι ένα ελάχιστο υπόλειμμα προς τελική διάθεση. Αυτή η πρακτική πρέπει να εξαπλωθεί παντού στα άτομα και στους οργανισμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς. Επίσης η αυτοδιαχείριση στην ανακύκλωση πρέπει να υποστηριχθεί όπου εκδηλώνεται (ειδικά σε μικρές πόλεις).

Το ΜΕΡΑ25 αντιτίθεται στο μοντέλο της καύσης και τάσσεται υπέρ της κυκλικής οικονομίας, στηρίζοντας ταυτόχρονα πρωτοβουλίες πολιτών και κινήματα που δραστηριοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση.

Η ενεργή αντίθεσή μας στο μοντέλο της καύσης των απορριμμάτων στηρίζεται τους εξής λόγους:

• Η καύση των απορριμμάτων δημιουργεί μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα και προβλήματα υγείας.
• Η καύση υπολειμματικών σύμμεικτων (SRF RDF), χωρίς να έχει προηγηθεί μηχανική επεξεργασία, καθώς και η καύση του δευτερογενούς καυσίμου που προκύπτει από τη μηχανική επεξεργασία και προορίζεται για ταφή, αντίκεινται πλήρως στην ανακύκλωση, εφόσον ο στόχος της υψηλού επιπέδου ενεργειακής απόδοσης προϋποθέτει μεγάλα ποσοστά του κλάσματος των απορριμμάτων που έχουν υψηλή θερμιδική αξία, δηλαδή του χαρτιού/χαρτονιού και των πλαστικών. Συνεπώς αποτελεί αντικίνητρο για την αύξηση της προδιαλογής και ανακύκλωσης των υλικών. Επιπλέον, η ανάγκη για συνεχή ανεύρεση πρώτης ύλης για τη λειτουργία των μεγάλων διαστάσεων και μακροπρόθεσμων συμβάσεων Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) ανοίγει τον επικίνδυνο δρόμο της υιοθέτησης της λύσης της εισαγωγής αποβλήτων.
• Η προδιαλογή των απορριμμάτων αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση με ευρωπαϊκά κονδύλια. Ως εκ τούτου κάθε εκτροπή από το πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας εκτοξεύει το κόστος διαχείρισης.

Ένας σημαντικός πυλώνας πράσινης μετάβασης είναι να απομακρυνθούμε από την κουλτούρα υπερκαταναλωτισμού και να υπάρξει μετάβαση σε κοινωνία με επιστρεφόμενες συσκευασίες. Επίσης είναι απαραίτητη η νομοθετική κατοχύρωση του δικαιώματος στην επιδιόρθωση (right to repair) και η λήψη μέτρων για επιμήκυνση της διάρκειας της ζωής των προϊόντων.

Τουρισμός

Το ΜέΡΑ25 προτείνει σειρά μέτρων για τον άμεσο σχεδιασμό της αειφόρου ανάπτυξης του τουρισμού στη χώρα μας:

• Προώθηση της μικρής κλίμακας με σωστή διαχείριση της πρόσβασης και του αριθμού των επισκεπτών. Διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα φυσικών καλλονών, συντήρηση και ενίσχυση του τοπίου, της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και της καθημερινότητας των τουριστικών περιοχών.
• Έλεγχο στη δόμηση όσον αφορά το μέγεθος και το πλήθος των τουριστικών μονάδων, καταπολέμηση της πολεοδομικής αυθαιρεσίας που συνδέεται με τον μαζικό τουρισμό, μέτρα κατά της «ιδιωτικοποίησης» των παραλιών.
• Μακροπρόθεσμη στρατηγική ήπιου τουρισμού σε όλες τις περιοχές της επικράτειας, δώδεκα μήνες το χρόνο, με δυνατότητα ανάπτυξης εναλλακτικού τουρισμού, θεματικού τουρισμού, τουρισμού δραστηριότητας, με τη δημιουργική εμπλοκή και των αυτοδιοικητικών αρχών β’ βαθμού για την ανάδειξη και αξιοποίηση των συγκεκριμένων δυνατοτήτων κάθε τόπου.
• Εφαρμογή της «Πράσινης διαχείρισης» στις τουριστικές επιχειρήσεις με την εφαρμογή πρακτικών για εξοικονόμηση νερού και ενέργειας, σωστή διαχείριση απορριμμάτων. Στροφή στις ΑΠΕ, τις βιοκλιματικές κατασκευές κ.ά.
• Μέτρα για τον περιορισμό της μεγάλης ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τα κρουαζιερόπλοια, ιδιαίτερα κατά την παραμονή τους στα λιμάνια της χώρας (όπως κατάργηση των κακής ποιότητας καυσίμων, έλεγχο στην επισκεψιμότητα κ.ά.)
• Εφαρμογή πολιτικής για τη μείωση πλαστικών και άλλων απορριμμάτων στις ακτές και τον βυθό της θάλασσας.
• Η τουριστική ανάπτυξη είναι αναγκαία και για να είναι βιώσιμη θα πρέπει η διαχείρισή της να είναι τέτοια ώστε να ικανοποιούνται οι οικονομικές, κοινωνικές, αλλά και οι αισθητικές ανάγκες, χωρίς να διαταράσσεται η ποικιλομορφία, η οικολογική ισορροπία και η πολιτιστική ακεραιότητα ενός προορισμού.

Υδάτινοι Πόροι

Όπου στον κόσμο ιδιωτικοποιήθηκε το νερό και η διαχείρισή του το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Το ΜέΡΑ25 προτείνει συνταγματική διάταξη που καθιστά το κράτος αποκλειστικά υπεύθυνο για το νερό και τη διαχείρισή του. Επιπλέον θα νομοθετήσει ώστε:

• Να καταργηθεί το σημερινό μοντέλο της απεριόριστης σπατάλης.
• Να γίνει προτεραιότητα η συντήρηση και βελτίωση του δικτύου, όπως και η επαναχρησιμοποίηση του νερού.
• Να δρομολογηθεί η αφαλάτωση σε όσα νησιά οι εντόπιοι υδάτινοι πόροι δεν επαρκούν, με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης αποκλειστικά από ΑΠΕ.
• Να ενεργοποιηθούν τοπικές, αποκεντρωμένες μονάδες επεξεργασίας.

Ανθρωπογενές και Φυσικό Περιβάλλον

Οι κίνδυνοι από την επερχόμενη κλιματική αλλαγή αυξάνονται δραματικά εξαιτίας της χρόνιας επιβάρυνσης του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρώπινες ενέργειες και παραλείψεις. Η ανάγκη ανατροπής αυτών των πρακτικών και επανόρθωσης είναι απολύτως επείγουσα. Το ΜέΡΑ25 θεωρεί υψίστης σημασίας τα εξής:

• Προστασία των ρεμάτων. Είμαστε κάθετα αντίθετοι/ες σε πρακτικές που στηρίζονται στη λογική της τσιμεντοποίησης/εγκιβωτισμού που είναι αντιπεριβαλλοντικές, αναποτελεσματικές και κοστοβόρες. Προτείνουμε:
• Οριοθετήσεις των ρεμάτων στο σύνολο της υδρολογικής λεκάνης, στο πραγματικό πλημμυρικό πεδίο τους, με προστασία της φυσικής κοίτης.
• Τεχνικές παρεμβάσεις βάσει των αρχών της οικο-μηχανικής.
• Έργα ορεινής υδρονομίας.
• Καθορισμό παραρεμάτιων ζωνών προστασίας με δυνητική χρήση γης μόνο τη γεωργική, με όρους συμβατούς ως προς τις επικρατούσες συνθήκες των παραρεμάτιων οικοσυστημάτων.
• Ανεξάρτητες μελέτες οριοθέτησης σε όλη την επικράτεια πριν από την εκπόνηση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων.
• Αποκάλυψη κλειστών ρεμάτων.
• Προστασία δασικών περιοχών (περιλαμβανόμενων των φρυγανότοπων και χορτολιβαδικών εκτάσεων). Η συνεισφορά τους στην προστασία από την κλιματική κρίση είναι αναντικατάστατη. Προτείνουμε:

• Αναθεώρηση του νομικού πλαισίου που καθορίζει τις επιτρεπόμενες χρήσεις σε δασικές ή αναδασωτέες εκτάσεις με σεβασμό στον δασικό χαρακτήρα τους ως κοινού αγαθού.
• Ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης για τα δάση, οριστικοποίηση δασικών χαρτών.
• Ρητή απαγόρευση δόμησης, εξορυκτικής δραστηριότητας, ΑΠΕ και συνοδών έργων ώστε να διασωθεί το φυσικό ενδιαίτημα στο δάσος και στις κορυφογραμμές, να απαλειφθεί το κίνητρο κακόβουλων σχεδιασμών και να μειωθούν οι πιθανότητες ατυχημάτων.
• Οργάνωση και εξοπλισμό της Πολιτικής Προστασίας και εκσυγχρονισμό και επαρκή στελέχωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
• Αναδασώσεις και δημιουργία νέων δασών.

• Προστασία αιγιαλού και παραλίας. Με την παράλληλη εκπόνηση των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των σχεδίων διαχείρισης των παράκτιων ζωνών.
• Άμεση ολοκλήρωση τοπικών πολεοδομικών και χωροταξικών σχεδίων. Απόλυτη προστασία αστικού πρασίνου.
• Προστασία από υπερδόμηση και παράνομη/ αυθαίρετη δόμηση.
• Προστασία Υγροτόπων.
• Προστασία των ορεινών όγκων (Υμηττός, Άγραφα κ.ά.) από τη συνεχή «επίθεση» δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα «ενδιαφερόμενων». Τα βουνά είναι οι κατεξοχήν φύλακες και ρυθμιστές των όρων περιβάλλον=ζωή!
• Δημιουργία Ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου Τήρησης και Βελτίωσης της Περιβαλλοντικής/Χωροταξικής Νομοθεσίας. Στελεχωμένο με πολεοδόμους, νομικούς και εκπροσώπους όλων των πολιτικών κομμάτων.

Παράλληλα στηρίζουμε τη διαφύλαξη των εναπομεινάντων ελεύθερων χώρων, όπως το Ελληνικό, αντιδρώντας στην κατασκευή φαραωνικών έργων. Το ΜέΡΑ25 θα αντισταθεί:

• Στην εκχώρηση του Ελληνικού ως πρώτο δείγμα γραφής για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών απέναντι στην αδηφάγο ολιγαρχία.
• Στην επέκταση του λιμανιού του Πειραιά ως δείγμα υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας της πόλης.
• Στις μεθοδεύσεις για «Ανάπλαση της ΔΕΘ», ως ένα οικονομικό και πολιτικό ατόπημα. Ουσιαστικά προβλέπει την ακύρωση ενός Μητροπολιτικού Πάρκου που τόσο έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη και οδηγεί στην καταστροφή του αστικού περιβάλλοντος.
• Στην περαιτέρω δόμηση της Μαρίνας Καλαμαριάς που αποτελεί χώρο ανάσας για τους πολίτες της Καλαμαριάς και της Θεσσαλονίκης. Επίσης ζητάμε να συνδεθεί ο αστικός ιστός με τον χερσαίο και θαλάσσιο χώρο της Μαρίνας και όλου του παραλιακού μετώπου, προστατεύοντας τη θάλασσα, το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα.

Αναδεικνύεται ως μείζον πρόβλημα η έλλειψη ελεύθερων χώρων στην πόλη για υπαίθριες δραστηριότητες, ένα πρόβλημα που έγινε ακόμα περισσότερο αισθητό την περίοδο της καραντίνας ιδίως στις πυκνοκατοικημένες περιοχές. Σχετικά με αυτό το ζήτημα προτείνονται ως πιθανές λύσεις είτε απαλλοτριώσεις ολόκληρων οικοδομικών τετραγώνων για τη δημιουργία μεγάλων πάρκων (συμπεριλαμβανομένων πάρκων για σκύλους) είτε κατεδαφίσεις εγκαταλελειμμένων και δυνητικά επικίνδυνων για την ασφάλεια των περαστικών κτιρίων και στη θέση αυτών δημιουργία ελεύθερων χώρων ανά γειτονιά.

Δικαιώματα των Ζώων

Μια κοινωνία που φέρεται βάρβαρα απέναντι στα ζώα δεν μπορεί να καυχιέται ότι είναι ανθρώπινη. Το ΜέΡΑ25 θα νομοθετήσει:

• Ενισχύοντας ηθικά και υλικά τις φιλοζωικές οργανώσεις και του εθελοντισμού που συνδράμουν στην πρόνοια για τα αδέσποτα ζώα.
• Αποτρέποντας τη θανάτωση ζωντανών πλασμάτων για λόγους ψυχαγωγίας και τη σταδιακή μετάβαση από το κυνήγι στο να μάθουν οι Έλληνες να επισκέπτονται τη Φύση με σκοπό να παρατηρήσουν, να φωτογραφίσουν τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον – αντί για να τα πυροβολήσουν. Στον ενδιάμεσο χρόνο θα πρέπει να γίνει νομοθέτηση για: α. Μετακίνηση της λήξης της θηρευτικής περιόδου κατά ένα μήνα από τις 28 Φεβρουαρίου στις 28 Ιανουαρίου (διότι μέσα στο Φεβρουάριο πολλά προστατευόμενα είδη έχουν αρχίσει να φωλιάζουν) και β. Εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας προστασίας των προστατευόμενων ειδών με πραγματικό έλεγχο όχι μόνο για τα θηρευόμενα είδη αλλά και τα προστατευόμενα.
• Υπέρ της κατάργησης της εκτροφής γουνοφόρων, με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα και ταυτόχρονη υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας και των σχετικών επαγγελμάτων για την ομαλή και ασφαλή μετάβαση σε άλλες δραστηριότητες.
• Υπέρ της κατάργησης εκμετάλλευσης και συμμετοχής ζώων για χρήση σε οποιοδήποτε θέαμα (δελφινάρια, ζωολογικά πάρκα και κήποι, τσίρκο κ.λπ.).
• Υπέρ της δημιουργίας συνθηκών ευζωίας για όλα τα ζώα και υπέρ της προστασίας της άγριας πανίδας και της βιοποικιλότητας.

Περιβαλλοντική Έρευνα και Εκπαίδευση

Η αλλαγή του ενεργειακού μίγματος της Ελλάδας με την απολιγνιτοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ταυτόχρονη απεξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας και τη μεταστροφή στις ΑΠΕ και στο φυσικό αέριο, και επιπλέον οι δράσεις σταδιακής αλλαγής του στόλου των οχημάτων προς ηλεκτροκίνητα και οι δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων, θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές σε πολλά τεχνικά επαγγέλματα που σχετίζονται άμεσα με τα παραπάνω θέματα.

Είναι απολύτως αναγκαίο, όχι μόνο να υπάρξει προστασία των επαγγελμάτων αυτών, αλλά να αναβαθμιστούν στα θέματα που σχετίζονται με την ενέργεια, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, με δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης. Τα ζητήματα αυτά πρέπει να ενταχθούν πιο έντονα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, ξεκινώντας από την πιο χαμηλή, ακόμα και από αυτή του δημοτικού.

Οι σωστά ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι πολίτες μπορούν να εφαρμόσουν δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος πολύ καλύτερα από αυτούς που δεν είναι σωστά ή πλήρως ενημερωμένοι. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται η σημαντική αναβάθμιση της ενημέρωσης των πολιτών για θέματα εξοικονόμησης και σωστής χρήσης της ενέργειας, προστασίας του περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, προτείνεται να αναβαθμιστεί αυτή η ενημέρωση όχι μόνο σε επίπεδο πολιτών/καταναλωτών, αλλά και σε επίπεδο εργαζομένων, φορέων του δημόσιου τομέα και εταιρειών μέσω μίας μακροπρόθεσμης στρατηγικής ενημέρωσης.

Τέλος προτείνεται η ίδρυση Παρατηρητηρίου Πολιτιστικής Συνείδησης με τμήματα Πράσινης Ανάπτυξης, Ανάπτυξης Υπαίθρου, Βιώσιμου Τουρισμού, Αρχαίου και Σύγχρονου Πολιτισμού και Τεχνολογιών 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.